Poetin moet bang zijn voor middenklasse en internet

© Reuters

De massale protesten die de laatste maanden de pleinen in Moskou en St. Petersburg bezetten worden vooral gedragen door de middenklasse, zijn aangedreven door het internet en tonen dat de Russen niet langer ongevoelig zijn voor de corruptie die nog steeds welig in het land tiert.

De aankondiging dat premier Vladimir Poetin en president Dimitri Medvedev gewoon van plaats zouden veranderen was voor vele Russen een goede reden om niet meer op Verenigd Rusland te stemmen. De jonge Rus is niet meer opgegroeid achter het IJzeren Gordijn en de economische vooruitgang die Poetins jaren als president met zich meebrachten, wordt eerder als vanzelfsprekend ervaren. Zoals econoom Paul de Grauwe in De Morgen schreef, hebben de jonge Russen ‘een goed stuk van de wereld gezien en verwachten ze meer dan stabiliteit. Ze willen dynamiek, vooruitgang, openheid en transparantie.’ Ze zijn Poetin met andere woorden beu en pikken het vooruitzicht de komende zes jaar onder zijn beleid te moeten leven niet.

De redenen voor de betogingen zijn uiteenlopend. De jonge middenklasse generatie heeft bijvoorbeeld geen idee hoe het was te leven in de chaos die het pre-Poetin Rusland was. Ze nemen andere democratische landen als voorbeeld en zien er dan ook geen graten in de orde met betogingen te verstoren. Iets waar oudere Russen als de dood voor zijn. Maar ook de economische crisis ligt aan de basis. Net zoals in andere landen voelt de gewone hardwerkende Rus de crisis in zijn portefeuille en dat versterkt de haat tegenover het clubje van het Kremlin afhangende rijken. En dus ook de haat tegen Poetin, die de corruptie mogelijk maakt.


Het grootste internetland van Europa

De overduidelijke fraude bij de jongste parlementsverkiezingen was de druppel die de emmer deed overlopen, met naar Russische normen massale demonstraties tot gevolg. Net zoals tijdens de Arabische lente worden de betogingen vooral georganiseerd via het internet. Vroeger was de staatstelevisie de enige plaats waar de Russen hun informatie konden krijgen maar die macht is nu gebroken. Rusland is tegenwoordig het grootste internetland van Europa. Het nieuws en de verhalen over de verkiezingsfraude verspreidden zich dan ook vliegensvlug onder de Russische internetgebruiker.

Op die manier zijn de opstanden in Rusland te vergelijken met de Arabische opstanden. Het internet was in beide gevallen de plaats bij uitstek om het ongenoegen te laten blijken en acties te orkestreren. En net als bij de verschillende Arabische opstanden hebben ook de Russische internauten een boegbeeld. Wat Mohammed Nabbous was voor de Libische internetgebruikers, is Alexei Navalny voor de Russen. Al moet daar niet in overdreven worden. Nabbous gebruikte het internet om de gruwelijke beelden van de onderdrukking van de protesten door de Egyptische leider Hosni Moebarak de wereld in te sturen, terwijl er voor Navalny zelfs geen beelden van dat type voorhanden zijn.

Hoewel Poetin eerst nog het leger inzette om de betogers kort te houden en demonstranten een ritje op de arrestantenbus cadeau werd gedaan, bleef het geweld al bij al beperkt. Er werden hier en daar wel klappen uitgedeeld door de politie en een verlengd verblijf in een Russische politiecel zal niet bepaald aangenaam zijn, maar dat is niets vergeleken met hoe de regimes in de Arabische landen reageerden op de betogingen. Ondertussen gebruikt Poetin zelfs andere technieken om betogingen tegen te gaan. Snel een ijstheater aanleggen op een voor een betoging gereserveerd plein bijvoorbeeld, of het desbetreffende plein gewoon afsluiten voor restoratiewerken.


Natalia Tichonova: ‘Het is de middenklasse die zich uitdrukt’

Voor Poetin mag er dan ook best betoogd worden, iedereen heeft volgens hem het recht zijn eigen mening uit te drukken, zolang dat op een vredige manier en binnen de letter van de wet gebeurt. En hoewel de verkiezingsfraude het een beetje verhult, is het duidelijk dat Poetins partij niet enkel op het internet en in de straat maar ook in het stemhokje aan populariteit verliest. Dat, in combinatie met de samenstelling van de betogers, zal Poetin waarschijnlijk wel verontrusten.

“Vroeger trokken vooral de arbeiders de straat op, nu is het de middenklasse die zich uitdrukt,” aldus Natalia Tichonova, sociologe aan de Russische Academie van de Wetenschappen, aan AFP. Volgens haar bedraagt die klasse nu 30 à 35 procent van de Russische samenleving. De middenklasse heeft zijn levensstandaard aan de jaren onder Poetin te danken, het is dus tekenend dat die zich nu van hem afkeert.

Ook de Arabische opstanden werden oorspronkelijk gestart door de middenklasse maar het waren vooral de arbeiders en jongeren die op straat bleven komen.

Tot een gewelddadige Russische lente zal het volgens verschillende commentatoren en analisten waarschijnlijk niet komen maar de recente betogingen laten wel duidelijk zien dat het Russisch politiek landschap danig aan het veranderen is. Dat Poetins overwinning in de komende verkiezingen tegen te houden is lijkt onwaarschijnlijk, mede gezien de kwaliteit van de andere kandidaten, maar het lijkt eveneens onwaarschijnlijk dat hij zijn vroegere populariteit ooit zal terugwinnen.
(PC)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content