Peter Wittoeck: ‘Jammer dat de VS de boot gaan missen’

. © Dino
Eva Schram
Eva Schram Correspondent voor Knack.be in Noord-Amerika.

Het is jammer dat de VS uit het Parijs-akkoord stappen, zegt Peter Wittoeck, directeur van de Dienst Klimaatverandering van de federale overheid en destijds hoofd van de Belgische delegatie tijdens de onderhandelingen in Parijs, maar het akkoord ligt geenszins in de prullenbak.

Hoe belangrijk is het nieuws dat Trump de VS terugtrekt uit het Parijs-akkoord?

WITTOECK: ‘Het is belangrijk nieuws, maar we zagen het al wel aankomen. En het is belangrijk omdat de VS de grootste economie van de wereld zijn. Parijs gaat over een transformatie naar een koolstofarme toekomst. Het zou mooi geweest zijn om de grootste economie daarin mee te krijgen, maar zonder de VS betekent het niet dat die transformatie niet zal lukken. Een overweldigende meerderheid van andere spelers in de wereld hebben op een heel vastberaden manier bevestigd dat ze verder gaan op dit pad. De EU, maar ook China, India en Rusland gaan allemaal door. Maar ook belangrijke spelers binnen de VS zelf willen door. Veel partijen uit de privesector hebben Donald Trump opgeroepen zich niet terug te trekken. Het is jammer dat de VS de boot gaan missen.

En in tegenstelling tot wat Trump in zijn toespraak beweerde, biedt het akkoord veel economische opportuniteit. De cijfers die hij gebruikte ter verdediging van het besluit geven een zeer beperkte weergave van een studie die destijds is gemaakt, waar hij het meest negatieve scenario uit heeft gepikt. Zijn hele verhaal van de VS als slachtoffer baseert hij daarop. Maar besef wel dat van China en India in Parijs een kleinere inspanning verwacht wordt omdat ze nog altijd kleinere economieen zijn. En het zijn net die landen die van steenkool naar hernieuwbare energie omschakelen. Er zijn analyses die voorspellen dat het positieve effect daarvan ruimschoots zal opwegen tegen het potentieel negatieve effect van het Amerikaanse nationale beleid.’

Dus het akkoord ligt niet in de prullenbak?

WITTOECK: ‘Nee het ligt zeker niet in de prullenmand. Hij heeft ook aangekondigd dat hij het akkoord wil heronderhandelen op een manier die hem gunstiger voor Amerika lijkt. Dat was nieuws voor mij. Hij lijkt daarmee de Democraten een hand te reiken. Nu, de kans op zo’n heronderhandeling is gering. Parijs is het resultaat van meer dan twintig jaar onderhandelen op internationaal niveau over het klimaatprobleem. Het is weinig realistisch om te denken dat hij dat opnieuw kan doen. Er zijn zoveel evenwichten, in termen van wie welke capaciteit heeft om te acteren, enzovoort.’ (Inmiddels hebben Frankrijk, Duitsland en Italie in een gezamenlijke persverklaring laten weten niet open te staan voor een heronderhandeling, nvdr).

Kunnen de VS zich eigenlijk zomaar terugtrekken? Het is toch een bindend verdrag?

WITTOECK: ‘Ja, het is een internationaal rechtelijk verdrag, maar daar staan ook altijd wel bepalingen in dat deelname kan worden aangepast. Hij zal nu een tekstvoorstel voor terugtrekking op tafel moeten leggen. Maar dat moet zes maanden voor de volgende conferentie, dus voor de conferentie van eind dit jaar is hij al te laat. En dan duurt het nog drie jaar voordat de VS zich echt kunnen terugtrekken.’

Heeft dit directe gevolgen voor Europa?

WITTOECK: ‘Ja, je ziet het aan alle reacties. Die van Juncker en Tusk waren behoorlijk scherp. De VS werden op hun verantwoordelijkheden gewezen. Volgens mij zijn ook Angela Merkel en Emmanuel Macron duidelijk geweest. Dus ja, het heeft een impact op Europa, maar het heeft geen impact op het pad van Parijs dat Europa bewandelt. De EU is actief geweest om een partnerschap te vormen met China (naar verwachting wordt op vrijdag een gezamenlijke verklaring daarover gegeven, nvdr.). De Chinezen en Amerikanen hadden onder Obama als twee grootste uitstoters een coalitie op zich, daardoor werd Parijs ook mogelijk. Maar de leiderschapsrol van Obama is weggevallen. Een Chinees-Europese coalitie is een sterke manier om verder te gaan.

Wat betreft onze bedrijven ten opzichte van Amerikaanse bedrijven: de Europese bedrijven die het meest gevoelig zijn op internationaal gebied, worden afgedekt door het Europees emissiehandelsysteem. Er is voldoende bescherming voor als een Amerikaanse concurrent voordeel zou ondervinden door het wegvallen van regels voor hen.’

In de Amerikaanse media wordt gesproken over het feit dat China nu de leidersrol op zich kan gaan nemen.

WITTOECK: ‘Ja inderdaad. Dat is zonder meer het geval. China zal de boel nu gaan trekken. In diplomatieke kaders wordt dit niet als een handige zet gezien voor Amerika als partner in het internationale debat.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content