Jonathan Holslag

‘Peking wil Taiwan innemen, maar het liefst wacht het daarmee tot het er zelf klaar voor is’

Jonathan Holslag Politoloog en publicist.

‘Het enige wat China tegenhoudt, is de vrees voor een uitputtende oorlog met Amerika en Japan’, schrijft Jonathan Holslag (VUB).

Hoogspanning opnieuw tussen Volksrepubliek China en Taiwan. Een ongezien aantal Chinese gevechtsvliegtuigen drong de Taiwanese luchtverdedigingszone binnen. De grootste militaire machtsopbouw in veertig jaar, klinkt het in Taipei. Dat is wellicht overdreven. In de jaren negentig slingerde Peking nog raketten in de zee voor Taiwan. Toch blijft de situatie zorgwekkend. Peking is vastberaden om het eiland in te lijven en de kans dat zoiets vreedzaam zal gebeuren, is klein. Alleen zal het nog een tijd duren voor de Volksrepubliek daar echt klaar voor is.

Terwijl China druk blijft zetten, zijn almaar minder Taiwanezen te vinden voor een hereniging. Dat blijft de belangrijkste bron van het conflict. Het zit China ook hoog dat het Westen nieuwe vormen van samenwerking zoekt. Het kleine Litouwen kwam zo recent in een storm terecht toen het zijn relaties met Taiwan wilde verbeteren.

Maar ook de Verenigde Staten kregen lik op stuk. Recente getuigenissen in het Congres wijzen uit dat China in 2020 zijn leger in verhoogde staat van paraatheid bracht. De Amerikaanse stafchef benadrukte tijdens een hoorzitting dat dit vooral het gevolg was van de Chinese vrees voor een verrassingsaanval door de voormalige president, Donald Trump. Maar wellicht was die machtsopbouw ook een uiting van onvrede nadat toenmalig buitenlandminister Mike Pompeo had gesteld dat Taiwan geen deel uitmaakt van China en er zelfs geruchten de ronde deden dat Pompeo een reis naar Taiwan overwoog. Voor China was dat een brug te ver. ‘Het dwarsbomen van de hereniging betekent oorlog’, viel toen te lezen in Chinese staatsbladen.

Peking wil Taiwan innemen, maar het liefst wacht het daarmee tot het er zelf klaar voor is.

Met een nieuwe president in het Witte Huis is die storm wat gaan liggen. Joe Biden is nog steeds uit op goede relaties met Taiwan, maar wil een harde confrontatie vermijden. Dat stelt Peking nog altijd niet gerust. Japan, een Amerikaanse bondgenoot, verklaarde onlangs dat Taiwan een ‘uitermate belangrijke partner is’. Veel landen, waaronder de VS, mikken op nieuwe handelsakkoorden, en ook militair wordt er meer steun aan Taiwan geleverd.

Politiek valt het allemaal uit te leggen. Taiwan is een soevereine democratie en moet na het drieste Chinese optreden in Hongkong geholpen worden. Geopolitiek ligt het moeilijker. Voor Amerika is Taiwan een eerste stootkussen tegen de Chinese expansie, maar voor China is Taiwan een Amerikaanse uitvalsbasis. Chinese deskundigen maken vaak de vergelijking met Cuba. Stel je voor dat China wapens gaat leveren aan Cuba en oorlogsschepen in de Golf van Mexico legt. Amerikanen zullen daarop antwoorden dat zij geen plannen hebben om Cuba in te lijven en dat China nu al geregeld met oorlogsschepen in de buurt van Amerika patrouilleert.

Voor Amerika is Taiwan een eerste stootkussen tegen de Chinese expansie, maar voor China is Taiwan een Amerikaanse uitvalsbasis.

Taiwan blijft, na het handhaven van de binnenlandse stabiliteit, de prioriteit voor het Chinese leger. Om zich voor te bereiden op een militaire campagne bouwt het al decennialang amfibische schepen. De laatste tien jaar zijn daar een dertigtal grote bijgekomen, waaronder drie helikopterdekschepen. Interessant is dat ook burgerschepen werden aangepast voor mogelijk militair gebruik. China heeft ’s werelds tweede rorovloot: schepen die in vredestijd auto’s vervoeren, maar stevig genoeg zijn om in oorlogstijd tanks aan te voeren.

Tegenover Taiwan heeft Peking nu al een verpulverende slagkracht. Het geeft ruim twintig keer meer uit aan defensie. Taiwan probeert nu de Chinezen op afstand te houden door zelf raketten in stelling te brengen waarmee het schepen kan uitschakelen. Maar dat zal China niet tegenhouden. Het bezit genoeg radars en andere sensoren om uit te zoeken waar die raketten staan en ze te treffen. En terwijl de Chinese raketten en andere wapens tot diep in het binnenland staan opgesteld, is de Volksrepubliek steeds beter in staat om Taiwanese bases in het oosten van het eiland te raken. Lange tijd was dat door de bergen in het midden van het eiland wat moeilijker.

Het enige wat China tegenhoudt, is de vrees voor een uitputtende oorlog met Amerika en Japan. China zou Taiwan in een snelle campagne kunnen innemen, maar dan riskeert het aanvallen vanuit de Stille Oceaan. Het heeft er nu alles van weg dat China zo’n scenario wil vermijden. Het wil de komende decennia eerst hard voortwerken aan nucleaire aanvalsonderzeeërs en andere wapens die de dominantie in het westelijke deel van de Stille Oceaan garanderen en vooral de economische groei op peil houden. Peking wil Taiwan innemen. Daar is geen twijfel over. Maar het liefst wacht het daarmee tot het er zelf klaar voor is.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content