Panama Papers: opnieuw 1,2 miljoen documenten gelekt bij Mossack Fonseca

© Franky Verdickt
Kristof Clerix

Net als bij de Panama Papers zijn er opnieuw documenten gelekt van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca. Ditmaal gaat het om een lek van 443 GB, goed voor 1,2 miljoen documenten. Ze geven een inkijk in de chaotische interne keuken van ‘Mossfon’ van april 2016 (de publicatie van de Panama Papers) tot eind 2017 (net voor de sluiting van het bedrijf).

De Duitse krant Süddeutsche Zeitung kreeg de gelekte documenten -waaronder e-mails, scans van identiteitsdocumenten, bedrijfsgegevens en gerechtelijke documenten- van ‘anonieme bronnen’ en deelde ze met het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) en meer dan 100 journalisten uit tientallen landen. In België werkten Knack, Le Soir en De Tijd aan het onderzoek van de nieuwe documenten mee.

In april 2016 publiceerde ICIJ in samenwerking met meer dan honderd mediapartners al honderden artikels gebaseerd op het eerste lek van miljoenen interne documenten, die de interne keuken van het bedrijf tussen 1970 en 2015 blootlegden. De Panama Papers stuurden een schokgolf door de politieke, financiële en justitiewereld.

Het nieuwe lek omvat voornamelijk documenten van april 2016 tot december 2017. Ze leggen nieuwe details bloot over de geheime offshore structuren van publieke figuren zoals Lionel Messi -een van de supersterren van het Wereldkampioenschap Voetbal in Rusland- en Argentijns president Mauricio Macri. Ook andere, nog niet gekende, offshores van de rich and famous komen aan het licht.

Op zaterdag 23 en woensdag 27 juni zullen Knack, Le Soir en De Tijd nieuwe Belgische onthullingen publiceren op basis van de gelekte documenten.

Chaos troef

Bovendien geven de documenten een unieke inkijk in de chaos bij Mossack Fonseca na de publicatie van de Panama Papers. Talloze tussenpersonen zoals banken en financieel adviseurs contacteerden Mossack Fonseca om ‘dringend’ offshore constructies stop te zetten. Anderen gingen over tot de orde van de dag, en probeerden om de offshore business verder te runnen alsof er nooit iets was gebeurd. Soms kozen ze er wel voor om te veranderen van ‘geregistreerd agent’: in plaats van Mossack Fonseca kozen ze een andere offshore dienstenleverancier uit als contactpunt met de overheid.

Verschillende overheden klopten in de belastingparadijzen waar Mossack Fonseca actief was dan weer aan met internationale rechtshulpverzoeken. En Mossack Fonseca zelf probeerde nog rap-rap zo veel mogelijk informatie over de échte eigenaars van offshore bedrijven bijeen te sprokkelen -een wettelijke verplichting die het bedrijf al te lang niet was nagekomen.

Twee maanden nadat het advocatenkantoor zich bewust werd van het datalek, kon het nog steeds de uiteindelijk begunstigden niet achterhalen van meer dan 70 procent van de 28.500 actieve offshorebedrijven die het op de Britse Maagdeneilanden had geregistreerd. Idem voor 75 procent van de 10.500 actieve schermbedrijven in Panama, zo blijkt uit de nieuwe documenten.

Intussen probeerde Mossack Fonseca de impact van het gegevenslek te beheersen. Het liet zijn klanten en tussenpersonen weten dat het… een firewall had geïnstalleerd om computeraanvallen af te slaan. Blijkbaar volstond dat niet om een nieuw lek te voorkomen.

Obermayer & Obermaier

‘Om de integriteit van het project te beschermen, geven we geen commentaar over onze bron’, zeggen Pullitzer Prize-winnaars Bastian Obermayer en Frederik Obermaier, journalisten bij Süddeutsche Zeitung. ‘Deze verse stapel documenten biedt een buitengewone blik in het advocatenkantoor dat centraal staat in de Panama Papers. Mossack Fonseca was duidelijk vermorzeld door de onthullingen die tot nu toe hebben geleid tot de val van twee premiers, honderden onderzoeken én de terugvordering van honderden miljoenen euro ontdoken belastingen.’

‘De documenten tonen hoe het advocatenkantoor zich hectisch terugtrekt uit honderden offshore bedrijven. Mossack Fonseca stuurde razend zogenaamde suspicious activity reports door naar regulatoren, nadat het de eerste vragen van journalisten had ontvangen.’

‘De gelekte gegevens bevestigen dat het advocatenkantoor geen idee had wie de tienduizenden offshore bedrijven bezat die Mossack Fonseca had geregistreerd en beheerd. In interne e-mails noemen werknemers van Mossack Fonseca dat zelf ‘beschamend’. Enkel door de vragen en artikels van journalisten kwam Mossack Fonseca erachter welke boeven en criminelen het had geholpen met hun duistere zaakjes. De due diligence van Mossack Fonseca was duidelijk onvoldoende.’

Ten slotte, aldus Obermayer en Obermaier, tonen de gelekte documenten de ‘pogingen van Mossack Fonseca om na de sluiting van het kantoor hun schaduwbusiness verder te zetten onder nieuwe namen.’ In Samoa veranderde Mossack Fonseca zijn naam in Central Corporate Services Ltd. In Panama droeg het klanten over aan Orbis Legal Services, dat op zijn beurt werknemers van Mossack Fonseca inhuurde om ‘hetzelfde niveau van dienstverlening’ te kunnen onderhouden.

Het einde van Mossack Fonseca

Mossack Fonseca sloot in 2016 zijn kantoren op het Eiland Man, Jersey en Hongkong. In februari 2017 legde zijn kantoor in Luxemburg de boeken neer. Diezelfde maand stelde de procureur-generaal van Panama dat bedrijven van Mossack Fonseca waren gebruikt voor smeergeld in het kader van het beruchte Braziliaanse Lava Jato-schandaal. Ze liet oprichters Jürgen Mossack en Ramón Fonseca arresteren op verdenking van witwassen. In april 2017 werden de twee op borg vrijgelaten.

Zowat een jaar later deed advocatenkantoor Mossack Fonseca in Panama de deuren dicht. In mei 2018 beschuldigde het Panamese parket nog tien andere werknemers van Mossack Fonseca van witwassen.

In juni 2018 brachten Jürgen Mossack en Ramón Fonseca een persbericht uit waarin ze stellen dat het advocatenkantoor, zijn personeel en zijn oprichters ‘nooit betrokken zijn geweest bij onwettige handelingen’. De procureur-generaal van Panama liet aan Süddeutsche Zeitung weten dat er momenteel vijf verschillende gerechtelijke onderzoeken lopen gerelateerd aan Mossack Fonseca.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content