Daags voor een nieuwe vergadering van de Europese ministers van Binnenlandse Zaken over de spreiding van 120.000 vluchtelingen over de EU ziet het er niet naar uit dat de Oost-Europese landen overstag zullen gaan. Ze blijven zich verzetten tegen verplichte quota.
De andere lidstaten dreigen er sinds vorige week mee het spreidingsplan dan maar met een stemming door te drukken, maar zover lijkt het niet te komen. Wellicht zal het verplicht karakter sneuvelen.
Met het spreidingsplan wil de Europese Commissie Italië, Griekenland en Hongarije ontlasten. Vele tienduizenden vluchtelingen kwamen de voorbije weken en maanden via die drie landen de EU binnen. Dat 120.000 mensen via een vaste verdeelsleutel over de overige Europese lidstaten zouden worden verdeeld, blijft op het verzet stoten van de ‘Visegradlanden’ Tsjechië, Slovakije, Polen en Hongarije. Polen toont zich wel bereid tot solidariteit, maar wil geen “automatische spreiding”. Hongarije – ook al zou het voordeel halen uit het plan – is tegen omdat het problemen heeft met de Europese hotspots die op zijn grondgebied zouden worden ingericht. In die hotspots moet worden bepaald welke vluchtelingen recht hebben op asiel en dus over Europa worden verdeeld.
Volgens diplomatieke bronnen zal er dinsdag niet worden gemorreld aan het cijfer van 120.000. De andere onderdelen van het spreidingsplan, dat Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker twee weken geleden presenteerde, zouden wel voer voor discussie zijn. Een Europese diplomaat meent te weten dat nu afgewacht zal worden waar de volgende grote crisis zich voordoet om te beslissen uit welke landen vluchtelingen weggenomen zullen worden.
In de ontwerpconclusies van de vergadering van dinsdag is geen sprake meer van een verplicht spreidingsplan. Een bron uit Luxemburg, dat de ministerraad voorzit, noemt dat onderdeel van het debat “artificieel”. Hij gaat ervan uit dat, als de ministers een akkoord bereiken over de 120.000, dat aantal uiteindelijk wel zal worden bereikt, ook al blijft het engagement vrijwillig. Immers: de lidstaten hebben ook toegezegd het vorige spreidingsplan uit te voeren, dat uitgaat van de verdeling van 40.000 vluchtelingen. En ook dat plan is niet verplicht.
De vraag stelt zich dan waarom de onderhandelingen zo complex zijn als het toch maar om een semantisch debat gaat? “Sommige lidstaten vrezen een precedent”, waarbij het verplichte spreidingsplan een voorbode zou zijn van een permanent, eveneens verplicht spreidingsmechanisme, luidt het.
Intussen blijven de landen aan de oostgrens van Europa elkaar met de vinger wijzen. De Hongaarse premier Viktor Orban blijft erbij dat het plaatsen van hekken “de oplossing” is voor het stoppen van de migrantenstromen, ook in andere lidstaten. Kroatië, waar in een week tijd meer dan 30.000 vluchtelingen arriveerden, zegt de toestroom niet aan te kunnen en stuurt de mensen door naar Hongarije en Slovenië.
Met hun demarches halen Hongarije en Kroatië zich de woede van Servië en Macedonië op de hals, die nu in de ‘frontlijn’ komen te liggen. Dat steeds meer EU-lidstaten hun grenzen afsluiten, maakt de Servische minister van Buitenlandse Zaken Ivica Dacic moedeloos. “Servië kan niet zomaar toestaan dat het omgeturnd wordt in een concentratiekamp, helemaal omgeven door prikkeldraad”, zei hij maandag. Hij vindt dat de EU op de vluchtelingencrisis reageert “alsof dit op een andere planeet gebeurt”.
De vergadering van de Europese binnenlandministers start dinsdag om 14.30 uur. Tot dan gaat het diplomatiek overleg onverminderd verder. (Belga/JH)
