Oost-Europa zet Marianne Thyssen een neus

Marianne Thyssen © Belga
Lukas De Vos
Lukas De Vos Europakenner

Een stomp in de nuchtere maag. Dat krijgt Europees commissaris Marianne Thyssen van een tiental voormalige Oostbloklanden én Denemarken. Zij wijzen haar ontwerprichtlijn over de detachering van buitenlandse werknemers af.

Dat zet meteen de “gele kaart” in werking. Ze moet haar huiswerk overdoen, om de kritiek weg te nemen. De nationale parlementen hadden tot middernacht vandaag de tijd om bezwaren in te dienen. Elk land heeft twee stemmen, en met elf landen is de kaap van 19 benodigde stemmen gerond.

De detacheringsrichtlijn (goedgekeurd in 1996) bepaalt aan welke voorwaarden werknemers uit andere lidstaten moeten voldoen om wettelijk in orde te zijn. Daar kwam veel kritiek op van sectoren als de landbouw, de bouw of de horeca. Eigen werkmensen worden uit de markt geprijsd. De Poolse bouwvakker, de Roemeense loodgieter of de Bulgaarse lasser zijn intussen berucht geworden. Die vooral Oost-Europese landen worden beticht van sociale dumping. De linkse partijen in het Europees Parlement spraken geregeld van uitbuiting en oneerlijke mededinging, omdat de uitgevoerde werkkrachten vaak aan een lager loon werkten en minder sociale voorzieningen kregen.

Een aanpassing van de richtlijn drong zich op. Marianne Thyssen moest water en vuur verzoenen. Enerzijds rekening houden met het vrij verkeer van personen en werknemers, bepaald door Schengen, anderzijds de scheefgegroeide arbeidsverhoudingen rechttrekken, zeker nadat David Cameron een speerpunt maakte van een correctie met het oog op de volksraadpleging van juni over een mogelijke EU-uitstap. Cameron wou vreemde arbeiders pas na vier jaar toegang geven tot sociale voorzieningen (geneeskundige verzorging, kindergeld en dies meer). Thyssen liet wijselijk dat sociale luik uit haar aangepast ontwerp.

Gatenkaas

De Oost-Europese lidstaten moeten beseffen dat de EU geen selfservice restaurant is.

Tom Vandekendelaere (EVP)

Maar zelfs dat was voor links maar minnetjes. “Gatenkaas”, zei de Nederlandse SP-verkozene Dennis de Jong bij Thyssens oorspronkelijk ontwerp. Nu roept hij haar op vooral de rug recht te houden. Hij verzamelt handtekeningen in het EP om voet bij stuk te houden, beter het ontwerp te motiveren, en zo nodig vervroegd een evaluatierapport voor te leggen. Ook de sociaaldemocraten bezweren Thyssen bij haar ontwerp te blijven. Kathleen Van Brempt (S&D) eist “het einde van de moderne slavernij”. Fractieleider Gianni Pitella hamert op “gelijk loon voor gelijk werk”. “Op dezelfde werkplek” voegt Tom Vandekendelaere van de EVP eraan toe. CD&V roept op om nu alles op alles te zetten, anders gaan alleen al in de bouw in Vlaanderen 11.000 tot 14.500 banen verloren.

Het Nederlandse PvdA-lid Agnes Jongerius, oud-voorzitster van de vakbond FNV, wordt verslaggeefster voor de detachering. Zij mikt op beperking van de detachering tot een stuk minder dan de gesuggereerde twee jaar. Zij zet in op hooguit een half jaar, want “welk bouwwerk, buiten die kathedraal in Barcelona, duurt langer dan zes maanden ?”, vroeg ze in het Algemeen Dagblad. Ze wil ook de bedrijven kortwieken, vaak “zakkenvullers” van “West-Europeanen met een brievenbus in Oost-Europa”, die van lageloonarbeid “hun businessmodel hebben gemaakt”, maar niet willen opdraaien voor gebeurlijke ongevallen.

EU is geen selfservice restaurant

Zelfs de bedrijfsvriendelijke N-VA staat daar helemaal achter. “Het is in hun eigen voordeel”, stelt Sander Loones, die gematigd optimistisch is over het ontwerp van Thyssen. “Wat wij wél willen vermijden is dat er een globale Europese sociale zekerheid ontstaat, omdat de verschillen in productiemogelijkheden te ver uiteen liggen”. Loones vindt wel dat het systeem van de gele kaart, het terugfluiten van Europese regelgeving, een nuttig instrument is. “Voor mij kan zelfs een rode, als het grondig gemotiveerd wordt”.

De christendemocraten van de EVP voelen zich niet geviseerd. Tom Vandekendelaere ziet een veel beangstigender breuklijn: die tussen Oost- en West-Europa, een kloof die steeds dieper wordt. “Het zijn jonge democratieën”, zegt hij ter vergoelijking, “Maar de Oost-Europese lidstaten moeten beseffen dat de EU geen selfservice restaurant is. Rechten en plichten. Het eerste kennen ze. Het tweede moeten ze leren”. Ook hij hoopt dat Thyssen haar voorstel niet intrekt. En daar ziet het naar uit. Vannacht nog zou er een mededeling in die zin komen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content