‘Onze veiligheidsdiensten zijn onvoldoende voorbereid op aanslagen met drones’

Het Amerikaanse leger test een antidronewapen © Reuters
Kamiel Vermeylen

Vorige week mislukte een aanslag met een drone op Venezolaans president Nicolas Maduro. ‘Van een drone een wapen maken, is geen hogere wiskunde’, zegt Ulrike Esther Franke, dronespecialiste aan de European Council on Foreign Relations.

In Venezuela vond maandag een mislukte aanslag op de Venezolaanse president Nicolas Maduro plaats. Tijdens een toespraak van Maduro werd een explosief via een drone richting Maduro gevlogen, al ontplofte het tuig enkele tientallen meters van de dictator. Niemand geraakte gewond. Maduro wijst met de beschuldigende vinger naar de oppositie, terwijl die laatste spreekt van opgezet spel om politieke tegenstanders nog meer de mond te kunnen snoeren. Ondertussen werden zes mensen aangehouden, waaronder een lid van de oppositie.

‘Dit is de eerste keer dat drones worden ingezet om een aanslag te plegen in een civiele context’, vertelt Ulrike Esther Franke aan Knack. Franke is verbonden aan de European Council on Foreign Relations en doctoreerde aan de Universiteit van Oxford over de militaire implicaties van onbemande luchtvaartuigen. ‘In de toekomst zullen terroristische aanslagen met drones deel uitmaken van de realiteit’, aldus Franke.

Hoe moeilijk is het om een drone om te bouwen naar een potentiële terroristisch wapen?

FRANKE: ‘Laat ons zeggen dat het geen hogere wiskunde is. Veel hangt af van het gewicht die de drone kan dragen. In Venezuela werd naar alle waarschijnlijkheid een semiprofessionele drone gebruikt die ongeveer zes kilo gewicht kan dragen. Normaal dient dat type om een fototoestel te bedienen. Het is op zich niet zo’n moeilijke opgave om zoiets om te bouwen. Als de drone bovendien vanop een verre afstand kan worden bediend, dan hoeft de dader niet in levende lijve aanwezig te zijn op de plaats waar de aanslag wordt gepleegd.’

In 2013 moest Angela Merkel nog lachen om een stunt met een drone. Dat zou nu ondenkbaar zijn.

Ulrike E. Franke, dronespecialiste voor de European Council on Foreign Relations

Denkt u dat aanslagen met drones in de toekomst de norm worden?

FRANKE: ‘De vraag is inderdaad niet of het zal gebeuren, maar eerder wanneer deze evolutie zich zal voltrekken. Drones bieden een interessante piste om aanslagen te plegen op hooggeplaatste mensen die op de “traditionele” manier nog maar moeilijk te beschadigen zijn. Hetzelfde geldt voor aanslagen op een grote menigte. Ze veranderen de hele veiligheidscontext. Dat is op zich geen vreemde evolutie. Wanneer er een nieuwe technologie wordt ontwikkeld, is het vanzelfsprekend dat er vijandige actoren hiervan gebruik proberen te maken.’

Wat zijn de meest kwetsbare doelwitten?

FRANKE: ‘Ik maak me vooral zorgen dat kleine drones zullen gebruikt worden om aanslagen te plegen tegen commerciële vluchten wanneer ze opstijgen of dalen. Al zijn er hoe langer hoe meer luchthavens die gepaste maatregelen nemen om het gevaar te voorkomen. We mogen weliswaar niet overdrijven. Het is niet waarschijnlijk dat aanslagen met drones plots schering en inslag worden. Het is vooral een nieuwe realiteit waarop we ons moeten afstemmen.’

Zijn de veiligheidsdiensten in West-Europa door de band genomen genoeg voorbereid op deze nieuwe dreigingsvorm?

FRANKE: ‘Ik denk van niet, al zijn er natuurlijk onderlinge verschillen. Er zijn enorm weinig veiligheidsdiensten die momenteel in het bezit zijn van de gepaste technologie om drones enerzijds te detecteren en anderzijds te neutraliseren indien nodig. Het probleem is bovendien dat antidronetechnologie nog niet kostenefficiënt is. Daarom wordt er vandaag enorm veel geïnvesteerd in onderzoek naar deze technologie. Het bedrijf dat met zo’n oplossing op de proppen komt, gaat een rooskleurige toekomst tegemoet. Belangrijk is wel dat we ook niet overdreven reageren, wat te vaak gebeurt als het over terrorisme gaat. Als we drones willen afschaffen, moeten we hetzelfde doen met a auto’s.’

Is er wel voldoende besef dat drones op veiligheidsvlak een potentieel gevaar vormen?

FRANKE: ‘In 2013 haalde de Duitse Piratenpartij een stunt uit op een persconferentie van Bondskanselier Angela Merkel en toenmalig minister van Defensie Thomas De Maizière. Eenmaal de drone wordt opgemerkt begon Merkel spontaan te lachen en schieten de veiligheidsdiensten niet in actie. Dat zou nu compleet ondenkbaar zijn. De Venezolaanse veiligheidsdiensten zeiden dat ze het signaal tussen de drone en de bestuurder hebben kunnen blokkeren, maar dat zou mij enorm verbazen. Ik denk dat het meer te maken heeft met een amateuristische poging.’

https://twitter.com/RikeFranke/status/1026087486274109440Ulrike E Frankehttps://twitter.com/RikeFranke

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Welke rol kunnen onze beleidsmakers hierbij spelen?

FRANKE: ‘Het is alleszins niet gemakkelijk. Beleidsmakers worstelen al langer met het wetgevende kader om het gebruik van drones in bepaalde contexten te beperken. Een verplichte registratie voor alle drones zou alvast een stap in de goede richting betekenen. Daarnaast zijn zogenaamde no-drone-zones ook belangrijk om kritische plaatsen te beschermen. Deze maatregelen zullen aanslagen natuurlijk niet voorkomen, maar maken het alleszins een stuk moeilijker.’

Het Belgisch Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse (OCAD) houdt bij momenteel al rekening met eventuele scenario’s waarbij drones voor kwaadaardige doeleinden worden ingezet, zo meldt woordvoerder Petra Thijs. Het crisiscentrum van Binnenlandse Zaken, dat onderzoekt wat binnen een veiligheidscontext in theorie mogelijk is, heeft vorig jaar een specialistencel opgericht die zich specifiek op het gebruik van drones toelegt. Deze specialistencel bestaat uit een multidisciplinair team uit verschillende ministeries en diensten, waaronder het leget, de politie, de FOD Mobiliteit, Belgocontrol en het BIPT.

Olivier Van Raemdonck, woordvoerder van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon, zegt dat de deze specialistencel een gecoördineerde aanpak aan het ontwikkelen is om drones te kunnen detecteren, identificeren en neutraliseren. ‘Die laatste fase is erg complex. Daarvoor kijken we onder meer naar het buitenland, waar al veel knowhow beschikbaar is’, aldus Van Raemdonck.

‘Momenteel werken we ook aan de wettelijke kaders voor de zogenaamde no-drone-zones. Er wordt verwacht dat er in de nabije toekomst concrete voorstellen op tafel zullen liggen. Mogelijke aanslagen met drones zijn onwaarschijnlijk, maar we mogen de dreiging niet lagen ondersneeuwen. Er is bij mijn weten tot nu toe nog geen concreet geval geweest waarbij een dreiging door middel van drones werd geïdentificeert’,vervolgt Van Raemdonck.

Belgocontrol, dat verantwoordelijk is voor het Belgische luchtruim, stelde eerder dit jaar al een interactieve kaart voor met gebieden waarbinnen het verboden is om met drones te vliegen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content