Ontketent Rusland derde wereldoorlog in Oekraïne?

De Oekraïense premier Arseni Jatsenjoek heeft Rusland er van beschuldigd een ‘derde wereldoorlog’ te willen lanceren door de separatistische opstand in het oosten van het land te steunen. Oorlogsexpert Roger Verbeke betwijfelt dat het zo ver komt. “De wereld heeft genoeg lessen getrokken uit de vorige twee wereldoorlogen.”

Rusland wil een derde wereldoorlog lanceren, althans volgens de Oekraïense premier Arseni Jatsenjoek. “De pogingen tot agressie van het Russische leger op het grondgebied van Oekraïne zullen leiden tot een conflict op Europees grondgebied. De wereld is de Tweede Wereldoorlog nog niet vergeten en Rusland wil een derde wereldoorlog ontketenen”, zei de premier tijdens een ministerraad.

“Het is niet ondenkbaar, maar het is ook niet zeker”, reageert Roger Verbeke, vrijwilliger verbonden aan het Kenniscentrum van het In Flanders Fields Museum. “Er zijn inderdaad erg veel raakpunten. Om te beginnen is er telkens sprake van een underdog, een land dat gebukt gaat onder een ander, veel groter land”, aldus Verbeke. “Die inferioriteit legde tot tweemaal toe de basis voor een wereldoorlog. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het Servië dat moest opboksen tegen het sterke Oostenrijk-Hongarije, de Tweede Wereldoorlog begon tussen Polen en Duitsland. Hier zien we dat Oekraïne het moet opnemen tegen het imposante Rusland.”

Daarnaast werden er bij beide oorlogen meteen allianties gevormd waardoor de wereld razendsnel in twee blokken werd verdeeld die lijnrecht tegenover elkaar stonden. “Nu gebeurt zoiets ook, maar toch minder sterk dan vroeger. De Verenigde Staten kiezen meteen heel fors de kant van Oekraïne, Europa zal hen daar na verloop van tijd waarschijnlijk wel in volgen. China zie ik Rusland nog wel steunen omdat dat land naar de economische voordelen van haar partners kijkt”, legt de expert uit.

Leren uit het verleden

Ondanks de beschuldigingen van Jatsenjoek denkt Verbeke dat de wereld ondertussen wel heeft geleerd uit haar fouten. “Tijdens de Eerste Wereldoorlog stond alles in het teken van de gasaanvallen, wat ronduit verschrikkelijk was. Bij het aanbreken van de Tweede Wereldoorlog was het gebruik van gas fel verminderd. De mensen beseften maar al te goed wat het kon aanrichten, dat is nu ook zo. We zijn die Tweede Wereldoorlog nog niet vergeten en met de wapens die we nu hebben, beseffen de meeste landen maar al te goed dat een derde fataal zou zijn.”

Albert Einstein verwoordde het al na WO II. “Ik weet niet hoe de Derde Wereldoorlog zal worden uitgevochten, maar ik weet nu al wat voor wapens ze in de Vierde zullen gebruiken: stenen!” Met die uitspraak doelde hij op de snelle wapenontwikkeling en hoe het gebruik van steeds sterkere en gevaarlijkere wapens de wereld zou verwoesten. “Dat is uiteindelijk ook zo”, zegt Verbeke. “Nu hebben we kernbommen en raketten, maar als we die gebruiken dan volgt er een vernietigende catastrofe. Toch zie ik zoiets niet meteen gebeuren.”

Ook de vele internationale organisaties, zoals bijvoorbeeld de Verenigde Naties, die werden opgericht na de Tweede Wereldoorlog, is een reden waarom we niet voor een derde wereldoorlog moeten vrezen. De VS praten over economische sancties tegen Rusland, maar daar blijft het voorlopig ook bij. Er zijn pogingen tot onderhandeling en er wordt naar oplossingen gezocht. Waar de wereld vroeger meteen versplinterde bij een nakend conflict, slaan landen nu de handen in elkaar op zoek naar een oplossing. “We hebben de Verenigde Naties, de Europese Unie en tal van andere organisaties die we vroeger niet hadden. Alle landen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en werken samen, niemand wil oorlog. Vroeger accepteerden landen een oorlog gewoon en vroegen ze zich meteen af aan wiens kant ze moesten gaan vechten, nu doet iedereen alles om een wereldoorlog te voorkomen want we hebben te veel schrik voor de grote gevolgen”, zegt Verbeke.

Een tweede Koude Oorlog?

Toch benadrukt de expert dat de problemen tussen Rusland en Oekraïne nog niet meteen van de baan zijn. Zo sluit hij een tweede Koude Oorlog niet uit. De voormalige kapitalistische en communistische blokken van de wereld, met de VS en de toenmalige Sovjet-Unie op kop, waren jarenlang verwikkeld in een oorlog waarbij geen enkel wapen werd gebruikt, maar er wel een voortdurende dreiging van atoomwapens was.

“De Koude Oorlog was een dreigoorlog, maar blaffende honden bijten niet”, stelt Verbeke. “De VS dreigen erg veel, maar de Amerikanen weten zelf goed genoeg wat hun grenzen zijn. Met de wapens van vandaag zouden we onszelf en de planeet verwoesten. Bij een nieuwe Koude Oorlog zal met dreigementen gegooid worden, maar niemand zal de finale stap zetten om effectief een oorlog te ontketenen.” (KVW)