Online oplichten in Nigeria: ‘Westerlingen blijven voor ons vallen omdat ze geloven in het internet’

© iStock
Olivia Ndubuisi Nigeriaans onderzoeksjournalist

We infiltreerden het universum van de Yahoo Boys, de Nigeriaanse jonge mannen die online slachtoffers van hun geld verlossen door hen grote liefde of geldgewin voor te spiegelen.

De Yahoo Boy leeft zelden alleen. Hij heeft zijn kameraden om zich heen nodig om succesvol te scammen: er is net zoveel behoefte aan de de document-vervalser, de internationale call-router, de frontman voor de bankrekening en de tech-wizz als aan de vlotte praatjesmaker. Gelukkig voor de Yahoo Boy is dit geen probleem, want de sector haalt genoeg geld binnen om ruimte te maken voor iedereen. Een volledig nieuw gebouw, verscholen in het midden van New Haven, Enugu in Nigeri, huisvest de oplichters samen met hun collega’s die de nodige valse documenten, stempels, telefoonverbindingen en online profielen produceren.

Het voortdurende lawaai van electriciteitsgeneratoren toont, net als de activiteiten die hier plaatsvinden, een Nigeriaanse realiteit waarin niemand ook maar voor iets rekent op de overheid. Er is geen elektriciteit net zoals er geen law and order is en geen mogelijkheden om je talenten op een legale manier in te zetten. Maar er zijn tal van kansen in het universum van de Yahoo Boy. In dit gebouw in Enugu zijn de oplichters ‘zakenmensen’ en hun slachtoffers ‘klanten’; men vertrouwt hier alleen op zichzelf en op elkaar.

In de buurt blijven

Okechukwu Nnadi* zou niet zeggen dat internet scamming de beste beroepskeuze is voor een jonge Nigeriaan, maar ‘het is zeker een optie’ zolang jonge afgestudeerden zoals hijzelf weinig tot geen andere carrièrekansen hebben. ‘Het hangt ervan af in welke fase van wanhoop je verkeert. [Als je wanhopig genoeg bent,] zul je gretig leren waarmee en hoe snel je het meeste geld kunt scoren. Zo leer je welk uur van de dag het beste is om een doelwit het aas voor te houden, en hoeveel tijd je moet laten verstrijken voor je weer bij zo’n klant incheckt. Je leert welke documenten je nodig hebt en dat die hier in New Haven kunnen worden geproduceerd. Daarom blijven we hier, en bij elkaar, in de buurt.’

Je leert welk uur van de dag het beste is om een doelwit het aas voor te houden, en hoeveel tijd je moet laten verstrijken voor je weer bij zo’n klant incheckt.

Okechukwu Nnadi, Yahoo Boy

Zodra een slachtoffer begint met betalen, rusten Nnadi en zijn collega’s niet tot hun doelwit helemaal uitgemolken is en zelfs niemand meer heeft om van te lenen. En zodra een oplichtingsvariant niet meer werkt, wordt er een nieuwe ontwikkeld. De politie laat hen gewoonlijk met rust, maar mochten enkele Yahoo Boys in een bepaalde regio toch gearresteerd worden, verhuist de gehele operatie simpelweg naar een andere regio.

Nnadi heeft een diploma van de Nnamdi Azikiwe universiteit in Nigeria’s Anambra State. Daar zou hij, zelfs al bedraagt het werkloosheidscijfer 21% en heeft meer dan een derde van de bevolking niet genoeg geld om van te leven, toch wel legitiem werk mee kunnen vinden? ‘Wat voor legitiem werk dan? Hoe lang moet je als ambtenaar werken om je een ​​auto als de mijne te kunnen veroorloven?’ Een beginnend overheidsfunctionaris in Enugu verdient maandelijks ongeveer 105 dollar. Dat is niet genoeg om zoals Nnadi in een Lexus Yahoo Boy, de Lexus Rx330 die het statussymbool is geworden voor elke succesvolle internet scammer in Nigeria, te kunnen rondrijden.

Maar Okechukwu Nnadi’s hoofd stond toch al nooit naar een bureaucratenbaantje. Hij vertelt me ​​dat hij ooit van een andere, particuliere, universiteit werd gestuurd nadat hij zich, op zoek naar opwinding en materieel gewin, had aangesloten bij een cult: een militante mafia-achtige groep met een eigen religie rondom een fetisj, zoals er zoveel zijn in Nigeria. De disfunctionele overheid en de andere al even wrakkige formele structuren in dit land boeien slimme en ambitieuze mensen zoals hij niet. Tijdens ons gesprek wordt het steeds duidelijker dat hij erg trots is op zijn scamming skills.

Hij legt me uit hoe je tegenover een online ‘klant’ legitiem kan lijken. ‘Als je romantiek verkoopt, zorg dan dat je ver weg bent en dat er geen enkele kans is’ dat jij en je -eenzame, meestal vrouwelijke- doelwit elkaar ooit ontmoeten. Nnadi werd voor het laatst betaald door een vrouw in Polen; vrienden ontvangen momenteel ‘fondsen’ van ‘klanten’ in Litouwen en Maleisië. ‘Zolang je haar niet in haar land bezoekt en zo je thuisvoordeel verliest, gaat dat bijna altijd goed. Ze begint pas te twijfelen als ze je geld heeft gestuurd en je nog steeds niet komt opdagen. Dan verwatert de relatie en vind je gewoon een ander.’

De zakelijke zwendel, waarbij iemand daadwerkelijk producten van je bestelt, is moeilijker. Dan moet je een ‘levering’ faken en frontbedrijven creëren. Maar daar zijn ze goed in hier in het gebouw in Enugu. ‘Een klant was aanvankelijk sceptisch, maar zodra ik documenten stuurde was ze overtuigd.’ Nnadi en zijn collega’s zullen nu een communicatie-spoor faken waaruit zogenaamd blijkt dat de levering wordt verwerkt. ‘Deze vrouw zal bonnen zien als bewijs dat de zending onderweg is. Ze ontvangt de naam van de agent, een identiteitsbewijs met pasfoto, de naam van de luchthaven en de details van de geleverde producten. Vervolgens worden haar gegevens naar de “agent” gestuurd: haar naam, paspoortgegevens, huisadres en telefoonnummer.’ De agent bestaat niet en er is nooit een levering geweest. Maar de klant zal blijven betalen voor ‘verwerkingskosten’.

De Nigeriaan trapt er ook in

Mensen in het Westen blijven voor deze vorm van oplichting vallen, zegt hij, ‘omdat ze geloven in “online”, in het internet’. Nigerianen zullen eraan twijfelen dat dergelijke complexe deals online kunnen worden afgehandeld, maar ‘omdat zij (in het Westen, nvdr.) een online systeem hebben dat werkt, klinkt ons verhaal voor hen aannemelijk. Maar jij (kijkend naar mij als Nigeriaanse, nvdr.) kan er ook intrappen, hoor,’ zegt hij plotseling.

Ik? Hij legt uit dat bepaalde fake profielen zelfs zeer door de wol geverfde Nigerianen kunnen overtuigen. ‘Je vertelt je slachtoffer, bijvoorbeeld een vrouw uit de rijkere middenklasse, dat je iemand uit Abuja (de hoofdstad van Nigeria, nvdr.) bent. ‘Je gebruikt de foto van een knappe vent (meestal heeft een Yahoo Boy een hele voorraad van zulke profielen op Facebook ter beschikking, nvdr.) en je bouwt een gezellige chat op. Na een tijdje vertel je haar dat je voor je werk naar de Verenigde Staten moet, maar dat je ook daar contact zult houden. Voordat je zogenaamd “vertrekt”, stuur je haar een mobieltje -een betere versie dan haar huidige. Dat overtuigt haar ervan dat er een echte relatie is. Op dat punt stel je je “moeder” aan haar voor, en je zegt dat “mams” van tijd tot tijd contact met haar zal opnemen. Dit gebeurt met behulp van een telefoon met stemvervormer. Zo zal ze van tijd tot tijd een telefoontje van een oudere vrouw ontvangen die haar vertelt dat ze niet kan wachten om haar te ontmoeten, dat God de relatie met haar zoon zal zegenen, dat ze uitkijkt naar het huwelijk, enzovoort.’

Hoe lang moet je als ambtenaar werken om je een ​​auto als de mijne te kunnen veroorloven?

Okechukwu Nnadi, Yahoo Boy

Vervolgens, zo gaat Nnadi verder, ontvangt het doelwit dan ook daadwerkelijk een telefoontje van haar ‘verloofde’ ‘uit de Verenigde Staten’. ‘Een collega hier in New Haven codeert de afzender van dat telefoongesprek tot een Amerikaans telefoonnummer.’ En dan is het tijd om toe te slaan, want uitgerekend dan wordt, terwijl jij in de Verenigde Staten bent, je “moeder” ziek. ‘Het doelwit krijgt de boodschap dat moeder dringend 350.000 naira (ongeveer 844 euro, nvdr.) nodig heeft voor een operatie. Je stuurt je “jongere broer” naar haar toe om alles uit te leggen en het geld in ontvangst te nemen.’ Maar natuurlijk is het niet je broer die gaat, je gaat zelf. ‘Het persoonlijke contact stelt je slachtoffer gerust en verzekert haar ervan dat het geld natuurlijk zal worden terugbetaald “zodra je terug bent uit Amerika”.’ Maar tegelijkertijd dient de ontmoeting ook een ander doel: ‘het slachtoffer goed in haar eigen omgeving bestuderen, om erachter te komen hoeveel je haar uiteindelijk afhandig zal kunnen maken.’

Maar hoewel mede-Nigerianen, zegt hij, goed zijn ‘voor de pauze tussendoor totdat een “echt” slachtoffer online verschijnt,’ zijn de beste klanten nog steeds buitenlands, meestal westers. Nnadi kijkt op zijn horloge en zegt dat hij nu moet gaan, want het is bijna acht uur. ‘Er zal een kans verdwijnen als ik niet op tijd online ben.’

Een uitgeschakeld geweten

‘Je moet je geweten uitschakelen om dit te kunnen doen,’ zegt Tobe Ani* (28). Ani werkt (als hij niet druk bezig is met Yahoo-activiteiten) voor fooien in een restaurant in Owerri, de hoofdstad van Imo, een staat in Nigeria. Het is zijn antwoord nadat ik hem een verhaal voorleg over een grootmoeder die zelfmoord pleegde nadat ze al haar spaargeld had verloren door oplichterij. ‘Alleen zonder geweten kun je je opbrengst verzilveren en weer snel verdergaan.’

Ani raakte betrokken bij de Yahoo Boys toen hij zich realiseerde dat hij niet ver kwam met zijn universitair diploma Biochemie van de Imo State University. Als komiek in een nachtclub waar hij ook slechts voor fooien werkte, kwamen Yahoo Boys naar zijn optredens kijken. Ani profiteerde in eerste instantie al van de kennismaking zelf: de boys gaven in de club geld uit aan de lopende band, en hoe meer hij hen vanaf het podium in het spotlicht zette en hen prees voor hun succes, hoe meer zij ook hem geld toewierpen. Na een tijdje boden ze hem een baan aan en sindsdien vervalst hij documenten. ‘Ze geven aan wat ze willen en ik ontwerp en produceer het. Met welke handtekening of stempel er ook nodig is.’

Een derde jongeman die ik spreek – laten we hem Arinze Amandi* noemen- heeft geholpen internationale Yahoo-netwerken op te zetten, samen met collega’s ‘wiens enige taak het is om buitenlandse bankrekeningen te openen’. Amandi legt uit dat veel gewillige handlangers van de boys naar het buitenland reizen met dit als doel. ‘Ze openen een rekening in een bepaald land en wachten tot een Yahoo Boy het nodig heeft. Zodra dat gebeurt en er geld van een slachtoffer binnenkomt, wordt een afgesproken deel doorgestuurd naar de Yahoo Boy thuis in Nigeria. Dat gaat via Western Union of MoneyGram. Maar ook kunnen met ontvangen fondsen goederen zoals auto’s worden gekocht. Die worden dan net zo goed naar huis verzonden.’

Maar Amandi nam afstand van de praktijken toen hij medelijden kreeg met de slachtoffers. ‘Ik heb met iemand gewerkt die een slachtoffer vertelde dat hij homo was.’ (Homoseksualiteit is in Nigeria strafbaar; er staat een maximum van 14 jaar cel op, dus het slachtoffer in kwestie verkeerde in de veronderstelling dat hij iemand hielp die vervolgd en onderdrukt werd, nvdr.) ‘Het slachtoffer stuurde geld aan de “vervolgde homo” zodat die naar hem in Californië toe zou kunnen komen. De man verloor bakken geld aan zogenaamde visa, vliegtickets, en andere zogenaamde reiskosten.’ Het werd voor Amandi nog pijnlijker toen zijn eigen tante opgelicht werd. ‘Soms wordt een zakelijke communicatie gekaapt door Yahoo Boys. Wat begon als een transactie tussen fatsoenlijke partijen eindigde in de plundering van de bankrekening van een bedrijf dat er geen idee van had dat de zakenpartner ondertussen vervangen was door een oplichter. Zo verloor mijn tante geld van het bedrijf waarvoor ze werkte als boekhoudster. Ze dacht dat ze te goeder trouw zaken deed, maar uiteindelijk kreeg zij de schuld.’

Je moet je geweten uitschakelen om dit te kunnen doen.

Tobe Ani, vervalst documenten voor Yahoo Boys

De Nigeriaanse cybercriminaliteitswet ‘Section 419’ maakt van internet scamming een specifiek misdrijf, waar gevangenisstraf op staat. Maar Okechukwu Nnadi maakt zich geen zorgen: ‘Ook politieagenten verdienen graag wat bij’, zegt hij. ‘Ze arresteren alleen wie ze niet kennen, of mensen die hen niet laten delen in “de liefde” (Hij verwijst hier naar het omkopen van agenten, nvdr.).’ Hij zegt ook helemaal niet te begrijpen wat het nut ervan zou zijn als hij gerechtelijk vervolgd zou worden. ‘De politie gaat het geld toch zeker niet aan de doelwitten teruggeven?’ Het idee dat het arresteren van een individuele Yahoo Boy zelfs maar een deukje in de industrie zou slaan en het aantal slachtoffers zou minimaliseren, lijkt hem duidelijk niet realistisch.

En misschien kan het hem wel worden vergeven dat hij denkt dat de ‘419-industrie’ voor eeuwig zal bestaan. Want in plaats van kleiner te worden na jaren van bewustwording over de praktijken van de oplichters, blijft ze groeien. De netwerken hebben zich onlangs zelfs uitgebreid tot het naburige Ghana, dat, zoals Nnadi goedkeurend opmerkt, echt ‘goed internet’ heeft.

Het goud van Ghana

In Accra, de hoofdstad van Ghana, bevestigt adjunct-commissaris van de politie Afriyie Sakyi dat hij ‘zijn handen vol heeft’ met Nigerianen die ‘nu Ghanese jonge mannen en vrouwen rekruteren om een ​​bilateraal misdaadkartel op te bouwen’.

Volgens Sakyi is Ghana vruchtbaar nieuw grondgebied voor de Yahoo Boys omdat het -naast goed internet- ook geloofwaardigheid biedt. Doelwitten geloven namelijk eerder in een Ghanese ‘geliefde’ of potentiële zakenpartner dan in een Nigeriaanse. Sakyi vertelt hoe in één geval een Ghanese vrouw naar zijn politiebureau was gekomen om haar Nigeriaanse echtgenoot aan te geven. De man had de vrouw met zoetgevooisde liefdesverklaringen aan zich weten te binden en was vervolgens de bankrekening van zijn verse echtgenote gaan gebruiken voor zijn online ‘bedrijven’. Na veel geld te hebben verdiend, spiegelde hij haar nu een mooie toekomst samen met hem in Nigeria voor. Maar de vrouw rook inmiddels onraad en vermoedde dat ze, eenmaal in Nigeria, niet van veel nut meer zou zijn voor haar man. Ze had haar geld -het equivalent van meer dan 35.000 euro- van haar rekening gehaald en hem laten arresteren.

De groei van de industrie in Ghana gaat inmiddels gewoon door. In de afgelopen jaren merkte Dominic Moses Awiah, journalist van de Ghanese Daily Graphic, in zijn eigen hoofdstedelijke buurt in Accra op dat groepen van Nigeriaanse en Ghanese jonge mannen er een steeds luxueuzere levensstijl op na begonnen te houden. Navraag leerde dat deze Yahoo Boys hun profielen hadden aangepast aan de nieuwe omgeving: zij beloofden hun doelwitten Ghanees goud (dat staat voor bijna de helft van de inkomsten van het land, nvdr.) en ontvingen de betalingen voor goudleveringen via medeplichtige bankmedewerkers, of via MoneyGram of Western Union.

Het hoogtepunt van zijn werk rond het onderwerp was, vertelt Awiah, het moment waarop een van de boys hem een ​​bundel bankbiljetten aanbood uit een doos met een miljoen dollar contant erin. Dat geld zou voor hem zijn als hij zich aan zou sluiten bij de Sarkawa, de Ghanese naam voor de Yahoo Boys. Hij weigerde het aanbod, al had hij nog nooit zoveel geld gezien.

Hij zou later in de reeks artikelen die hij schreef voor de Daily Graphic nog optekenen hoe de criminele syndicaten ook voodoo gebruikten: het aanroepen van demonen om nieuwe rekruten te binden aan een omerta, een eed van zwijgen om de praktijk te beschermen. Yahoo Boys, schreef hij, vertelden elkaar verhalen over vreselijke dingen die gebeurd waren met degenen die de eed hadden gebroken.

Nigeria moet nog steeds een institutioneel raamwerk in het leven roepen voor de bestrijding van cybercriminaliteit. Dit wordt dringend gesuggereerd door T.G. George-Maria Tyendezwa, hoofd van de eenheid voor vervolging van computercriminaliteit bij het Nigeriaanse ministerie van Justitie, in een rapport van zijn hand. Maar of dit zal leiden tot praktisch en effectief optreden mag betwijfeld worden. Schrijver en commentator N.M. Bassey verwoordde de zorg van duizenden Nigerianen toen ze onlangs in een tweet opmerkte: ‘De trieste waarheid is dat de Nigeriaanse politie te ziekelijk en zwak is om criminelen in de politieke en private sector aan te pakken. En iedereen weet dat.’

*Namen zijn veranderd.

Nigeriaans onderzoeksjournalist Olivia Ndubuisi onderzocht de Yahoo Boys in het kader van het ‘Wealth of Nations’ programma van de Thomson Reuters Foundation in samenwerking met het African Centre for Media Excellence. Haar verhaal werd geredigeerd en vertaald door ZAM.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content