Obama tegen sceptische en sombere bondgenoten: ‘IS bestrijden met betere ideeën’

President Barack Obama, geflankeerd door minister van Buitenlandse Zaken Kerry, door de Amerikaanse VN-ambassadeur Samantha Power en door de Iraakse premier al-Abadi © REUTERS
Rudi Rotthier

Tijdens een VN-ontmoeting van leiders van de ruim 60 landen die coalitie vormen tegen Islamitische Staat argumenteerde de Amerikaanse president Obama dat terreurbewegingen niet alleen met wapens verslagen worden. “Hun ideologie wordt verslagen met betere ideeën”.

Obama pleitte ook, en niet voor het eerst, voor banen en goed bestuur als een strategie tegen extremisme. Specifiek, volgens The National, een krant uit de Emiraten, zei hij tegen Arabische leiders “dat het echte pad naar blijvende stabiliteit en vooruitgang niet minder democratie is. Ik geloof dat het meer democratie is”.

“Dit is geen conventionele strijd. Dit is een campagne van lange adem, niet enkel tegen dit terreurnetwerk, maar tegen haar ideologie. We moeten vermijden dat IS anderen radicaliseert, rekruteert en inspireert tot geweld. Dat betekent dat we hun ideologie moeten verslaan. Dat gebeurt niet met geweren, maar met betere ideeën”

De toespraak, aldus de verslaggevers van The New York Times, werd lauw ontvangen door andere leiders waarvan sommigen, suggereert de krant, geen zin hadden om via “goed bestuur” binnenlandse oppositie een kans te geven. Die wereldleiders hadden vaak meer oren naar wat de Russische president Poetin een dag eerder had verkondigd: dat de Amerikaanse strategie om een democratisering in het Midden-Oosten te promoten gruwelijk was geëindigd. “In plaats van de triomf van democratie en vooruitgang, kregen we geweld, armoede en een sociale ramp. En niemand maalt ook maar een beetje over mensenrechten, inbegrepen het recht op leven”.

‘Verbijstering’

Maar in het algemeen, aldus The Times, heerste bij de leiders een soort verbijstering dat “een beweging als IS, die tegenstrevers afslacht, vrouwen tot slaaf maakt en historische gebouwen naar de Filistijnen helpt maar volgelingen blijft aantrekken van over de hele wereld”.

De algemene stemming was volgens rapporterende journalisten somber.

Het Amerikaans ministerie van Binnenlandse Veiligheid schat dat er maandelijks nog ruim 1.000 nieuwe buitenlandse rekruten arriveren om IS te versterken. Het totaal aantal buitenlandse rekruten dat sinds 2011 is gearriveerd wordt nu op 30.000 geschat, afkomstig uit 100 landen. Niet al die rekruten hebben het overleefd of zijn gebleven, maar in de loop van 2014 zouden er 15.000 zijn bijgekomen.

Tegelijk loopt het niet goed met de pogingen om een tegenstrategie op te zetten. Ruim 7.000 geallieerden bombardementen hebben IS niet ontwricht. Sektarisme en de gevolgen van eenzijdig pro-sjiitisch bestuur in Irak maken dat er maar moeilijk soennitische bondgenoten gevonden worden in de strijd tegen Islamitische Staat. Het Iraaks leger blijft kwakkelen, en als er al gebiedswinst gemaakt wordt, ontstaat snel onenigheid tussen Koerden en pro-regeringstroepen. In Syrië draait een Amerikaanse investering van 500 miljoen dollar voor de opleiding en bewapening van een gematigde militie uit op een farce, nu er volgens de recentste officiële gegevens “4 of 5” actieve strijders gevechtsklaar zijn, en anderen een deel van hun materiaal en munitie “schonken” aan al-Nusra, de met al-Qaeda gelieerde militie.

‘Weerbaar, taai’

Het Amerikaans ministerie van Buitenlandse Zaken gaf onlangs toe dat de propagandastrijd tegen IS een “kolossale mislukking” is.

Tijdens de bijeenkomst gaf Obama, volgens The National, ook toe dat IS “weerbaar” en “taai” is gebleken, en dat de organisatie “wortel kon schieten” in door oorlog geteisterd gebied. Hij zei dat de coalitie er wel in geslaagd was de opmars van IS te stuiten.

Obama pleitte voor een nieuwe leider in Syrië, en een “inclusieve regering die de Syriërs verenigt in de strijd tegen terreurgroepen. We zijn bereid te werken met alle landen, inbegrepen Rusland en Iran, om een politiek mechanisme te vinden dat het mogelijk maakt een overgangsproces te beginnen”.

Rusland en Iran waren op de topontmoeting, die door Obama werd voorgezeten, niet aanwezig.

De president bood, schrijft The National, geen nieuwe strategie aan, behalve langetermijndoelstellingen: dat Europa eraan werkt om de vervreemding van moslims en migranten te verminderen, en dat de Arabische wereld werkt aan democratisering.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content