Obama: ‘Geen enkele religie is verantwoordelijk voor terrorisme’

Barack Obama © REUTERS
Rudi Rotthier

Op de top tegen gewelddadig extremisme legde president Obama uit waarom hij weigert te spreken van “radicale islam”. Dat geeft legitimiteit aan terreurgroepen, argumenteerde hij. “Geen enkele religie is verantwoordelijk voor terrorisme. Mensen zijn verantwoordelijk voor geweld en terrorisme”. Op deze top kwam ook burgemeester Bonte van Vilvoorde aan het woord.

De driedaagse top in het Witte Huis in Washington ligt in de VS onder vuur vanuit twee hoeken. Het ene kamp vindt dat het accent te veel op moslimterreur ligt (hoewel de term niet officieel wordt gebruikt om de top te omschrijven) en dat men zo een bevolkingsgroep stigmatiseert. Anderen, voornamelijk in of om de Republikeinse partij, vinden dan weer dat Barack Obama nooit een deugdelijk beleid kan ontwikkelen tenzij hij de religieuze component in het probleem benoemt.

President Obama, die eerder op de dag ook een vrije tribune publiceerde in de LA Times, ging voor het eerst wat dieper in op de redenen waarom hij in het kader van terreur nooit verwijst naar islam.

IS, zo zei is, probeert zichzelf “wanhopig” op te werpen als een groep van heilige strijders die de islam verdedigen. “De groep rekent op die legitimiteit om het idee te verspreiden dat westerse landen in oorlog zijn met de islam – dat is hoe de groep jonge mensen rekruteert en radicaliseert.”

“Wij mogen dat uitgangspunt nooit aanvaarden, want het is een leugen”. De IS-strijders, zei hij, “zijn geen religieuze leiders, het zijn terroristen. We zijn niet in oorlog met de islam. We zijn in oorlog met mensen die de islam geperverteerd hebben”.

Moordende gek

Al-Qaeda en IS plukken, aldus de president, selectief uit de islamitische teksten om te rechtvaardigen dat ze een religieuze oorlog uitvechten. “Maar dat betekent niet dat ze voor meer dan 1 miljard moslims spreken die hun haatdragende ideologie en het geweld verwerpen. Ze vertegenwoordigen islam net zo min als een gek die in naam van het christendom of het jodendom of boeddhisme of hindoeïsme moordt. Geen enkele religie is verantwoordelijk voor terrorisme. Mensen zijn verantwoordelijk voor geweld en terrorisme. Terroristische groepen zoals Al-Qaeda en IS richten hun propaganda welbewust op jonge moslims die ze hopen te brainwashen, met name jongeren die gedesillusioneerd zijn of die worstelen met hun identiteit. Dat is de waarheid”.

Tegelijk zouden moslimleiders “meer moeten doen” om de ideeën te ontkrachten als zouden de westerse landen de islam willen vernietigen. Want militaire operaties, waaronder de luchtaanvallen op stellingen van IS, “zijn nodig maar mogen niet het enige antwoord zijn op het extremistisch geweld”. Er moet ook strijd geleverd worden voor de harten.

‘Kansen’

Zoals in het opiniestuk in de LA Times wees Obama erop dat het terrorisme, wereldwijd en ook in de VS, uit vele hoeken komt. Hij verwees in eigen land naar een moordpartij in een sikh-tempel in Wisconsin in 2012, of naar een aanslag tegen een joods centrum in Kansas. Hij noemde ook de moord op 3 jonge moslims in North Carolina. “We weten nog niet waarom ze gedood werden, maar vele islamitische Amerikanen maken zich zorgen en hebben schrik. We moeten islamitische Amerikaanse gemeenschappen beschermen en de stereotypen die opduiken over geloof aanpakken. Mensen mogen niet onder verdenking staan omwille van hun geloof”.

“Met deze top zullen we eens te meer tonen dat vrije, diverse samenlevingen – in tegenstelling tot terroristen die alleen maar ellende en dood kunnen aanbieden – een echt pad bieden met kansen, gerechtigheid en waardigheid.”

De binnenlandse reacties op de toespraak waren, zoals de voorafgaande kritiek, verdeeld. Op Twitter overheersten de negatieve commentaren.

Bonte

Hans Bonte (SP.A) had het eerder over zijn ervaringen als burgemeester van Vilvoorde, dat hij omschreef als een “laboratorium in de strijd tegen gewelddadig extremisme”. Van de 42.000 inwoners zijn er 28 naar Syrië of Irak getrokken.

De burgemeesters van Vilvoorde en Rotterdam, Hans Bonte en Ahmed Aboutaleb
De burgemeesters van Vilvoorde en Rotterdam, Hans Bonte en Ahmed Aboutaleb© BELGA

Radicalisering, argumenteerde hij, combineert twee factoren: indoctrinatie, en isolatie. De jongere wordt door ronselaars voorgesteld als een uitverkorene, hij of zij wordt weggehaald uit de bekende structuren, uit de maatschappij, maar ook uit de familie. Deradicalisering moet dan het omgekeerde zijn, aldus Bonte, het doorbreken van isolatie, en het verstrekken van informatie die de indoctrinatie tegengaat.

Uit die bedenkingen is in Vilvoorde een systeem ontstaan, waarbij men alert wordt voor signalen van ouders, van school, van welzijnswerkers, die doorgespeeld worden naar een deradicaliseringsambtenaar en naar de politie. Vervolgens probeert men de sociale structuren rond de “radicaliserende” jongere opnieuw te verstevigen, en gaan ook figuren met religieuze kennis met de jongeren argumenteren in de hoop die te overtuigen dat “gewelddadig salafisme niets met de ware islam te maken heeft”.

“Ik ben de burgemeester van een kleine stad in België maar soms voel ik me de burgemeester van een stad in Syrië”. Het probleem is zoals een ijsberg, zo besloot Bonte, en zoals bij een ijsberg “moeten we ons niet focussen op het zichtbare deel. We moeten ons concentreren op de problemen beneden de waterspiegel. Wat onze maatschappij nodig heeft, zijn kansen, respect en warmte. Warmte is wat een ijsberg doet smelten”.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content