Noodtoestand in Baltimore na begrafenis zwarte arrestant

De gouverneur van Maryland heeft de noodtoestand uitgeroepen voor de stad Baltimore nadat bij rellen vijftien politieagenten werden gewond, winkels werden geplunderd, en een supermarkt en een nog niet geopend bejaardentehuis in brand werden gestoken. De rellen braken uit na de begrafenis van de 25-jarige zwarte arrestant Freddie Gray, die in onduidelijke omstandigheden om het leven kwam.

Baltimore, een stad van ruim 600.000 inwoners, is overwegend zwart, met een jonge, zwarte burgemeester, Stephanie Rawlings-Blake, en met een politiemacht onder leiding van zwarte officieren, maar ook met een groot verschil tussen een heroplevende binnenstad en achterblijvende, desolate buitenwijken.

In een van die buitenwijken werd bijna 2 weken geleden Freddie Gray gearresteerd. Hij zette het op een lopen toen de politie hem wilde controleren. Politie per fiets haalde hem in, en arresteerde hem.

Hij was eerder twee keer veroordeeld voor drugshandel, en hij had een niet zo groot mes op zak. Zo’n mes is niet noodzakelijk een reden voor arrestatie, zei de burgemeester later. Wat dan wel de reden was, is niet duidelijk.

Bij zijn tocht naar de arrestatiewagen, die werd gefilmd, kon Gray bijna niet meer op eigen benen staan. Hij had klaarblijkelijk een astma-aanval en geen respirator. De agenten gingen niet in op zijn verzoek om medische hulp. Na zijn overbrenging naar het politiekantoor bleek zijn ruggengraat gebroken, voor 80 procent afgescheurd. De agenten gingen niet in op zijn verzoek om medische hulp.

Hoe de ruggengraat gebroken raakte, is niet duidelijk. Een van de theorieën is dat het bij zijn transport gebeurde.

Gray, die volgens de politie geen uiterlijke tekenen van geweld vertoonde, geraakte in coma en overleed een week na arrestatie in het ziekenhuis. Het was het zoveelste geval in de voorbije maanden van een zwarte jongeman die stierf bij een arrestatie door voornamelijk witte agenten (het politiekorps van Baltimore is bijna 50-50 zwart-wit). Zes agenten werden in dit geval geschorst, met behoud van loon. Alle zes hebben ze verklaard dat er bij de arrestatie geen geweld werd gebruikt.

Gangs?

Sinds het overlijden is het woelig in Baltimore. Zaterdag waren er al rellen. Bewoners vinden dat de politie samenspant om agenten van vervolging te vrijwaren.

Maandag, tijdens de begrafenis, bleef de politie eerst discreet. De familie van Gray had opgeroepen om op de dag van zijn begrafenis niet te manifesteren, maar na de begrafenis bekogelden scholieren de ordemacht met stenen. Volgens vele waarnemers zijn er ook gangs, sommige van buiten Baltimore, actief. Zij zouden specifiek agenten viseren. Maar volgens de politiecommissaris ging het toch vooral om zo’n 100 scholieren.

Er werden politievoertuigen vernietigd en vijftien agenten geraakt en gewond afgevoerd. Een van hen was buiten bewustzijn. De politie reageerde met traangas. Er werden 27 manifestanten gearresteerd.

Tegelijk werden winkels geplunderd en in brand gestoken, daarbij een CVS-pharmacy, en een shoppingmall. Een CNN-cameraman legde vast hoe een manifestant tot twee keer toe de waterslang van de brandweer doorprikte en zo de bluswerken bemoeilijkte. De politie bleef grotendeels afzijdig, zette bepaalde straten af en zorgde voor een soort blokkade, terwijl meters verderop plunderingen gebeurden.

Fire being fought at building opposite Southern Baptist Church, Chester St, Baltimore https://t.co/XOu9raQdYb

— Jon Swaine (@jonswaine) April 28, 2015

Terwijl de brandweer pogingen ondernam om de branden te blussen, en op meerdere plaatsen werd geplunderd, kondigde de gouverneur van Maryland, de Republikein Larry Hogan, op vraag van de burgemeester van Baltimore de noodtoestand af. Daardoor kan paramilitaire National Guard in Baltimore ontplooid worden, met tot 5.000 oproepbare leden. Daarnaast kunnen ook nog 5.000 politiemensen uit andere delen van de staat opgeroepen worden. “De plunderingen en het geweld zullen niet getolereerd worden”, aldus een mededeling van de gouverneur. Er komt ook een uitgaansverbod tussen 22 uur en 5 uur.

Tussen de Republikeinse gouverneur en de Democratische burgemeester is er geen grote liefde. De gouverneur zei tijdens een persconferentie dat hij blij was dat hij “eindelijk” een vraag om bijstand had ontvangen en dat hij vervolgens binnen 30 seconden de nodige maatregelen had getroffen. Burgemeester Rawlings-Blake had zaterdag verklaard dat “ruimte” werd gegeven aan “degenen die wilden vernietigen”. Ze preciseerde later dat het niet de bedoeling was ruimte te geven, maar dat het gebeurde om escalatie te vermijden.

Intussen gaan de plunderingen verder. Volgens een journalist van de Baltimore Sun gebeuren de plunderacties gecoördineerd. Er worden oproepen verspreid via sociale media. Volgens politiebronnen worden nog altijd stenen en flessen naar agenten gegooid.

Na valavond werd een nieuwgebouwd, nog niet afgewerkt bejaardentehuis met zestig flats van de Southern Baptist Church in brand gestoken.