Nepcyberaanval haalt Nederlandse kranten

In Nederland slaagde een student er in een verzonnen cyberaanval in het nieuws te krijgen. Met zijn stunt vestigt hij de aandacht op de problematiek van bronnencontrole.

De Nederlandse student stuurde een e-mail met verzonnen informatie over een cyberaanval naar verschillende Nederlandse kranten. Al snel toonden enkele journalisten interesse, waarop hij hen verdere (valse) informatie verschafte. Het was uiteindelijk de Nederlandse krant Metro die het bericht als eerste publiceerde. Onder meer De Volkskrant, Het Parool, PowNed en het kritische consumentenprogramma Kassa (Vara) namen het bericht vervolgens klakkeloos over.

Met zijn stunt wil de student het probleem van bronnencontrole door de media aankaarten. “Ik vind het schokkend dat kranten zomaar blindelings op hun bronnen en op elkaar vertrouwen”, schrijft hij op zijn blog. “Het is ook pijnlijk duidelijk geworden dat als één krant iets publiceert, dat klakkeloos wordt overgenomen door andere kranten en nieuwsverenigingen. Ik hoop dat hier iets mee gedaan wordt.”

‘Onvoldoende lessen getrokken’

In 2010 ontstond er in de Vlaamse media een kleine storm over een vergelijkbare stunt in het televisieprogramma Basta. Via het fictieve onderzoeksbureau Data Driven lanceerden de programmamakers toen een reeks opmerkelijke nieuwsfeiten om na te gaan hoe de media met hun bronnen omgaan. Verschillende Vlaamse media berichtten toen onder meer over een enquête waaruit bleek dat de Open VLD-kiezer er het beste seksleven op nahield. Verzonnen, zo bleek later.

“Dit toont opnieuw aan dat er onvoldoende lessen zijn getrokken”, zegt Flip Voets, secretaris-generaal en ombudsman van de Raad voor de Journalistiek. Hij wijt het probleem vooral aan de toenemende digitalisering van de media. “Snelheid haalt het dan vaak op bronnencontrole.” Wel merkt hij dat er stilaan een zekere bewustwording optreedt. “Desnoods trager nieuws, maar wel correct. Dat is tenslotte de taak van de journalistiek.” (JDW)