Hoewel een aantal Nederlandse lijsttrekkers op verkiezingsavond speechten dat het populisme gestopt was, eindigt de PVV van Geert Wilders met vijf extra zetels op de tweede plaats. Regeringspartners PvdA en VVD worden afgestraft, al blijven de liberalen veruit de grootste partij en wordt Mark Rutte allicht opnieuw premier.
Nederlands politiek commentator Kees Boonman onthoudt drie resultaten uit de stembusslag. “Hoewel de meeste lijsttrekkers speechten dat het populisme gestopt was, gaat de PVV van Geert Wilders er wel met vijf zetels op vooruit, en wordt het de tweede grootste partij”, zegt Boonman aan Knack.be. “Ten tweede: de ongeziene enorme nederlaag van de PvdA (van 38 naar 9 zetels, red.), die onder meer te wijten is aan enkele strategische misrekeningen en ook vooral aan die permanente richtingstress van links. En ten slotte verbaasde het me dat Rutte zich sterk maakt de grote winnaar te zijn, al verliest hij wel negen zetels.”
‘Het verkeerde populisme’
“Nederland zegt ‘ho’ tegen het verkeerde populisme”, zo sprak de liberale premier Mark Rutte (VVD) op woensdagavond zijn aanhangers toe bij het binnendruppelen van de eerste exitpolls. Ook andere Nederlandse lijsttrekkers waren het met hem eens: het populisme, en meer bepaald dat van de extreemrechtse Geert Wilders (PVV), was niet massaal doorgebroken.
Wél is de Partij voor de Vrijheid er met vijf zetels op vooruit gegaan, en behoort Wilders daarmee tot de winnaars van de verkiezingen. “Ondanks die feestvreugde, is de PVV strikt genomen wel de tweede partij van Nederland en staat het gelijk met de CDA en D66″, zegt politiek commentator Kees Boonman.”Dat is niet niks.”
Hoewel het onwaarschijnlijk blijft dat de PVV mee gaat regeren, zal het als zweeppartij allicht enorm veel invloed blijven uitoefenen op het maatschappelijk debat. “De PVV is Geert Wilders”, vervolgt Boonman. “Je kan dat eigenlijk geen partij noemen, dat heeft de verkiezingsavond nog maar eens getoond: Wilders laat zich de hele avond niet zien, hij doet niet mee aan de nabesprekingen en hij geeft geen speech voor zijn leden want hij heeft eigenlijk geen leden. Toch blijft de PVV een aantal kwesties fel op de agenda zetten: vluchtelingen, migratie, Europa. Een aantal partijen hebben die standpunten overgenomen, zij het op een verlichte manier.’
Is Nederland dan naar rechts opgeschoven? De neiging naar fatsoenlijk rechts is duidelijk, aldus de krant NRC Handelsblad: het christendemocratische CDA heeft gewonnen, de liberale VVD is nog steeds de grootste. De drie écht linkse partijen, PvdA, GroenLinks en de SP, verliezen gezamenlijk zestien zetels ten opzichte van 2012.
Vierpartijenkabinet
Nederland is ook nog verder versnipperd geraakt. Na de VVD komen er vijf middelgrote partijen: het CDA, D66, de PVV, GroenLinks en de SP.
Wat betekent dat allemaal voor de formatie? Voor de eerste keer in veertig jaar wordt het op z’n minst een vierpartijenkabinet. “De basis daarvan wordt allicht de VVD, CDA en D66”, vermoedt Boonman. Een coalitie op links geleid door CDA, zonder de liberalen, is volgens Boonman weinig waarschijnlijk. “Zonder de liberalen wordt het lastig: ik durf de voorspelling aan dat Rutte opnieuw premier wordt. Maar door de versnippering wordt de formatie wellicht gepuzzel. Er zijn nu meer partijen op rechts en op links.”
Succesverhaal GroenLinks
Andere Nederlandse commentatoren waren het er ook over eens dat het land besturen geen dankbare klus is. Zo hebben de regeringsfracties VVD en PvdA woensdag samen ongeveer de helft van hun zetels verloren. PvdA-lijsttrekker Lodewijk van Asscher sprak van een “bittere avond” voor zijn partij, al was van opstappen geen sprake.
Het grote succesverhaal van deze verkiezingen is dat van Jesse Klaver en GroenLinks: die maakte van een partij die enkele jaren geleden nog op sterven na dood was, meteen de grootste op links. Klaver wist vooral veel jongeren warm te maken.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
