Mohammed Morsi 1 jaar president: Oppositie hoopt op tweede revolutie

1 jaar na de eedaflegging van Mohammed Morsi als Egyptisch president, groeit de onvrede over zijn beleid.

Precies een jaar geleden werd Mohammed Morsi tot Egyptisch president verkozen, nadat het Egyptische volk in 2011 de dictator Hosni Moebarak na bijna dertig jaar bewind verjaagde. Het palmares van Morsi oogt pover. Egypte bevindt zich in de zwaarste economische crisis sinds de jaren 1930 en er is veel onvrede over Morsi’s autoritaire regeerstijl. De oppositie hoopt op een tweede revolutie en organiseert daarom massale betogingen.

Revolutie nog niet gedaan De oppositie van liberalen, seculieren en progressieven vindt dat er te weinig veranderd is sinds Morsi aan de macht is gekomen. Ze klaagt dat Morsi te autoritair regeert en te weinig overleg pleegt. Ook beschuldigt de oppositie Morsi en zijn moslimbroederschap ervan de Egyptische staat te islamiseren door islamisten aan het hoofd te plaatsen van publieke instellingen.

In november vorig jaar was er het eerste grootschalige protest tegen Morsi’s beleid. Toen was er onvrede over de nieuwe grondwet. In de grondwet werd de vrije meningsuiting beperkt, de rol van de islam vergroot en de bevoegdheden van de president uitgebreid.

Jonge activisten lanceerden onlangs een grote campagne om Morsi via vervroegde verkiezingen van de troon te stoten. Hun beweging kreeg de naam ‘Tamarod’ of ‘rebellie’ en wordt gesteund door de belangrijkste oppositiepartijen. De activisten zeggen dat ze al 15 miljoen handtekeningen verzamelden om vervroegde verkiezingen te eisen. De beweging is van plan om de petitie af te geven aan het grondwettelijk hof en hoopt zo nieuwe verkiezingen af te dwingen.

Mohammed El Baradei, een voormalige diplomaat van de Verenigde Naties en een van de bekendste gezichten van de Egyptische oppositie, verklaarde aan een Arabische krant dat de revolutie nog niet gedaan is. Ook Ahmed Said, een leider van een seculiere oppositiegroep, zei tegen The Guardian dat er nu een ’tweede revolutie’ begint.

Mensenrechtenschendingen

Mensenrechtenorganisaties geven ook vernietigende kritiek op Morsi’s beleid. Human Rights Watch beschuldigt Morsi van grootschalige mensenrechtenschendingen. Zo doodde de Egyptische politie 40 demonstranten bij een protest in de havenstad Port Said. In plaats van het politieoptreden te onderzoeken, loofde Morsi de actie van de politie. Bovendien is er regelmatig repressie van journalisten en activisten.

Morsi’s populariteit bij de Egyptische bevolking is ondertussen gehalveerd. Dat heeft veel te maken met de economische neergang van het land. Het gaat met de economie veel slechter dan tijdens het bewind van Moebarak. Egypte wordt geconfronteerd met de grootste economische crisis sinds de jaren 1930. De buitenlandse investeringen kelderden en het toerisme stortte in.

De slabakkende economie treft vooral miljoenen arme Egyptenaren. Het land kampt met werkloosheidcijfers van vijfentwintig procent. De arme bevolking klaagt over de stijgende voedselprijzen en de brandstoftekorten. Daarnaast neemt de criminaliteit ook stelselmatig toe en is het steeds slechter gesteld met de openbare diensten. Bijna dagelijks zijn er stakingen door arbeiders en ambtenaren.

Fouten gemaakt

Morsi gaf in een speech toe dat dat hij fouten heeft gemaakt tijdens zijn regeerperiode. Hij zei dat hij sommige doelen niet bereikt heeft. De Egyptische president beloofde in de speech snelle en radicale hervormingen door te voeren. Morsi verklaarde dat zijn tegenstanders mee de nieuwe grondwet mogen aanpassen. Volgens hem wilden de oppositiepartijen tot nu toe nog niet meewerken aan zijn nationale verzoeningspolitiek.

In dezelfde speech beschuldigde Morsi echter de media ervan dat ze het prestige van de president beschadigen en dat ze geweld uitlokken. Hij stelde ook dat ‘vijanden van Egypte’ proberen de democratie in Egypte te saboteren. Volgens de president zijn er vanaf zijn aantreden samenzweringen om hem te doen aftreden. Morsi noemde in een interview met een Egyptische regeringskrant de roep om vervroegde verkiezingen absurd omdat hij democratisch verkozen is.

Ondanks zijn dalende populariteit, wordt hij nog steeds gesteund door een grote groep mensen. Honderdduizenden voorstanders van Morsi betuigden recent nog in een betoging hun steun voor de Egyptische president. Onlangs vielen er echter 2 dodelijke slachtoffers en meer dan tweehonderd gewonden bij een aanvaring tussen voor- en tegenstanders van Morsi in de Noord-Egyptische stad Mansoura.

Mediaoorlog

De grote verdeeldheid van Egypte is ook merkbaar in de media. Private en staatsmedia voeden de strijd tussen voor- en tegenstanders van Morsi.

In het nieuwe Egypte zijn de private media veel vrijer dan onder Moebarak. De president wordt bijna dagelijks bekritiseerd en belachelijk gemaakt door gasten in talkshows en door columnisten. Het is echter nog niet toegestaan om vrijuit kritiek te uiten op Morsi’s beleid. Journalisten en talkshowpresentatoren die Morsi bekritiseren, worden door het gerecht vervolgd voor het beledigen van de president. Dit was onder andere het lot van de bekende talkshowpresentator Bassem Youssef.

In islamistische media en in de staatsmedia, die nog steeds gecontroleerde worden door Morsi’s regering, verdedigen aanhangers van Morsi dan weer de president, al namen enkele personeelsleden ontslag omdat de regering de inhoud van de programma’s zou beïnvloeden. (WK)