Ludo Bekkers

‘Malick Sidibé zette fotografie op de kaart in West-Afrika’

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

De Malinese fotograaf Malick Sidibé portretteerde de Afrikaanse gemeenschap op een andere manier dan het stereotiepe beeld dat lang in het Westen heerste.

Onlangs overleed Malick Sidibé (°1936), de intussen wereldberoemde Malinese fotograaf. Wat hem wereldberoemd maakte was het feit dat hij als fotograaf een levend beeld heeft gegeven van een Afrikaanse gemeenschap dat sterk afweek van de stereotiepe visie die zo lang die bevolking in het Westen stigmatiseerde. Met enige relativering zou je hem kunnen vergelijken met August Sander omdat ook hij een soort inventaris maakte van landgenoten.

Met deze foto won Malick Sidibé de World Press Photo of the Year 2009 in de categorie Arts and Entertainment.
Met deze foto won Malick Sidibé de World Press Photo of the Year 2009 in de categorie Arts and Entertainment.© EPA

Als fotograaf kwam hij van ver. Geboren in Solobo op zowat 300 kilometer van de hoofdstad uit een gezin van eenvoudige boeren moest hij als kind van vijf meehelpen op het land en dieren hoeden. Dank zij het dorpshoofd die wat in hem had gezien kon hij, als eerste van de familie, school lopen. Al snel geïnteresseerd in lokale en tribale kunst, begon hij te tekenen en mocht houtskooltekeningen maken voor officiële feesten. Zo kwam hij terecht in de School voor Soedanese Toegepaste kunsten waar hij werd opgemerkt door de fotograaf Gérard Guillat-Guignardand die hem een baantje bezorgde in zijn studio.

Betrapt

Met goed toekijken en helpen bij zijn mentor leerde hij stukje bij beetje het vak in de “Photo Service Boutique” van Gégé la pellicule. Toen hij twintig was kocht hij zijn eerste fototoestel, een Brownie Flash, en twee jaar later werd hij full-time fotograaf met een eigen studio. Hij specialiseerde zich in documentairefotografie met een bijzondere aandacht voor de jeugdcultuur in de Malinese hoofdstad. Hij was aanwezig bij sportevenementen, zocht beelden aan het strand, in nightclubs, bij concerten en betrapte jonge paartjes. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd hij daarmee beroemd maar keerde nadien terug naar studioportretten. Zijn modellen kwamen uit de toen opkomende middenklasse met de attributen die bij hun nieuwe status pasten. Ze dragen (zonne)brillen en kleden zich soms stijfjes, soms extravagant kleurrijk, zo westers mogelijk om te tonen dat ze geëmancipeerd zijn. Daarover zegde hij “Wanneer ik in mijn studio werkte nam ik zorg voor de houding van mijn modellen. Aangezien ik ervaring had met tekenen kon ik gemakkelijk de regie daarover voeren. Ik wilde zeker niet dat mijn personages op mummies zouden gaan lijken”.

Sidibé kreeg internationale belangstelling dankzij de Franse fotografe Françoise Huguier die veel in Afrika reisde en samenwerkte met André Magnin, een curator die naar West-Afrika was uitgestuurd door de Franse verzamelaar Jean Pigozzi. Zij lieten zijn kleinere studio-opnamen, bestemd voor de cliënten op groot formaat printen om ze nog meer allure te geven. En zo begon de internationale carrière van Sibidé.

Vreugde

Hij was er in geslaagd om in beeldende, soms heftige foto’s in zwart-wit het dynamisme en de vreugde vast te leggen in een snel veranderende West-Afrikaanse wereld. Hij werd er, als eerste fotograaf, voor beloond met een Gouden Leeuw voor een loopbaan op de Biënnale van Venetië in 2007. Bij de uitreiking van de prijs werd hij geloofd omdat hij “als geen enkele andere Afrikaanse kunstenaar meer heeft gedaan om de status van de fotografie in zijn werelddeel een plaats te geven, bijgedragen heeft tot haar geschiedenis en onze kennis van de structuren en transformaties van de Afrikaanse cultuur te stimuleren in de tweede helft van de 20e en het begin van de 21e eeuw”.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content