Macron: ‘Oprukkend nationalisme doet denken aan Europese burgeroorlog’

Macron wil de strijd aangaan met het oprukkende nationalisme, die volgens hem doet denken aan ‘een Europese burgeroorlog’.

De Franse president Emmanuel Macron heeft in een toespraak voor het Europees Parlement de Europese Unie opgeroepen om tegen de verkiezingen van 2019 op verschillende terreinen ’tastbare resultaten’ te boeken.

Naar de toespraak van Macron werd hard uitgekeken. Wat zou hij te zeggen hebben nu zijn ambitieuze Europese hervormingsagenda moeilijker te realiseren blijkt dan enkele maanden geleden werd gedacht? De broze Duitse regeringscoalitie in Berlijn, waar Macron nog steeds op rekent voor de uitvoering van zijn plannen, en de verkiezingsresultaten in Italië, Oostenrijk en Hongarije lijken de Franse president stokken in de wielen te steken.

In Straatsburg bepleitte Macron zijn onveranderde liefde voor de Europese samenwerking. Hij hekelde het oprukkende nationalisme en “illiberalisme”. Europa mag zich niet laten verlammen, zei Macron. ‘Ik wil niet behoren tot een generatie van slaapwandelaars die haar eigen verleden vergeten is, maar tot een generatie die ervoor kiest haar democratie te verdedigen.’

‘Het antwoord op het autoritarisme dat ons omcirkelt, is geen autoritaire democratie, maar wel de autoriteit van de democratie’, oreerde Macron. Hij brak een lans voor meer ‘Europese soevereiniteit’. Dat is geen abstract idee, maar om het hoofd te kunnen bieden aan de mondiale omwentelingen en het oprukkende nationalisme, is er nu eenmaal nood aan meer Europa, klonk het. Nog voor het einde van de legislatuur, en dus voor de Europese verkiezingen van mei 2019, wil Macron ’tastbare resultaten’ boeken op vier terreinen: asiel en migratie, het belasten van grote technologiebedrijven, het verdiepen van de Economische en Monetaire Unie (EMU) en auteursrecht.

‘Ik wil niet behoren tot een generatie van slaapwandelaars die haar eigen verleden vergeten is, maar tot een generatie die ervoor kiest haar democratie te verdedigen.’

Wat het gemeenschappelijk asielsysteem betreft dat hij verdedigt, wil Macron een Europees programma lanceren dat financiële ondersteuning biedt aan steden en gemeenten die vluchtelingen opvangen en integreren. ‘We moeten het giftige debat over de Dublin-verordening en de relocalisatie (van asielzoekers, red.) deblokkeren, maar dat debat ook overstijgen door de interne en externe solidariteit te creëren waar Europa nood aan heeft.’

Zoals bekend, heeft de Europese Commissie voorgesteld om asielzoekers via een vaste verdeelsleutel over de lidstaten te verdelen, maar willen landen als Hongarije en Polen daar absoluut niet van weten. Opvallend in de toespraak van Macron was ook dat hij bereid zegt te zijn om de Franse bijdrage aan de Europese begroting te verhogen, op voorwaarde dat die helemaal hertekend wordt. De voorgestelde heffing op de activiteiten van technologiebedrijven als Facebook kan voor meer eigen inkomsten voor het Europese budget zorgen, terwijl de Brexit ook het einde moet betekenen van de ‘rebates’ en andere correctiemechanismen waar verschillende lidstaten momenteel gebruik van maken.

Er moet ook genoeg Europees geld voorhanden zijn om de gezamenlijke defensiepolitiek en het migratiebeleid te ondersteunen, vindt Macron. Hij liet het parlement in het ongewisse over zijn plannen na de verkiezingen van volgend jaar. Met zijn La République en marche! (LREM) is Macron niet aangesloten bij een van de bestaande politieke families en het ziet er ook niet naar uit dat hij zich al zal verbinden. Het gerucht gaat dat hij mikt op een eigen fractie en de traditionele blokken zal proberen te breken. Macron herhaalde wel zijn pleidooi om een deel van de nieuwe Europarlementsleden te laten verkiezen vanop zogenaamde transnationale lijsten.

De lijsttrekkers zouden dan meteen de Spitzenkandidaten zijn, de kandidaat-Commissievoorzitters. EVP-fractieleider Manfred Weber, die het idee eerder al afschoot, wil liever het systeem ingevoerd zien waarbij wie de ambitie heeft om Europees commissaris te worden, zich verkiesbaar stelt voor het Europees Parlement. ‘Trek die logica dan door. Het is precies omdat ik zo hard overtuigd ben van de parlementaire democratie dat ik transnationale lijsten heb voorgesteld’, wierp Macron op.

Guy Verhofstadt (Open Vld), de fractieleider van de liberalen, riep Macron op om vooral door te gaan met zijn Europese hervormingsagenda. ‘Schroef uw ambities niet terug. We zullen in 2019 met velen zijn die u steunen.’

Ook Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker toonde zich erg opgetogen met de speech van Macron. ‘La vraie France est de retour’, zei hij.

Later deze week volgt voor Macron het uur van de waarheid wanneer hij in Berlijn een nieuw bezoek brengt aan de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Haar partij CDU is verdeeld over Macrons plannen om de eurozone verder te verdiepen, maar in Straatsburg herhaalde Macron dat er hoe dan ook nood is aan meer solidariteit. Er moet ook ruimte gemaakt worden voor investeringen, zei hij. Merkel zelf komt trouwens in november naar het Europees Parlement voor een debat over de toekomst van Europa. Begin mei spreekt ook de Belgische premier Charles Michel het Europese halfrond toe.