Via een nieuw online burgerplatform kunnen de Letten sinds kort mee bepalen welke wetsvoorstellen in hun Parlement besproken worden. Zoiets kan ook in België, vindt senator Els Van Hoof (CD&V), al waarschuwt ze voor populisme.
Op de website Mana Balls (Mijn stem) kunnen de Letten hun voorstellen indienen. Als een idee aan een aantal voorwaarden voldoet – legaal, een oplossing voor een probleem – kunnen mensen ervoor stemmen. Indien 10.000 mensen zich achter een voorstel scharen, moet het Letse parlement het behandelen – al kan het zich ook negatief uitspreken. Tot nu toe leverde het initiatief al twee nieuwe wetten op, nog eens twee ideeën zijn in behandeling.
De meer dan 500 initiatieven die op dit moment op de site staan, gaan over uiteenlopende thema’s. Zo kunnen de Letten zich onder meer uitspreken over verkiezingen via het internet, de legalisering van softdrugs en een algemeen rookverbod. “Voorstellen als ‘ik wil een beter leven’ of ‘weg met de president’ zouden nooit de eerste hordes halen”, zegt medeoprichter Kristofs Blaus in de Amerikaanse krant The New York Times. “Maar dat Letland de 51ste staat van de Verenigde Staten moet worden waarschijnlijk wel. En dan kijken we wat de mensen daarvan vinden.”
Nationaal vertrouwen
De bedoeling van het initiatief is om de politieke betrokkenheid van de Letten te vergroten om zo het lage vertrouwen in de overheid op te krikken. Voorstellen om de aansprakelijkheid van parlementsleden te verhogen en bijkomende vergoedingen af te schaffen, doen het dan ook goed. Ook blijkt dat de Europese koers die Letland vaart niet door alle Letten gedragen wordt. Een voorstel om de Letse toetreding tot de eurozone in 2014 tegen te houden, rondde al de kaap van 10.000 voorstanders. Daardoor moet het parlement zich nu over het voorstel buigen. Nog eens ruim 700 Letten vinden dat hun land maar meteen uit de Europese Unie moet stappen.
‘Gevaar voor populisme’
Het initiatief doet denken aan het voorstel van senator Els Van Hoof (CD&V) om burgers mee te laten bepalen welke overbodige of verouderde wetten kunnen worden afgeschaft. Ze wil daarmee vooral focussen op “kwantitatieve wetgeving”. Haar voorstel vond inmiddels al navolging in de parlementaire commissie Wetsevaluatie, die voor eind april een website lanceert waarop burgers dergelijke wetten kunnen signaleren. “Ik had nog niet gehoord van het Letse idee, maar op zich is zoiets niet slecht”, zegt Van Hoof. “Representativiteit vormt de basis van onze democratie. Een dergelijk initiatief kan daarin inderdaad één van de elementen zijn.”
Het idee van burgerparticipatie achter het Letse initiatief kan ook bij ons werken, meent Van Hoof. “De burger heeft soms een beter zicht op zaken van maatschappelijk belang dan parlementsleden”, stelt ze. “Op het niveau van de gemeenten bestaat zoiets overigens al.” Wel vindt ze dat het aan de verkozenen moet blijven om zich finaal uit de spreken over dergelijke burgervoorstellen. “Er bestaat immers gevaar voor populisme”, aldus Van Hoof. “Dat bepaalde zaken zo op de agenda komen is goed, maar het mag geen democratie van het volk worden.” (JDW)
