Kenia wil ’s werelds grootste vluchtelingenkamp sluiten: ‘Al-Shabaab is er geïnfiltreerd’

© Reuters

Kenia heeft ermee gedreigd het grootste vluchtelingenkamp ter wereld te sluiten. Die aankondiging heeft bij de 350.000 inwoners en hulporganisaties tot paniek geleid. De Keniaanse overheid gelooft, dat het kamp een uitvalbasis van de Somalische terreurbeweging al-Shabaab is en een bedreiging voor de nationale veiligheid vormt.

In Kenia dreigen 350.000 mensen een nieuwe woonplaats te moeten zoeken. Het gaat om de inwoners van ’s werelds grootste vluchtelingenkamp Dadaab dat volgens de Keniaanse overheid een uitvalbasis van de Somalische terreurbeweging al-Shabaab is. Na de aanslag op de Universiteit van Garissa waarbij minstens 148 studenten gedood werden, vroeg de regering de Verenigde Naties om het vluchtelingenkamp binnen de drie maanden te sluiten.

Vicepresident van Kenia, William Ruto zou verkondigd hebben, dat ‘de manier waarop Amerika na 9/11 veranderd is, de manier is waarop Kenia zal veranderen na Garissa’.

Rekruteren van jonge strijders

Dadaab, dat in 1991 werd opgericht als een agglomeratie van witte tenten, is uitgegroeid tot een uitgestrekte stad. Het telt volgens de Washington Post 52 scholen, elf politiekantoren, duizenden hutten en instelling zoals een rijschool, een hotel en een elektronicawinkel. Niet langer een tijdelijke oplossing dus voor de gezinnen die destijds op de vlucht sloegen voor de Somalische burgeroorlog.

De strijd in Somalië eindigde dan ook nooit, maar evolueerde zelfs door de opkomst van islamistische, extremistische groeperingen en uiteindelijk al-Shabaab: een terreurbeweging gelinkt aan al-Qaeda. En nog meer vluchtelingen stroomden toe in Dadaab toen Somalië in 2011 door een hongersnood geraakt werd, aldus de Amerikaanse krant.

Kenia wil 's werelds grootste vluchtelingenkamp sluiten: 'Al-Shabaab is er geïnfiltreerd'
© Reuters

Zoals het vluchtelingenkamp groeide, namen de veiligheidsproblemen er toe. Militanten van al-Shabaab zouden in het kamp geïnfiltreerd zijn, menen Keniaanse ambtenaren. Ze verbergen er wapens en rekruteren er jonge strijders: de vluchtelingen sluiten zich aan onder druk van de militanten of omwille van financiële compensaties, zo geloven Keniaanse autoriteiten zonder bewijs voor die beweringen openbaar te maken. Dat bericht Washington Post.

In strijd met wetgeving?

Toen Kenia in 2011 troepen naar Somalië stuurde om er de extremisten te bestrijden, volgden enkele vergeldingsacties: er werden bomaanslagen uitgevoerd tegen trucks van de politie in het kamp en zes buitenlandse hulpverleners werden ontvoerd.

Ook de aanslag op een winkelcentrum in Nairobi in 2013 waarbij 67 doden vielen zou een vergeldingsactie van al-Shabaab geweest zijn. Destijds werd eveneens door parlementsleden, de minister van Binnenlandse Zaken en anderen opgeroepen tot het sluiten van Dadaab. Omdat dat uiteindelijk niet gebeurd is, hechten weinigen geloof aan de huidige dreiging door de regering, zo stelt Washington Post.

Bovendien ondertekende Kenia het Vluchtelingenverdrag van 1951 van de Verenigde Naties, dat onvrijwillige terugkeer verbiedt van vluchtelingen naar een land waar ze met vervolging geconfronteerd worden. In 2006 verankerde Kenia trouwens de rechten van vluchtelingen in de eigen wetgeving. Critici in de Washington Post vinden echter dat die regelgeving slecht geïmplementeerd werd.

De VN en hulporganisaties nemen de aankondiging van de Keniaanse overheid dan ook ernstig. Het hoofd van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR), Antonio Guterres, plande reeds een bezoek aan het kamp begin mei. Ondertussen onderhandelen VN-functionarissen over de kwestie met de regering van Kenia.

‘Humanitaire ramp’

De minister van Buitenlandse Zaken, Amina Mohamed, zwakte de dreiging al af door te stellen dat het tempo van de repatriëring – eerst gepland binnen drie maanden – ‘zal afhangen van de beschikbare middelen’, zo schrijft de Amerikaanse krant.

Het leeghalen van het kamp zou echter niet alleen een logistieke nachtmerrie zijn, vinden hulpverleners, het zou ook een humanitaire ramp teweegbrengen. ‘De vluchtelingen terugsturen nu al-Shabaab nog grote delen van Somalië controleert, zou een menselijke tragedie en een humanitaire ramp zijn’, aldus waarnemend directeur van de UNHCR in Dadaab Leonard Zulu tegen Washington Post.

Kenia wil 's werelds grootste vluchtelingenkamp sluiten: 'Al-Shabaab is er geïnfiltreerd'
© Reuters

De financieringsbehoeften van de UNHCR zijn sinds 2009 volgens een rapport van het Migration Policy Institute met 130 procent gegroeid, terwijl hun budget slechts met 70 procent toenam. Het tekort aan hulp is volgens de krant duidelijk merkbaar in Dadaab waar ondervoeding bij kinderen rond de 10 procent schommelt. Daarnaast is het aantal plaatsen voor hervestiging voor vluchtelingen in Europa en de Verenigde Staten te klein in vergelijking met de vraag.

Tot slot kan het verspreiden van de vluchtelingen – onder wie de helft jonger dan achttien jaar – het terreurprobleem enkel nog vergroten: al-Shabaab zou rekruten kunnen halen of mensen kunnen ontvoeren uit de enorme vijver van kwetsbare jongemannen die dan zou ontstaan. ‘Wat zal er gebeuren met al die jongeren die niet meer naar school gaan?’, vraagt Zulu zich af.

‘Slachtoffer van al-Shabaab, niet sympathisant’

De situatie in Dadaab zou zo onvoorspelbaar zijn dat zelfs Keniaanse VN-werknemers het kamp enkel binnen mogen als ze begeleid worden door een gewapende escorte en dat slechts op bepaalde momenten.

Recent arresteerde de Keniaanse politie luidens Washington Post nog zo’n 30 inwoners van het kamp, onder wie velen verdacht van medeplichtigheid aan terrorisme. Andere inwoners wijzen er echter op, dat ze het slachtoffer van al-Shabaab zijn en niet sympathisanten zoals de overheid nu volgens hen laat uitschijnen. (WB)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content