Joe Biden: de niet-kandidaat met een programma

Toen de Amerikaanse vicepresident Joe Biden woensdag aangaf dat hij geen presidentskandidaat wordt, maakte hij van de gelegenheid gebruik om toch de grote lijnen van zijn presidentsprogramma uit de doeken te doen.

“Ik had de president willen zijn die kanker uitroeide”.

De verklaring van de bijna 73-jarige Joe Biden, in aanwezigheid van president Obama, was niet mis te begrijpen. Hij was na de dood van zijn zoon Beau te lang een emotioneel wrak geweest. En nu was er onvoldoende tijd om zowel geld in te zamelen als een succesrijke campagne te voeren.

24 jaar geleden had Bill Clinton het wel gedaan: pas in oktober zijn kandidatuur gesteld en toch gewonnen. Maar de tijden veranderen, Bidens medewerkers hadden voorgerekend, schrijft The New York Times, dat hij minstens 40 dagen zou moeten uittrekken om 40 miljoen in te zamelen, het minimumbedrag voor een campagnestart. Naast die 40 dagen zou hem onvoldoende tijd resten om de vroege staten Iowa en New Hampshire plat te lopen. En dat alles terwijl zijn voornaamste tegenstander, Hillary Clinton, het benodigde geld al op zak heeft en die staten al platgelopen heeft.

Dat was de slotsom, op dinsdag. Biden had er een nacht over geslapen en vervolgens Obama ingelicht.

Volle ambivalentie

Maar het was geen beslissing van harte. Biden heeft vaak verteld dat hij van jongsaf president wou worden. Hij heeft twee mislukte campagnes opgezet. Hij werd indertijd door Obama als vicepresident gevraagd, onder meer omdat hij door het kamp van Obama te oud geacht werd om nog een rivaal te worden. Maar Biden, die ooit zei dat hij ten onrechte zijn vader had aangeraden om met pensioen te gaan, is weliswaar 7 jaar loyaal gebleven, maar hij had nog de ambitie, het vuur, en al helemaal sinds zijn in mei aan breinkanker overleden zoon Beau hem adviseerde een presidentscampagne op te zetten.

En daar stond hij dus, in een tuin van het Witte Huis, in volle ambivalentie, die vooral uit de lichaamstaal sprak, te verklaren dat er geen tijd meer was.

Kanker uitroeien

Dat was niet eens het meest merkwaardige in de korte toespraak. Na de aankondiging van zijn niet-kandidatuur begon hij, als niet-kandidaat, zijn presidentieel programma uit de doeken te doen.

Het verschilt niet zoveel van andere kandidaten aan Democratische kant: hoger onderwijs betaalbaar maken, kinderopvang voorzien en betaalbaar maken, migratie regelen, de rol van geld in het politieke proces beteugelen, de armere bevolkingsgroepen een faire kans geven, niet al te fluks optreden in buitenlandse conflicten, “en een absolute nationale verbintenis” aangaan “om kanker zoals we de ziekte kennen uit te roeien”.

“Als ik het voor het kiezen had, zou ik de president hebben willen zijn die kanker uitroeide, want dat is mogelijk”. Hij zal, kondigde hij aan, de komende tijd bij Democraten en Republikeinen lobbyen om fondsen vrij te krijgen.

Het is niet, zei hij, omdat ik geen kandidaat ben dat ik zal zwijgen. Het is niet, voegde hij toe, omdat de regering Obama veel gerealiseerd heeft, dat we niet verder moeten gaan.

Hij gaf, noteerde de BBC, enkele overduidelijke steken in de richting van de Democratische topfavoriet, Hillary Clinton, die hij niet bij naam noemde. “Ik heb de bedoeling me duidelijk en krachtdadig uit te spreken, zoveel mogelijk invloed uit te oefenen over waar we staan als partij en waar we heen moeten als land. Ik geloof dat president Obama dit land van crisis naar herstel heeft gebracht. En dat we op het punt staan aan een bloeiperiode te beginnen. De partij maakt een tragische vergissing als we weglopen van Obama’s erfenis, of die proberen ongedaan te maken. Democraten moeten zijn verwezenlijkingen niet alleen verdedigen en beschermen, ze moeten er hun verkiezing op bouwen”.

Hillary probeert tijdens de campagne dichter bij de linkse Bernie Sanders, en wat verder van Obama te komen. Ze heeft bijvoorbeeld zijn vrijhandelsakkoord met de Zuidzeelanden als “onvoldoende” afgewezen. Biden liet haar weten: als je daar te ver mee gaat, zal ik luid protesteren.

Biden pleitte in zijn toespraak ook voor hoffelijkheid tegenover de Republikeinen. “Ik geloof niet, zoals sommigen, dat het naïef is met Republikeinen te praten. Ik denk niet dat we Republikeinen als onze vijanden moeten beschouwen. Ze zijn onze oppositie”.

In het debat van vorige week had Hillary die Republikeinen wel als vijanden aangeduid. Biden noemde dat soort uitspraken “gemeen”.

Goesting

Dat waren dus enkele redenen waarom Biden zo gedetailleerd speechte. Hij wil invloed houden, en hij wil dat Hillary Clinton niet te ver afwijkt van Obama – zoniet krijgt ze hem, en zijn nog aanzienlijke aanhang binnen de partij tegen.

Maar misschien nog meer wilde Biden tonen: ik zou een formidabele kandidaat zijn geweest. Niet afgeborsteld, niet van rijke komaf, een volksjongen, die de trein neemt om naar zijn werk te gaan. En die formidabele kandidaat, voor wie de peilingen overigens de voorbije weken wat tegenvielen, hoopt misschien toch heimelijk nog op een catastrofe voor Hillary, misschien een juridisch probleem, dat haar belet kandidaat te blijven. Waarna hij als redder van de partij kan worden ingehaald. Het programma is er al, en die speech voor de aanhang is ook al klaar.

“Ik ben er absoluut van overtuigd”, zei hij woensdag, “dat we in staat zijn tot buitengewone dingen. Dat kunnen we. En wanneer we ze realiseren, zullen we niet alleen de toekomst winnen, we zullen de eindmeet bezitten”.