Islamitische Staat wordt ‘de rijkste terreurgroep in de geschiedenis’ genoemd. De organisatie verdient 2 miljoen dollar per dag, misschien zelfs 5 miljoen dollar, door olie, met enige hulp van de vijanden, op de zwarte markt te verkopen, vooral in Turkije en Iran.
Islamitische Staat (IS) controleert, verspreid over Irak en Syrië, 14 olie- en gasvelden die tot enkele jaren geleden geëxploiteerd werden door oliegiganten als Shell en Total, en die de organisatie nu volgens schattingen 100.000 vaten per dag opleveren.
Dat de bombardementen van de VS en enkele bondgenoten twaalf olieraffinaderijen op IS-gebied in Syrië viseerden, kon geen verwondering wekken. Men wil IS raken waar het pijn doet, zei een commentator op nieuwszender CNN. En dat is in de portemonnee.
En het zal pijn doen. Maar niet zoveel pijn als kon worden gedacht.
Sinds de burgeroorlog in Syrië de multinationals verdreef, zijn er in het land een heleboel kleine, private raffinaderijen opgezet, als familiebedrijven, die elk honderd vaten petroleum per dag of zelfs minder verwerken. In eerste instantie werden die raffinaderijen vaak gefinancierd door Turkse zakenlui. Nu IS het gebied en de olie controleert, verkoopt IS aan de raffinaderijen, die na verwerking ook nog taks op hun afgewerkt product betalen en dan de olie ofwel op de lokale markt verkopen ofwel voor smokkel naar het buitenland sturen.
‘Oorlogskoffers gevuld’
Eerder dit jaar, tijdens de stormachtige opmars van IS in Irak, waren de olievelden duidelijk een doel voor de terreurbeweging, net als olieraffinaderijen.
Het Amerikaanse radiostation NPR liet hierover twee experten aan het woord, Rafiq Mark Latta van het onderzoekscentrum Energy Intelligence Group, en Ben Van Heuvelen, hoofdredacteur van het Iraq Oil Report.
Volgens hen rukten de lege tankwagens mee op tijdens het IS-offensief. Waar ze konden tapten IS-militanten olie uit pijpleidingen af, voorraadtanks werden geleegd, en de gevulde tankers reden terug naar Syrië waar de olie verwerkt en voor smokkel gereedgemaakt werd. Daar, zegt Latta, heeft IS “haar oorlogskoffers gevuld”. Niet alleen door geld uit de banken te halen, en wapens buit te maken, maar vooral door klaarliggende olievoorraden te verkopen.
Op dat moment, aldus Latta, werd de ruwe olie aan de raffinaderijen verkocht aan 25 dollar per vat, een kwart van de marktprijs. IS heeft in die periode van verovering zonder veel moeite “enkele honderden miljoenen dollar” verdiend.
Koerdische component
IS begon kort daarna ook de olievelden te exploiteren.
Sindsdien gingen de tegenpartijen weer in het offensief , en zijn de olie-inkomsten van IS in Irak wat verminderd. Volgens de experten halen ze daar nu ongeveer 30.000 vaten per dag boven, die ze intussen weliswaar tegen hogere prijzen verkopen, 30 tot 50 dollar per vat – nog altijd merkelijk minder dan de officiëe prijs van om en bij 100 dollar.
Ook hebben IS-strijders, volgens de experten die NPR aan het woord liet, een tijdje olie weggehaald uit olievelden rond Kirkuk, hoewel die officieel in het door Koerden gecontroleerd landsdeel liggen.
Volgens een andere expert, die in Der Spiegel aan het woord komt, wordt de IS-olie gedeeltelijk in Koerdische raffinaderijtjes verwerkt.
Saddam
De smokkel naar Turkije verloopt grotendeels via Syrië. Voor de smokkel uit Irak maakt IS (of maken degenen die olie smokkelen uit het IS-gebied, en die hun taksen betalen aan IS) gedeeltelijk gebruik van het oude netwerk van Saddam Hoessein. Die bouwde een web van omgekochte of afgedreigde tussenpersonen uit, met de bedoeling een internationale boycot van Irak te omzeilen.
Na de val van Saddam werd het netwerk een tijd overgenomen door hooggeplaatsten in het nieuwe regime, daarna tot op zekere hoogte door al-Qaeda, en nu dus door IS.
Dat de olie naar een vijandige natie als Iran gaat, en dus naar gehate sjiiten, met de hulp van niet veel minder gehate Koerden, kan IS op dit moment niet zo deren. Zolang er maar dollars binnenkomen.
(RR)
