Informatie-oorlog in Oekraïne: vluchtelingen op zoek naar ‘de’ waarheid

Dimitri Medvev op televisie © Reuters
Annelies Van Erp
Annelies Van Erp Medewerker van ngo Memisa

Door het conflict in oost-Oekraïne zijn een miljoen inwoners op de vlucht geslagen. Zij dromen, ondanks de schendingen van het vredesbestand, stilaan van een terugkeer. Maar daarbij botsen ze op een grote hindernis: het gebrek aan correcte informatie.

Hoewel het broze vredesbestand tussen de pro-Russische separatisten en Oekraïense soldaten in het oosten van Oekraïne al herhaaldelijk werd geschonden, biedt het toch hoop aan de duizenden Oekraïense vluchtelingen. Zij hopen weldra te kunnen terug keren naar hun thuisregio.

Maar hoe weten zij of het of veilig is? Of er niet meer geschoten wordt in hun regio?, vraagt Daniel Bruce CEO van Internews in Europe zich af in een bijdrage in The Guardian. ‘Om deze belangrijke beslissing te kunnen nemen, hebben ze accurate en correcte informatie nodig. Maar laat dat net hetgene zijn wat ontbreekt.’

Facebook

‘Overleven en ergens een nieuw tijdelijk bestaan opbouwen, is sowieso erg moeilijk voor IDP’s (Internally displaced persons of vluchtelingen in eigen land)’, aldus Bruce. ‘Voor de verdrevenen in Oekraïne is dat niet anders Ze zijn verward en kwetsbaar.’

In theorie zijn er verschillende manieren waarop ze aan informatie kunnen komen over het conflictgebied. ‘Print en radio zijn nieuwsbronnen uit het verleden en worden voornamelijk door de oudere generatie geraadpleegd. Ongeveer tachtig procent van de bevolking in Oekraïne consumeert nieuws via de televisie’, aldus Bruce. Maar in het oosten van Oekraïne zijn er slechts twee soorten zenders te onderscheiden. Enerzijds de Russische en anderzijds de Oekraïense, die in handen van zijn van oligarchen. Zij hebben hun eigen economische én politieke agenda.

‘Daarnaast grijpen de Oekraïners ook naar hun mobiele telefoons om verbinding te maken met de wereld. Maar het sociale netwerk Facebook is nog niet erg ingeburgerd onder de Oekraïners. Van de 45 Oekraïners is ongeveer 2 miljoen actief op Facebook. Het Russische Vkontakte daarentegen is de meest gebruikte versie van sociale media.’

Democratie: Recht op informatie

Ook Delphine Halgand, directeur van Reporters Without Borders (RWB) benadrukt hoe de verschillende partijen in Oekraïne alles in het werk stellen om informatiebronnen te controleren. ‘Media en het recht op informatie lijden erg onder deze oorlog’, vertelt Halgand aan Sputnik.

Het gebrek aan degelijke informatie vormt niet alleen een bedreiging voor de vluchtelingen die willen terugkeren naar hun woonst, ook de transitie naar een echte democratie komt erdoor in gevaar. Want een van de kenmerken van een degelijke democratie is een sterke, betrouwbare en duurzame media, schrijft Bruce.

Nochtans groeit de kleine onafhankelijke mediasector in Oekraïne gestaag. Onder meer Hromadske.tv, een online nieuwszender, probeert verslag uit te brengen over het oosten van het land, voornamelijk vanuit het perspectief van de lokale bevolking.

Emotionele oproep: burgers sterven

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

‘Check what you hear, doubt what you see’, dat is het advies dat een groep Oekraïense studenten geeft aan hun Russische collega’s. Aan de hand van een videoclip waarschuwen ze voor de boodschap die de Russische media geeft. ‘Het Kremlin beheerst de nieuwsstroom en beslist wat ze meegeeft aan haar burgers. Wat jullie te horen krijgen over Oekraïne is niet de waarheid, maar propaganda.’

‘Er vindt een oorlog plaats in ons land. Jullie soldaten en de onze vechten en sterven, ook burgers sterven’, klinkt het emotioneel.

Door het conflict zijn ongeveer een miljoen inwoners van Oekraïne op de vlucht geslagen. Ongeveer 594.000 bevinden zich in de buurlanden, waaronder Rusland en 610.000 inwoners zijn op de vlucht in eigen land, blijkt uit cijfers van de Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHRC).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content