‘In naam van mijn geloof: een welgemeende sorry’

‘Moslims die niet nog verder naar de rand van de maatschappij – of erover – geduwd willen worden, moeten zich maar distantiëren van de feiten. Of zo lijkt het.’ Redactrice bij Knack.be Wided Bouchrika over de stigmatisering van de islam.

Die fatale woensdag 7 januari werden twaalf mensen omgebracht bij de aanslag op de kantoren van het satirische weekblad Charlie Hebdo. In Libië eisten aanhangers van Islamitische Staat (IS) de moord op twee Tunesische journalisten op. En ondertussen zitten nog drie reporters van het Arabische Al Jazeera in een Egyptische cel – een overheid die trouwens de steun wegdraagt van onze democratische vertegenwoordigers. Voor, tijdens en na ‘JeSuisCharlie’ verdwenen en zullen talloze naamloze collega’s nog verdwijnen om wellicht nooit meer terug te keren. Dat zelfs zonder de hulp van wat satire.

‘Schreeuw naar vrije meningsuiting zonder schaamte smoren’

Zo werd de solidariteitsmars afgelopen zondag ook een parade van schone schijn. Make-believe die mooi duidelijk werd in de eerste rangen in Parijs. Er konden minstens zeven aanwezige staten terechtgewezen worden op hun hypocrisie. Anderen, zoals bijvoorbeeld Marokko, kozen ervoor thuis te blijven: uit onvrede met Mohamedcartoons die ook tijdens de mars zouden opduiken. Wellicht ook omdat ze zo een netelige situatie aan het thuisfront vermeden: daar kan de schreeuw naar vrije meningsuiting nu zonder schaamte nog gesmoord worden.

Een belangrijke speler aan wie de Franse president François Hollande niet vroeg om thuis te blijven – wat Benjamin Netanyahu wel overkwam – , maar integendeel aan zijn rechterhand mocht bengelen, was Ibrahim Boubacar Keïta, president van Mali. Voor de Franse president de gelegenheid om zijn acties in het land tegen islamitische extremisten te verdedigen. Samen sterk. Zo’n 200 meter lang.

Andere bemerking bij deze internationale opstoot van liefde voor het vrije woord en de persvrijheid: waar de afgelopen dagen nog werd opgeroepen niet toe te geven aan het amalgaam van moslims en terrorisme, zullen die moslims morgen nog steeds gediscrimineerd worden omwille van de westerse bezorgdheid om hun geloof. Zoals de gevreesde polarisatie toch deel werd van de eenheid, sijpelde de hypocrisie van de eerste rangen door tot in de laatste. Want in de parade der eenheid droegen mensen – allicht vooral moslims – slogans uit dat de islam en terrorisme twee verschillende dingen zijn. En toch werd van hen – zoals de afgelopen jaren bij elke terreurdaad van jihadisten die niet louter moslims tot slachtoffer maakte – nog verwacht de ‘barbaarse daden van hun geloofsgenoten te veroordelen’. Of nog beter: zich ervoor te verontschuldigen. Moslims die niet nog verder naar de rand van de maatschappij – of erover – geduwd willen worden, moeten zich maar distantiëren van de feiten. Of zo lijkt het.

Staat volgens de Tien Geboden

Soms trachten we onze veroordeling van de islam te verzachten door terug te blikken op de fouten van het christendom. Maar daarbij wordt wel eens vergeten dat we niet tot de kruistochten en inquisitie terug moeten. De voormiddag dat de broers Kouachi met kalasjnikovs de kantoren van Charlie Hebdo bestormden, bleek Dominic Ongwen te zijn gevat – een topman uit het Verzetsleger van de Heer (LRA) van de beruchte Joseph Kony. Ongwen werd door het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag gezocht voor misdaden tegen de mensheid. Al 27 jaar lang trekt de rebellengroep plunderend, verkrachtend, verminkend en moordend door Oeganda en buurlanden. Het LRA ontvoerde tussen de 60.000 en de 100.000 kinderen, om hen in te zetten als kindsoldaten of seksslaven.

Het streven van de LRA om een staat op te richten, gebaseerd op de Tien Geboden uit de Bijbel, kostte tot nu toe aan meer dan 100.000 mensen het leven.

Geen internationale coalitie te bespeuren om het LRA op te doeken. Geen christenen die worden opgeroepen zich te verontschuldigen telkens het LRA een Afrikaanse vrouw verkracht, verminkt of vermoordt. Zelfs niet wanneer weer een kind verdwijnt onder de nachtelijke hemel.

Wetsvoorstellen tegen homoseksualiteit, verbod op condooms, abortus en seks voor het huwelijk, kinderhandel en het uithuwelijken van minderjarigen. Allemaal zaken die we graag opsommen om een schaduw te werpen over de islam. Maar evengoed zaken die uit de Bijbel gepuurd kunnen worden, wat verschillende Afrikaanse staten ook doen. Daarbij soms gesteund en opgehitst door fundamentalistische Amerikaanse organisaties.

Atheïsme, ietsisme, consumentisme

Volgens Mia Doornaert, ‘onafhankelijk expert in internationale betrekkingen’ – mogen we ‘niet doen alsof het geweld door moslims niets te maken heeft met de islam’. ‘Je kan de perverse interpretaties van een leer niet los zien van de leer zelf’, schrijft ze in De Standaard. Onzin. Als een leer als intrinsiek slecht wordt beschouwd, vraag ik me af wat mensen als mevrouw Doornaert dan precies van de gelovigen verwachten. Ook atheïst worden? Of nog: hun geloof verdrinken in ietsisme of consumentisme, wat in het Westen op grote schaal gebeurde?

Opiniemakers als Doornaert vragen moslims vandaag niet alleen zich af te keren van de aanslagen. Het liefst van al moeten zij bovendien hun ontevredenheid met de gepubliceerde Mohamedcartoons begraven. Maar net als dat Charlie Hebdo en eender welke andere media het recht hebben kritiek te uiten op de actualiteit en hun vrije meningsuiting en persvrijheid uit te oefenen, hebben gelovigen – moslims, joden, christenen … – het recht door die uitingen geraakt te zijn en de zaken af te keuren. Zo vatte een Arabische tweet perfect samen: ‘Ik ben Charlie niet, ik wil Charlie niet zijn en ik wil niet dat iemand Charlie doodt.’

Mijn naam drukt ook op mij een stempel. En allicht werd ook van mij verwacht dat ik me van al dat extremisme zou distantiëren als ik mijn geloof nog hoog in het vaandel wil kunnen dragen. Wel, als westerse atheïst wil ik me in naam van mijn geloof tegenover alle gediscrimineerde moslims verontschuldigen.