Hoerastemming in Turkije om Belgische PKK-uitspraak

De hoerastemming past ook perfect in de retoriek van de regering van president Erdogan van de voorbije weken. © Reuters
Sarah Lamote
Sarah Lamote Correspondent Ankara

Dinsdag zou het verdict vallen in een juridisch én politiek erg gevoelig proces. Is de PKK voor het Belgische gerecht een terroristische organisatie of niet? Tegen de verwachtingen in besloot het Hof van Cassatie dat het proces opnieuw moet gebeuren. De uitspraak komt Turkije erg goed uit.

België is breaking news in Turkije. En, tegen alle verwachtingen in, in de positieve zin. Anadolu Ajansi, het Turkse persagentschap, kopte dat het Hof van Cassatie ‘het pad effent voor de veroordeling van de PKK-leden’. De regeringsgezinde krant Hürriyet spreekt van een ‘verbazingwekkende beslissing’. Ook op Twitter regent het positieve reacties. Zo goed als alle Turkse media komen met jubelberichten.

Waarom de regen aan hoeraberichten?

Velen dachten dat de PKK dinsdag zou worden vrijgesproken van terrorisme. Dat deed de Brusselse Kamer van Inbeschuldigingstelling immers al in september 2017. Dit ondanks het feit dat de Koerdische Arbeiderspartij PKK in Turkije verboden is en op de Europese terreurlijst staat. Sinds 1984 vielen er al 40.000 dodelijke slachtoffers in de strijd tussen de Turkse regering en de Koerden.

De Brusselse Kamer van Inbeschuldigingstelling oordeelde dat de PKK een partij in een ‘gewapend conflict’ is. Het ging volgens de Kamer dus niet om terrorisme, maar om oorlog. De terrorismewet kon bijgevolg niet van toepassing zijn. Oneens met deze beslissing trok het federale parket naar het hoogste rechtscollege in België, het Hof van Cassatie. Maar die stuurde het dossier gisteren terug.

Waar komt die gevoeligheid vandaan? Waarom de regen aan hoeraberichten? En wat als de uitspraak toch in het nadeel van Ankara valt?

Ontvoering

Even terug naar de aanklacht zelf. Die was niet mals. Bijna veertig Koerdische individuen en organisaties werden in het zogenaamde ‘Ariadne-proces’ beschuldigd. Het federale parket betichtte ze van ontvoering van minderjarigen, afpersing, valsheid in geschriften, PKK-fondsenwerving en PKK-propaganda. De beklaagden zouden deelgenomen hebben aan de activiteiten van de PKK, die in België en andere West-Europese landen op grote schaal jonge Koerden zouden ronselen om een opleiding te volgen tot guerrillastrijder. In Iraakse trainingskampen zouden ze getraind worden voor de gewapende strijd tegen Turkije en Iran.

Onder de beklaagden bevonden zich Remzi Kartal en Aydar Zübeyir, twee voormalige parlementsleden van de intussen ontbonden Koerdische Partij DEP, maar ook journalisten en organisaties, zoals ROJ tv en STERK Productions uit Denderleeuw, bekend van Koerdische radio- en tv-programma’s. Die laatste zouden dienst gedaan hebben als PKK-communicatiekanalen.

Overwinning

Dat de zaak nu op de lange baan wordt geschoven, wordt in Turkije gezien als een overwinning. De hoerastemming is niet toevallig.

De gevoeligheid tegenover terroristen en terroristische groeperingen is momenteel groter dan ooit. Na twee jaar sprongen de vredesonderhandelingen tussen de regering van Erdogan en de PKK in juli 2015 af. Het werd de start van een van de bloedigste episoden in meer dan dertig jaar Turks-Koerdische strijd.

Nog geen jaar na het mislukte staakt-het-vuren werd Turkije in de nacht van 15 op 16 juli 2016 opgeschrikt door een couppoging. Volgens de regering, maar ook volgens een aantal Turkse onafhankelijke journalisten zoals Rusen Cakir van Medyascope.tv, waren velen onder de coupplegers aanhangers van de beweging rond Turks geleerde in ballingschap Fethullah Gülen. De noodtoestand werd uitgeroepen en er brak een nog intensievere periode aan van hernieuwde aandacht voor veiligheid en terreurbestrijding met mensenrechtenschendingen door de Turkse regering tot gevolg.

De hoerastemming past ook perfect in de retoriek van de regering van de voorbije weken. Op 20 januari lanceerde Turkije operatie ‘Olijftak’ gericht tegen de Koerdische YPG in Syrië. In het Turkse grensgebied met Syrië is de militante, Koerdische dominantie al enkele jaren een doorn in het oog van de Turken. Maar vandaag komen de Koerden ook nog eens versterkt uit de strijd tegen IS. De operatie ging van start met als hoofddoel het Turks grensgebied met Syrië ’te zuiveren van terroristische groeperingen’, aldus president Erdogan. Zowel IS, PKK en de Syrische PKK-verwante PYD/YPG worden geviseerd.

En zoals in elke oorlog is steun van de eigen bevolking onmisbaar. De noodzaak voor de inval en het terroristisch karakter van de vijand wordt dagelijks in de verf gezet. De jubelberichten over het Belgische nieuws passen perfect.

Bovendien was de Belgische uitspraak perfect inzetbaar in de huidige moeilijkheden tussen Turkije en de Verenigde Staten. Turkije ligt serieus overhoop met de Verenigde Staten over hun steun aan diezelfde YPG. De Syrisch-Koerdische YPG was de Amerikaanse bondgenoot tegen IS in Raqqa, maar is ook een aan de PKK verwante organisatie, zowel ideologisch als organisatorisch en dat zint Turkije niet.

Wat als?

Toch lopen de Turkse berichten op de feiten vooruit. De PKK-zaak moet namelijk worden overgedaan. Meer werd gisteren niet beslist door het Hof van Cassatie. Maar wat kan er gebeuren als de uitspraak toch in het voordeel van de PKK zou uitdraaien?

Ons land krijgt regelmatig aandacht in de Turkse pers, zij het minder postief dan vandaag.

Een dergelijke uitspraak zou zo goed als zeker een druppel te veel zijn in een al volle emmer. België zou, net als Nederland, in diplomatiek woelig water terechtkomen. Bovendien is de Turkse gevoeligheid ten aanzien van België niet nieuw.

Ons land krijgt regelmatig aandacht in de Turkse pers, zij het minder postief dan vandaag. Wat in Turkije steevast prominent nieuws is, zijn de toegestane dan wel gedoogde PKK-manifestaties in ons land. De wapperende PKK-vlaggen en de portretten van Abdullah Öcalan, de gevangen leider van de verboden Koerdische Arbeiderspartij, maakt vele Turken woedend. Daarnaast biedt Brussel onderdak aan verschillende Koerdische organisaties, zoals het Koerdisch Nationaal Kongres (KNK) en het Koerdisch parlement in Ballingschap. Ze zijn doornen in het oog van Ankara. Erdogan noemde België eerder al ‘een belangrijk centrum voor de PKK’.

Eind januari van dit jaar was er zo opnieuw nieuws. De Belgische militaire inlichtingendienst, ADIV, zou – zonder medeweten van de stafchef van Defensie en van minister van Defensie Vandeput – gesprekken gevoerd hebben met de YPG, de Syrische zusterorganisatie van de PKK. En laat dat nu net de militie zijn die Turkije aan zijn grens met Syrië bestrijdt.

Consternatie is er in Turkije ook over het bezoek van Salih Müslim aan België. Müslim is de ex-voorzitter van de PYD en staat op de ‘most wanted’-lijst van terroristen in Turkije. In Brussel hield hij deze ochtend een persconferentie over Afrin, de Koerdische enclave die Turkije momenteel aanvalt en wil ‘uitzuiveren’.

Wat de Belgische rechters uiteindelijk zullen beslissen, blijft koffiedik kijken. Maar de strijd tegen de PKK is voor Ankara van ‘nationaal levensbelang’. En voor Erdogan is hij electoraal essentieel.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content