Over goed een jaar stapt het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Wat er daarna komt, weet niemand zeker.
Over wat de Britten willen, hangt nog altijd een dichte mist. Er is wel min of meer afgesproken dat er na maart 2019, het moment waarop het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat, een overgangsperiode komt om alle betrokkenen de kans te geven om zich aan de nieuwe situatie aan te passen. Tot eind 2020 blijft Londen daarom lid van de douane-unie en de interne markt, met de verplichtingen die daaraan verbonden zijn – maar zonder medezeggenschap in de ministerraden. Hoe het daarna verder gaat, blijft onduidelijk. Kiest het VK ervoor om dicht bij de Unie te blijven, of opteert het voor een handelsverdrag zoals Europa er bijvoorbeeld één met Canada heeft?
Een harde brexit zou het VK de volgende 15 jaar 8 procent aan groei en welvaart kosten.
Lang is gedacht dat premier Theresa May om strategische redenen stil bleef over de uitkomst van de brexit. Nu wordt duidelijk dat ze gewoon geen strategie heeft. Vorige week veroorzaakte ze nog verwarring, toen ze de indruk gaf dat ze wilde terugkomen op de afspraak over de rechten van Europese burgers in het VK. Sinds ze vorige zomer bij onnodige vervroegde verkiezingen haar meerderheid in het Lagerhuis heeft verloren, is ze nog meer dan tevoren een speelbal in de handen van harde brexiteers. Zo kan ze haar belofte dat er niet weer een echte grens komt tussen de Republiek Ierland en Noord-Ierland alleen nakomen als het VK lid blijft van de douane-unie. Maar daar willen de voorstanders van een harde brexit niet van weten.
Het lijkt er zo op dat de tory’s nog altijd meer met zichzelf en het belang van hun partij bezig zijn dan met de Britse relatie met de rest van Europa. Het zakenblad The Economist ziet een duidelijke patstelling: May is ongeschikt voor haar job, maar als ze wordt opgevolgd door iemand uit het hardebrexitkamp wordt de situatie alleen erger dan ze nu al is. Een constructieve bijdrage aan het debat is van die kant nog niet gehoord. Het is voor die lui nog altijd alsof de EU het VK wil verlaten, in plaats van andersom.
In het dagelijkse leven spelen de gevolgen van de brexit ondertussen wel al fors op. De Britse economie loopt achter op de Europese, en steeds minder Europese burgers hebben zin om in het VK te blijven of er te gaan werken. Dat laat zich in de eerste plaats voelen in de zo al wankele gezondheidszorg. Er is becijferd dat een harde brexit het VK de volgende vijftien jaar acht procent aan groei en welvaart zou kosten. Hoe meer soevereiniteit de brexiteers vragen, hoe armer de Britten worden. Het is niet met die belofte dat ze in 2016 hun referendum hebben gewonnen.
