De antiterreuroperatie in Saint-Denis nabij Parijs was gericht tegen de 28-jarige Belg Abdelhamid Abaaoud, die beschouwd wordt als de organisator van de aanslagen in Parijs. Hij geldt als de meest gezochte Belgische Syriëstrijder, maar kon blijkbaar al (meermaals?) heen en weer reizen. Het is volgens islamoloog Montasser AlDe’emeh een bewijs van het amateurisme van de veiligheidsdiensten. Arabist Pieter Van Ostaeyen vult aan: ‘Zij die onder de radar blijven, zijn het echte gevaar’.
Abdelhamid Abaaoud alias Abu Omar al-Beljiki vertrok begin 2013 naar Syrië en is bij ons onder meer bekend van de beelden die vorig jaar in de buurt van de Turks-Syrische grens werden gemaakt, waarop een grinnikende Abaaoud lijken achter een pick-up sleept. Maar hij werd intussen ook gesignaleerd in Griekenland en begin dit jaar werd hij genoemd als het brein achter de terreurcel in Verviers, die kort na de aanslag tegen Charlie Hebdo de Belgische politie viseerde. Aan het IS-magazine Dabiq vertelde hij later dat hij bij die politieactie maar nipt wist te ontsnappen.
Vanochtend meldden de Franse veiligheidsdiensten dat de antiterreuractie in Saint-Denis gericht was tegen Abaaoud. Dat de beruchte en veelgezochte terrorist zich nu in Parijs zou bevinden en dus onopgemerkt Europa weer binnen zou geraakt zijn, roept dan ook vragen op. Daarmee geconfronteerd in De ochtend op Radio 1, antwoordde minister van Justitie Koen Geens (CD&V): ‘Hierover kan ik niet verder uitweiden’.
Ook islamoloog en jihadexpert Montasser AlDe’emeh, onderzoeker aan de Radboud Universiteit van Nijmegen, nam naar eigen zeggen met verbazing kennis van het feit dat ‘de meest gezochte Belgische Syriëstrijder’ nu in Parijs wordt gezocht. AlDe’emeh heeft contact met landgenoten in Syrië en vangt teruggekeerde Syriëstrijders op in zijn kenniscentrum De Weg Naar.
‘Amateuristische veiligheidsdiensten’
‘We weten blijkbaar niet wanneer Abaaoud mogelijk terugkeerde en waar hij in dat geval zou verblijven. Maar er zijn nog jongeren die naar Syrië zijn vertrokken en teruggekeerd, zonder dat we dat weten. Het toont aan hoe amateuristisch de veiligheidsdiensten werken’.
Zover wil zijn collega-jihadwatcher en arabist Pieter Van Ostaeyen niet gaan. ‘Ik ben er rotsvast van overtuigd dat er Syriëstrijders zijn teruggekeerd waarvan we het niet weten. Maar de veiligheidsdiensten kunnen ook niet alles weten. Daarvoor hebben ze niet genoeg middelen en personeel, en dan vooral te weinig arabisten.’
Van Ostaeyen noemt de kans ‘groot’ dat Abaaoud meerdere keren van en naar Syrië is gereisd. ‘Turkije is nog altijd een transitland, waar sommige IS-strijders zelfs inkopen gaan doen, en de grens met Europa is zo lek als een zeef. En binnen de Schengenzone kan met zich ongestoord verplaatsen. Bovendien reizen velen niet met hun eigen paspoort.’
Dat ons land momenteel ontsnapt aan aanslagen, is volgens AlDe’emeh dan ook niet de verdienste van de veiligheidsdiensten. ‘Dat betekent alleen dat we momenteel geen prioriteit zijn voor IS. Frankrijk is een grootmacht en krijgt meer aandacht.’
Onder de radar
AlDe’emeh wijst ook op het gevaar om aan te nemen dat IS in Europa vooral van zogenaamde lone wolves afhangt. ‘Ze zijn strategischer bezig dan we denken. Ze slagen er blijkbaar goed in om onder de radar te blijven. Tegelijk komt het gevaar ook van sympathisanten van IS bij ons die zelf nog nooit in Syrië geweest zijn.’
Het zijn zij die erin slagen onder de radar te blijven, van wie we echt schrik moeten hebben, vult Van Ostaeyen aan. ‘Neem de broers Abdeslam: zij waren mij alvast onbekend.’
‘Nationaliteit afnemen’
Intussen besliste AlDe’emeh om geen jongeren meer op te vangen die zich na de aanslagen nog bij IS gaan aansluiten en later eventueel terugkeren. ‘Ik onderschat het gevaar niet en daarom zeg ik ook dat ze niet meer welkom zijn.’
‘De eerste Syriëstrijders hadden weinig weet van de geopolitieke context ginder. Ik kon begrijpen dat sommigen de foute keuze maakten en gedegouteerd terugkwamen. Diegenen die nu nog vertrekken, hebben tijd genoeg gehad om te beseffen wat er zich afspeelt. Ze zien ook dat IS-strijders anti-Assadrebellen doden, dat het IS-kalifaat dé moslims niet beschermt.’
AlDe’emeh is dan ook van mening (geworden) dat zij die zich nu nog bij IS aansluiten hun nationaliteit waar zij zich op basis van ideologische overtuigingen tegen afzetten moet worden afgenomen. ‘Ze weten dat ze de wapens opnemen tegen onze samenleving. Onze sociale vrede staat op het spel en we moeten koste wat kost die polarisatie en de angst vermijden’, luidt het.
Lees de exclusieve column waarin Montasser Alde’emeh uitlegt waarom hij geen Syriëstrijderswil begeleiden die nu nog willen vertrekken: ‘Er zijn grenzen aan de empathie, ook aan de mijne. Sinds Parijs hoeven ze bij mij niet meer aan te kloppen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
