Hoe de Russen en ‘Poetins kok’ via een informatieoorlog de Amerikaanse verkiezingen belaagden

Evgeny Prigozhin (links) ontvangt Vladimir Poetin in één van zijn restaurants © REUTERS
Rudi Rotthier

In een 37 pagina’s tellend document dat de aanklacht tegen 13 Russen en 3 bedrijven documenteert, wordt duidelijk hoe Russen systematische pogingen ondernamen om niet alleen Donald Trump, maar ook Bernie Sanders te bevoordelen, en vooral om onenigheid te stoken.

Het document, dat de inbeschuldigingstelling van dertien Russen en drie Russische bedrijven vergezelt, werd opgesteld door het team van speciaal procureur Robert Mueller. Mueller werd in mei 2017 aangesteld om Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen, en eventueel samenspel van de Russen met de campagne van kandidaat Donald Trump, te onderzoeken.

We leren uit het document dat er vanaf april 2014 met het Internet Research Agentschap in Sint-Petersburg een team actief was, dat de bedoeling had politieke invloed uit te oefenen in de VS. De begindatum valt samen met de invoering van extra sancties door de VS na de annexatie van de Krim door Rusland.

Vanaf september 2016 werd het budget van de operatie verhoogd tot 1,25 miljoen dollar per maand, goed 1 miljoen euro, en waren ruim tachtig mensen actief in de Russische operaties.

Eerst was het de bedoeling ‘wantrouwen te creëren over de kandidaten en het politieke systeem in het algemeen’.

Robert Mueller
Robert Mueller © REUTERS

Volgens de Amerikaanse adjunct-minister van Justitie Rod Rosenstein, die de inbeschuldigingstellingen officieel aankondigde, noemden de Russen het zelf ‘een informatieoorlog tegen de VS’. Drie van de nu beschuldigde Russen werden naar de VS uitgestuurd om informatie te vergaren en te leren hoe en in welke staten ze het beste zouden kunnen opereren. Ze leerden dat ze zich het beste konden concentreren op de ‘purple states’, staten zonder duidelijke voorkeur voor Democraten of Republikeinen.

Maar met de opkomst van Bernie Sanders en Donald Trump veranderden de Russen van tactiek. Tegen februari 2016 waren de bevoorrechte kandidaten van de Russen duidelijk. Er kwam volgende richtlijn: ‘Gebruik elke gelegenheid om Hillary en de rest te bekritiseren (behalve Sanders en Trump – die steunen we’. Later werd ook de Groene kandidaat Jill Stein door de Russen ondersteund, en kregen de werknemers van het Internet Research Agentschap te horen dat heel specifiek de Republikeinse presidentskandidaten Marco Rubio en Ted Cruz moesten worden bezwadderd.

‘Wantrouw Killary’

Om geloofwaardig te zijn in het internetgebeuren, deden de Russen zich voor als politiek actieve Amerikanen. ‘Ze gebruikten ook gestolen identiteiten van echte Amerikanen om bijdragen te leveren’ aan sociale media.

De beschuldigden, aldus nog het document, kochten ‘computerinfrastructuur in de VS om de Russische origine van hun activiteiten te verdoezelen en ontdekking door Amerikaanse regulatoren en VS-justitie te vermijden’. Er werden ook illegale geldstromen georganiseerd om de activiteiten te betalen en, opnieuw, geen wantrouwen op te wekken.

De Russen creëerden ‘honderden accounts op sociale media en gebruikten die om bepaalde fictieve Amerikanen om te vormen tot “leidende opiniemakers”.’ Ze lanceerden hashtags. Ze verspreidden een foto maken van Hillary Clinton in de gevangenis (Hillary werd gespeeld door een actrice). Ze kochten advertenties om hun beweringen te verspreiden.

‘Tegen 2016 hadden vele van de groepen die de Russen controleerden honderdduizenden online volgers’

De opinies gingen in meerdere richtingen. De Russen probeerden bijvoorbeeld de opkomst van zwarte kiezers te beperken, een groep die in overgrote meerderheid Democratisch stemt. Via de door de Russen opgezette Instagram-account Woke Blacks werd volgende post gelanceerd: ‘Een bijzondere hype en haat voor Trump misleidt de mensen en dwingt zwarten om op Killary (Hillary Clinton, red.) te stemmen. We kunnen niet kiezen voor de minste van twee duivels. Dan zijn we nog beter af als we helemaal niet stemmen’.

Een andere op zwarten gerichten Instagram-account, Blacktivist, verspreidde deze oproep: ‘Kies voor de vrede en stem op Jill Stein. Vertrouw me, dat is geen weggegooide stem’.

Men speelde in op de frustraties van moslims (onder de naam United Muslims of America), die opgeroepen werden om niet te kiezen voor iemand die de oorlog in Irak had ondersteund (Hillary Clinton). Tegen 2016 hadden vele van de groepen die de Russen controleerden ‘honderdduizenden online volgers’, aldus het document.

Opgepikt door Donald Junior

Voor potentiële Trumpkiezers was er een diametraal tegengestelde boodschap en werd de grote liefde van Hillary voor de islam benadrukt. Er werd reclame gemaakt voor een betoging onder het motto ‘Steun Hillary, red Amerikaanse moslims’. En de Russen bestelden en verspreiden posters met een verzonnen quote van Hillary: ‘Ik denk dat de sharia vrijheid een nieuwe richting zal uitsturen’.

https://twitter.com/MSNBC/status/964569694131904512MSNBChttps://twitter.com/MSNBC

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Soms leken de Russische creaties wel heel officieel.

De Russen begonnen een Twitter-account onder de naam Tennessee GOP, met Twitternaam @TEN_GOP. De groep claimde officiële berichten te sturen namens de Republikeinse partij van Tennessee. Tweets van @TEN_GOP werden opgepikt en geretweet door Donald Trump Junior en door campagnemanager Kellyanne Conway. @TEN_GOP kreeg 100.000 volgers.

De Russische nep-accounts, onder meer @TEN_GOP, ‘rapporteerden’ dat kiesfraude op grote schaal aan de gang wa. Die fraude werd doorgaans in de schoenen van het Hillary-kamp geschoven.

De activiteiten stopten niet met de presidentsverkiezingen. In het eerste weekend na de verkiezingen organiseerden de Russen in New York tegelijk een pro- en een anti-Trumpmanifestatie.

De president: er is geen samenspel

Rosenstein zei bij zijn presentatie van het document dat twee dingen niet mochten geconcludeerd worden. Deze inbeschuldigingstelling, zei hij, levert geen bewijs dat er samengespannen is tussen de Russen en Amerikanen. Ja, er waren contacten geweest tussen de nu beschuldigde Russen en leden van Donald Trumps presidentscampagne, maar de campagneleden gingen ervan uit dat ze met Amerikanen te maken hadden. Ze waren buiten hun weten om betrokken in het Russische spel.

En, zei Rosenstein, er wordt in dit rapport ook niet beweerd dat de Russen de verkiezingsuitslag beïnvloed hebben.

De president, die het Ruslandonderzoek vaak ‘een heksenjacht’ heeft genoemd, of zelfs ‘een vervalsing’, pikte die elementen op in een tweet en maakte ze tot zijn veralgemeende conclusies.

https://twitter.com/realDonaldTrump/status/964594780088033282Donald J. Trumphttps://twitter.com/realDonaldTrump

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

Maar deze inbeschuldigingstelling omvat duidelijk niet het hele Ruslandonderzoek van Robert Mueller. De diefstal van emails bij de Democratische partij, en hun publicatie door WikiLeaks, komt helemaal niet ter sprake, net zomin als de diefstal van mails van John Podesta, de campagneleider van Hillary. En ook de ontmoeting, in juni 2016, tussen een Russische advocate en drie topfiguren uit de campagne (Donald Trump Junior, toenmalig campagnechef Paul Manafort en schoonzoon Jared Kushner) in Trump Tower maakt geen deel uit van dit dossier.

‘Poetins kok’ en ‘de duivel’

Topfiguren uit Amerikaanse inlichtingendiensten hebben vaak beweerd dat de Russische president Vladimir Poetin achter deze Russische operatie zit.

Dat contact zou dan verlopen zijn via de meest bekende figuur bij de dertien beschuldigden, Yevgeny V. Prigozhin (56). Prigozhin, alias de ‘kok van Poetin’, was de baas van het Internet Research Agentschap, en zo officieel de baas van de Russische operaties in de VS.

Prigozhin is een van de oligarchen in de buurt van Poetin. Hij begon niet zo best. Op zijn twintigste, in 1981, werd hij tot negen jaar gevangenis veroordeeld voor onder meer een overval. Na zijn vrijlating werd hij hotdogverkoper. Korte tijd later opende hij een serie restaurants in Sint-Petersburg. Poetin werd een van zijn klanten. Het klikte tussen de twee en Prigozhin kreeg gaandeweg steeds meer contracten voor schoolmaaltijden, voor het leger, en voor staatsbanketten.

Volgens The New York Times, die de Anti-Corruption Foundation citeert, heeft Prigozhin de voorbije vijf jaar voor 3,1 miljard dollar aan overheidscontracten binnengehaald. Ook volgens de Times voorziet hij huurlingen om olievelden in Syrië te verdedigen, en zou hij in ruil een percentage van de olieinkomsten hebben bedongen.

Dat deze handlanger van Poetin de ‘informatieoorlog’ in de VS zou hebben opgezet zonder medeweten en instemming en sturing van zijn president is ondenkbaar.

De oligarch reageerde snel op zijn inbeschuldigingstelling. ‘Amerikanen zijn beïnvloedbare mensen’, liet hij weten: ‘Ze zien wat ze willen zien. Ik behandel hen met veel respect. Ik ben helemaal niet overstuur dat ik op de lijst sta. Als ze de duivel willen zien, dat ze hem dan zien’.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content