Hoe de opvang van minderjarige migranten in Amerika big business is

Een speeltuin in een opvang-/detentiecentrum voor migrantenkinderen van Southwest Key in Phoenix, Arizona. 28 juni 2018 © REUTERS
Eva Schram
Eva Schram Correspondent voor Knack.be in Noord-Amerika.

Migrantenkinderen worden niet langer van hun ouders gescheiden aan de Amerikaans-Mexicaanse grens, maar daarmee is niet alles gezegd. Opvang van minderjarige asielzoekers in Amerika is een miljoenenbusiness. Komt dat de kinderen ten goede?

Het harde immigratiebeleid van de Trump-regering in de VS, bekend als ‘zero tolerance’, kent een aantal onverwachte winnaars. Voor de het opvangen danwel opsluiten van migranten die zonder geldige immigratiedocumenten de grens over komen worden private partijen ingeschakeld. Soms zijn het non-profits, soms beursgenoteerde bedrijven. Afgelopen week werd bekend dat Geo Group en CoreCivic, twee beursgenoteerde gevangenisbedrijven, beide 250.000 dollar doneerden aan de Trump-campagne. Hoewel er volgens de New York Timesgeen direct bewijs is voor vals spel, spinnen beide bedrijven garen bij het extra strenge beleid onder president Donald Trump en justitieminister Jeff Sessions.

Dat geldt ook voor non-profits (waarvan geen nieuws is over of ze aan de Trump-campagne gedoneerd hebben). Het uit Austin, Texas afkomstige Southwest Key kwam vooral de laatste weken verschillende keren in het nieuws. Senator Jeff Merkley (een Democraat uit Oregon) meldde zich onverwacht bij het opvangcentrum Casa Padre in Brownsville, Texas. Het is een oud Walmart-gebouw waar nu 1500 jongens tussen de 10 en 17 worden opgevangen. Merkley werd toegang tot het gebouw geweigerd. Niet veel later organiseerde Southwest Key prompt een mediatour in Casa Padre, waar de journalisten (onder andere van de New York Times)het opvangcentrum te zien kregen, maar niet met de kinderen mochten praten.

Wat is Southwest Key voor organisatie, en welke rol speelt het in het gehekelde immigratiebeleid van Donald Trump?

458 miljoen dollar

Southwest Key werd in 1987 opgericht om opvangcentra voor Amerikaanse jeugd en charterscholen mogelijk te maken. De missie van de non-profit luidt ‘om de deuren naar mogelijkheden te openen, zodat individuen hun dromen kunnen waarmaken.’ De meeste inkomsten van de stichting komen uit overheidssubsidies, maar het verdient ook aan commerciele activiteiten (waaronder een bloemist die vanuit het hoofdkantoor gerund wordt) waarvan de winst naar de stichting gaat en verhuur van bepaalde ruimten aan andere stichtingen (van hetzelfde bestuur). Sinds 2002 kreeg Southwest Key 1,4 miljard dollar van de federale overheid voor het unaccompanied minor program. In de 26 centra worden minderjarigen opgevangen die zonder voogd over de grens kwamen om asiel aan te vragen in de VS. Het merendeel van die kinderen komt tegenwoordig uit Guatemala, Honduras en El Salvador. De bijdrage van de federale overheid gaat jaarlijks omhoog: in (het fiscale jaar) 2018 zal Southwest Key naar verwachting 458 miljoen dollar ontvangen voor de opvang van individuele minderjarigen.

Het gaat ze niet om de kinderen, ze hebben dollartekens in de ogen

Antar Davidson

In de centra krijgen de kinderen Engelse les en beroepsonderwijs. ‘Dat laatste is echt heel erg vanaf de basis’, zegt Antar Davidson, die van februari tot juni dit jaar werkte als youth care worker in het opvangcentrum Estrella del Norte in Tucson, Arizona. ‘We beginnen zo’n les met wat een beroep eigenlijk is, wat kapitalisme is en hoe het werkt, wat de arbeidsethos is en wat je per dag kunt verdienen. Waar deze kinderen vandaag komen is 7 dollar per dag gangbaar. In Amerika is het absolute minimum 7 dollar per uur. Dat soort dingen moesten wij ze leren.’ Daarnaast zijn er naschoolse activiteiten in de centra. Davidson startte een capoeira-programma (een Braziliaanse krijgsdans). ‘Ik had zo’n veertig tot zestig studenten per dag daarmee en zag de kinderen echt opleven.’

De onbegeleide minderjarigen waarvoor de centra ontworpen zijn, waren over het algemeen tussen de 14 en 17 jaar, zegt Davidson. ‘En toen ik net begonnen was, zag je ook alleen kinderen van die leeftijd.’ Het idee is dat zodra ze een sponsor vinden in de VS, familie die legaal in het land verblijft en de kinderen onderdak kan bieden en kan ondersteunen, mochten ze daarheen. ‘Maar toen het zero tolerance-beleid begon, zag ik opeens veel jongere kinderen’, zegt Davidson. Alle centra van Southwest Key moesten de kinderen die van hun ouders waren gescheiden, soms veel jonger dan de onbegeleide minderjarigen, opvangen. Ook de locatie in Tucson. In totaal vingen de 26 locaties van Southwest Key 500 van de 2000 kinderen die in zes weken tijd van hun ouders werden gescheiden op, meldt de Austin Chronicle.

Niet aanraken

Davidson werkte maar een paar maanden bij Estrella del Norte. De druppel die de emmer deed overlopen kwam voor hem een paar weken nadat het zero tolerance-beleid was ingevoerd. Er werden drie Braziliaanse kinderen in het opvangcentrum geplaatst. Davidson is half-Braziliaans en spreekt Portugees. De kinderen waren van hun ouders gescheiden en kregen te horen dat het aanwezige personeel niet wist waar de ouders verbleven. De kinderen vatten dat op als dat hun ouders overleden zouden zijn. Ze huilden en hielden elkaar vast. ‘En toen zei mijn ploegleider tegen me dat ik ze moest vertellen dat ze elkaar niet aan mochten raken’, zegt Davidson. ‘Vanwege het algemene niet-aanraken-beleid.’

Dat beleid geldt in alle opvangcentra van Southwest Key. Het beleid bestaat voor de veiligheid van de kinderen: om gevechten te voorkomen, maar ook ongepaste aanrakingen. Maar toch: op een moment dat drie kinderen (van 16, 10 en 6) denken hun ouders verloren te hebben, zou niet ieder meevoelend mens een oogje dichtknijpen? ‘Toen de ploegleider tegen me begon te herhalen dat ik ze uit elkaar moest halen, zag ik plotseling de ware aard van de organisatie heel helder. Het gaat ze niet om de kinderen, ze hebben dollartekens in de ogen’, zegt Davidson.

Southwest Key staat bekend als een betrouwbare, humanitaire opvang-organisatie voor migrantenkinderen onder immigatie-advocaten, meldt Texas Monthly. Maar tegelijkertijd meldt het artikel dat de organisatie in de afgelopen jaren alleen al in Texas honderden overtredingen beging. Sommige daarvan waren klein, zoals afbladderende verf in badkamers of rottende banenen in de keuken, maar andere overtredingen waren van veel serieuzere aard: kinderen die in hun broek plasten omdat ze niet naar de wc mochten of gevechten tussen kinderen zonder dat er ingegrepen werd.

Er werd ontzettend misbruik gemaakt van de werknemers

Antar Davidson

Ook in het centrum in Tucson vonden regelmatig gevechten plaats, zegt Davidson. Het personeel moest dan ingrijpen, maar dat legde nogal druk op de werknemers. ‘En er werd gezegd dat er nog 500 kinderen extra zouden komen, maar het werd nooit duidelijk wie voor die kinderen moest gaan zorgen.’ Volgens Davidson was het personeeltekort in het centrum nijpend en werden er uit noodzaak misschien mensen aangenomen die niet met kinderen zouden moeten werken. ‘Ik bedoel, Tucson is niet zo groot en heel veel mensen hadden slechte ervaringen met het werk. Iedereen heeft wel een neef die er met een nare nasmaak is weggegaan.’

Wat bovendien niet helpt, volgens Davidson, is dat de mensen die met de kinderen werken slecht betaald krijgen en als tijdelijke kracht worden aangenomen. Deels ligt dat in de aard van het werk: omdat de centra continu groeien en slinken, afhankelijk van hoeveel migranten er over de grens komen, zijn tijdelijke contracten soms noodzakelijk. Maar Davidson verdiende 15,22 dollar per uur. Dat staat in sterk contrast met de 1,5 miljoen dollar die CEO van Southwest Key Juan Sanchez het afgelopen jaar verdiende. ‘Er werd gewoon ontzettend misbruik gemaakt van de werknemers’, zegt Davidson.

Clandestiene operatie

Dat de werknemers het niet per se goed hebben in de opvangcentra van Southwest Key is een ding, maar het gaat natuurlijk vooral om de kinderen. En die zijn niet geholpen met onvoldoende geschoold en gemotiveerd personeel, denkt Davidson. ‘Ik ben ervan overtuigd dat door deze kinderen zo te behandelen, we onze eigen vijanden van de toekomst creëeren.’ Hij legt uit: ‘Deze kinderen zijn getraumatiseerd over wat ze al hebben meegemaakt, ze vluchten natuurlijk niet voor niets uit hun thuisland. En in die centra worden ze klaargestoomd om naar Amerikaanse scholen te gaan. Dat is een delicaat proces. Als de centra meer en meer op een prive-gevangenis gaan lijken, kan dat nooit goed gaan.’

Het is een clandestiene operatie met een ontzettend gevoelige groep mensen. Dat is een probleem.

Antar Davidson

Southwest Key spreekt de meeste van Davidsons claims tegen en benadrukt dat het een humanitaire organisatie is die onder streng toezicht staat. Volgens de organisatie worden alleen gekwalificeerde mensen aangenomen na een uitgebreid screening proces. Maar dat uitgebreide proces voorkwam niet dat er vorig jaar in het voormalige Walmart-filiaal in Texas, Casa Padre, een man werd aangenomen die in 2010 was veroordeeld voor het bezit van kinderporno. Toen de organisatie daar kennis van nam, werd hij direct ontslagen, maar hij had wel toegang gehad tot kwetsbare, minderjarige kinderen (zover bekend is er geen sprake van dat hij daar daadwerkelijk misbruik van heeft gemaakt).

Zoiets had ook onder de vorige regering kunnen gebeuren, haast Davidson zich te zeggen. Zeker, het zero tolerance-beleid zette extra druk op het toch al onder spanning staande systeem van opvang van minderjarigen, maar ‘het systeem was allang kapot’, zegt Davidson. ‘Om de schuld van dit gebroken systeem toe te wijzen aan een president is een belediging. Het systeem was al door en door kapot.’

Davidson hekelt vooral de ondoorzichtigheid van het systeem dat met publiek geld gefinancierd wordt. ‘Het is een clandestiene operatie met een ontzettend gevoelige groep mensen. Dat is een probleem.’ Een probleem dat ook in Europa, met de voorstellen voor transitcentra voor migranten in Duitsland of in Afrikaanse landen, relevant is.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content