‘Hoe de Koerdische nachtmerrie in Syrië blijft voortduren voor Erdogan’

‘Ondanks frustratie, tegenslagen, kritiek en gezichtsverlies bestaat er geen twijfel dat de Turkse regering vastberaden is om de vereniging van Syrisch Koerdistan tegen te werken’, schrijft Zibar Omar.

Voor de eerste keer in 5 jaar zwijgen de wapens in Syrië, voorlopig toch. Deze wapenstilstand werd verleden maand afgesproken tussen internationale en regionale mogendheden in de Duitse stad München. Enkel de jihadistische groeperingen, zoals Islamitische Staat (IS) en Jabhat al-Nusra (Syrische al-Qaida), zijn van dit akkoord uitgesloten. Dat zint Turkije geenszins. De Turkse regering is echter van oordeel dat de Koerdische Eenheden van Volksverdediging “YPG” en zijn politieke vleugel de Democratische Unie partij “PYD” niet bij deze staakt-het-vuur mogen betrokken worden.

Zo blijven de Turkse strijdkrachten verder gaan met het beschieten van de Koerdische stellingen in het noorden van Aleppo. Dat is met de bedoeling een halt toe te roepen aan de laatste opmars van de Koerdische strijders richting de grensstad Azaz, waarbij ze nieuwe plaatsten hebben veroverd. Turkije wilt koste wat het kost de vereniging van de Koerdische stad Afrin met de rest van het Koerdische zelfbestuur “Rojava” (in het Koerdisch West- Koerdistan) voorkomen. Vandaar is het voor hem van essentieel belang dat de stad Azaz niet in Koerdische handen valt.

Koerdofobie

De Turkse president Tayyip Recep Erdogan en zijn premier Ahmed Davutoglu spuwen vlam en vuur over de YPG. Getuige daarvan was een salvo van uitlatingen van de laatste dagen waarin zelfs over een mogelijke militaire interventie tegen Rojava werd gesproken. Dat werd door het Turkse leger met weinig enthousiasme onthaald. Bovendien maakten de Amerikanen een duidelijk njet-gebaar aan de Turken. Nog meer liet de NAVO eveneens verstaan dat ze niet wilt meegesleurd worden in de Syrische oorlogsmoeras en dat ze evenwel geen zin heeft in een confrontatie met Rusland. Met deze laatste leeft Turkije sinds het neerhalen van het Russische Jet in november 2015 op gespannen voet. Op deze manier lijkt de Turkse interventie in Syrië voorlopig een slag in de lucht te zijn.

De politiek van Ankara in Syrië kan voortaan alleszins door Jan en alleman voorspeld worden. Het is nochtans ook een oud en door iedereen ondertussen goed gekend liedje geworden dat Turkije een diepe obsessie koestert voor elke vorm van Koerdische zelfbestuur en beschouwt het als een serieus gevaar voor zijn nationale veiligheid en territoriale integriteit. Deze Koerdofobie is zo verregaand dat een Turkse minister enkele jaren geleden zei: ‘als Koerden een eigen huis ergens op het Noordpool stichten, dan zal Turkije er alles aan doen om dat te vernietigen.’

Rojava

Deze Turkse houding is niet anders tegenover Rojava. Vanaf het prille begin probeert de Turkse regering de nieuwe Koerdische realiteit in zijn buurland stop te zetten of terug te schroeven, waarbij zij geen middel noch gelegenheid onbenut laat. Teleurstellend voor Ankara zijn al zijn pogingen tot nu toe in het water gevallen. Bovendien hebben ze averechtse gevolgen voor Turkije opgeleverd. In die zin werden de Turkse inspanningen vaak door vriend en vijand met gefronste wenkbrauwen bekeken, waardoor Turkije steeds meer als een onbetrouwbare partner werd gezien.

Zo te zien is elke Turkse inzet in de Syrische burgeroorlog voorspelbaar geworden en is Turkije er op uit om Rojava aan te vallen. Dit werd bijvoorbeeld duidelijk bij de zelfmoordaanslag in Ankara afgelopen jaar, waarbij voornamelijk Koerden en hun sympathisanten om het leven kwamen. Hierbij ging de Turkse regering onder de dekmantel van de strijd tegen de terreurorganisatie IS op alle fronten in actie tegen de Koerdische beweging. De locaties van de Koerdistan Arbeiderspartij “PKK” in de bergen van Koerdistan werden ten felste gebombardeerd. De Koerdische steden in Turks Koerdistan werden één na de andere belegerd. De stellingen van YPG werden in het noorden van Syrisch Koerdistan door de Turkse artillerie beschoten.

Blunder

Het was ook niet anders met de vredesgesprekken van Genève 3, die dit jaar van start gingen. Turkije heeft er alles aan gedaan opdat de Koerden als enige efficiënte grondtroepen tegen de islamitische terreurorganisaties daarvan uitgesloten werden. Dit had hachelijke gevolgen kunnen hebben voor de strijd tegen IS, want de westerse geloofwaardigheid bij de Koerdische strijders kreeg een deuk. Veel Koerden dachten dat het op een zoveelste verraad zou uitdraaien. De Amerikanen vreesden tevens dat de Koerden in de richting van Rusland werden geduwd. Om hun gemoederen te sussen zond Washington een speciale gezant van president Obama, Brett McGurk naar Rojava. Dit bezoek deed de grond in Ankara daveren. Dat vertaalde zich in verontwaardigende uitspraken van Erdogan aan het adres van Amerikaanse beleidsmakers. Hij beschuldigde hen dat ze door hun steun aan de Koerden van Syrië een zee van bloed maken. Hij ging nog zelfs verder door te stellen dat de Amerikanen een keuze moeten maken tussen Turkije en de Koerdische PYD.

Het Turkse beleid tegen Rojava is tot nu toe op een grote blunder uitgedraaid. Dit werd de laatste periode een hot topic in de Turkse media. Onlangs publiceerde de Turkse gerenommeerde krant een opiniestuk van opiniemaker Semih Idiz met de titel ” The more Turkey tries, the more it seems to fail”. Dit zinnetje lijkt een gepaste titel voor de mislukte pogingen van de Turkse regering om het Koerdische zelfbestuur in Syrisch Koerdistan tegen te werken.

Zelfmoordaanslag

De laatste Turkse flater binnen deze context was op 17 februari naar aanleiding van de bloedige zelfmoordaanslag die in het hart van het Turkse politieke establishment in Ankara toesloeg. Daarbij kwamen dertigtal officieren en soldaten om het leven. Merkwaardig genoeg kenden Erdogan en zijn premier Davutoglu binnen enkele uren al de volledige identiteit van de dader. Ze beweerden dat de dader Salih Najjar heette en dat hij een Syrisch-Koerdische strijder van YPG was. Hij zou afkomstig zijn uit Amoude en zijn vingerafdrukken zouden zijn afgenomen bij zijn binnenkomst in Turkije. Dit allemaal klonk ongeloofwaardig. Dit werd een onderwerp van grappen bij de inwoners van Amoude die gekend zijn omwille van zijn grappen. Honderden moppen werden op sociale netwerken gepost.

Twee dagen later werd de zelfmoordaanslag opgeëist door Valken van Vrijheid van Koerdistan “TAK”, een splintergroep van de PKK. De dader was Abdulbaki Sömer, afkomstig uit de stad Van in Turks Koerdistan en geboren in 1989. Dat was een fikse klap in het gezicht van de Turkse machthebbers.

Ondanks frustratie, tegenslagen, kritiek en gezichtsverlies is er echter geen twijfel dat de Turkse regering nog vastberaden is om zijn vruchteloze Syrische beleid voort te zetten en dat ze er nog alles aan zal doen om tenminste de vereniging van Syrisch Koerdistan tegen te werken.

Getuige daarvan is het lanceren van het oude idee van de veiligheidszone in Syrië. Alweer probeert Turkije onder een humanitaire dekmantel van het opvangen van de Syrische vluchtelingen ergens in Syrië de Koerden te parten te spelen. Binnen zijn perspectief moet die veiligheidszone nergens anders zijn dan in de stad Azaz, tussen de Koerdische steden Kobani en Afrin. Die moet zeker tien kilometer breed zijn en er mogen geen Koerdische strijders zijn. Niemand lijkt oren te hebben voor dit plan buiten Duits bondskanselier Angela Merkel. Deze poging is nogmaals een gemiste kans voor Erdogan om een einde te maken aan zijn Koerdische nachtmerrie in Syrië. Dat is wederom een zoveelste voorbeeld dat aantoont: “hoe meer Erdogan probeert, hoe meer het hem mislukt.”