Het ultieme presidentieel debat zal focussen op de afwezige

Niet iedereen gelooft dat Donald Trump inderdaad het debat van Republikeinse presidentskandidaten zal boycotten. Maar ook als hij zijn boycot doorzet, zal het voornamelijk over hem gaan.

Dit debat, dat vannacht om 3 uur Belgische tijd in Des Moines, Iowa, doorgaat, is het zevende debat tussen Republikeinse presidentskandidaten en het laatste voor maandag de eerste stemmen worden uitgebracht. Op maandag kiezen Republikeinen en Democraten in het kleine, rurale Iowa voor hun presidentskandidaten. De peilingen in Iowa zijn verwarrend, maar over het algemeen tonen ze een lichte voorsprong voor Donald Trump aan Republikeinse kant en een even lichte voorsprong voor Hillary Clinton aan Democratische zijde.

Er waren 8 genodigden voor het hoofddebat. Trump kreeg als koploper in de peilingen de centrale plaats. Zal Fox News de lege stoel in beeld brengen? Zal men de vragen aan Trump voorlezen en laten volgen door de hem toebedeelde tijd? Of zal men hem doodzwijgen? Een van de theorieën is dat Trump met zijn boycot wil aantonen wat voor minkukels zijn concurrenten zijn. Hij degradeert het hoofddebat tot een nevenkwestie, aldus een commentator. Trump zelf gaf aan dat hij, los van zijn frustraties over Megyn Kelly en Fox News, na zes woelige debatten de zin niet meer ziet van een zevende.

Op enkele honderden meter van de debatplaats en op hetzelfde uur wil Trump een fundraiser houden voor veteranen, waarover tv-teams al dan niet rechtstreeks verslag zullen uitbrengen. CNN zou grote stukken van dat evenement uitzenden.

Het eerste debat van Fox News, op 6 augustus 2015, lokte al naargelang men internetkijkers meetelt 24 of 25 miljoen kijkers, als men mild rekent ongeveer het viervoudige van gelijkaardige debatten uit het verleden. De grote vraag wordt: hoeveel Amerikanen zullen er kijken naar een debat zonder Trump? En hoeveel inkomsten zal Fox News derven?

FOX debate advertising rates falling like a rock! Tune into my special event for the Veterans at 9pm EST!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) January 28, 2016

Volgens Rush Limbaugh, ster van rechtse talk radio en vriend van Fox-baas Roger Ailes, zouden de reclame-inkomsten kunnen terugvallen van 750.000 dollar per minuut naar 150.000 dollar per minuut.

Megyn Kelly zal hoe dan ook het voorwerp van bijzondere belangstelling zijn. Op de avond van Trumps boycot-aankondiging had ze de linkse documentairemaker Michael Moore op bezoek in haar uitzending. Het werd een opmerkelijk, flirterig gesprek, tussen de kemphaan van links, die al jaren niet meer was uitgenodigd door Fox, en de journaliste van de rechtse zender.

Ted Cruz, tot begin januari de koploper in Iowa, kreeg de voorbije weken Trump als een pletwals over zich heen. Dat heeft hem volgens enkele peilingen aanhang hebben gekost. Hij staat nu tweede in die peilingen, of bij afwezigheid van Trump, opnieuw eerste. Dat hij in Canada werd geboren, met tot voor kort de dubbele nationaliteit (enkele specialisten, weliswaar behorend tot een minderheid, beweren dat hij misschien niet eens in aanmerking komt voor het presidentschap omdat hij geen “natural born citizen” zou zijn) en dat hij, zonder het aan te geven, leningen ten bedrage van 1 miljoen dollar was aangegaan om zijn Goldman Sachs en Citibank om zijn Senaatscampagne te spijzen, valt blijkbaar bij een deel van zijn aanhang niet goed. Van de andere kant: in een staat waar 55 tot 60 procent van de Republikeinse kiezers zichzelf omschrijven als evangelisch, heeft Cruz de steun gekregen van een aantal evangelische leiders binnen en buiten de staat.

Tot het vijfde debat hield Cruz zich ver van alle kritiek op Trump – naar zijn zeggen omdat hij verwachtte de aanhang van Trump over te erven. Nu bestaat zijn campagne voornamelijk uit kritiek op Trump, die hij als een lid van het establishment probeert voor te stellen en als nep-conservatief. Het wegblijven van Trump van het debat toont dat de vastgoedmagnaat in elk geval wat debatten betreft minder tot het establishment behoort dan Cruz. Nu probeert Cruz Trump als een angsthaas te portretteren. Kijken wat Cruz kan, in afwezigheid van de man op wie hij zijn acties afstemt. In het verleden ging hij af en toe in de clinch met Marco Rubio, die net als hij Cubaanse roots heeft.

Dinsdag meldde The New York Times dat de Republikeinse partij het zat is dat de weinige gematigden in het veld hun tijd en geld spenderen aan het neermaaien van andere gematigden. Volgens de krant is er 35 miljoen dollar gespendeerd door gematigde presidentskandidaten aan aanvalsadvertenties tegen andere relatief gematigden. De vier gematigden in kwestie, Marco Rubio, Jeb Bush, John Kasich en Chris Christie, hebben volgens de Times te horen gekregen dat ze het niet al te lang mogen uitzingen, en dat ze moeten ophouden met hun onderlinge kritiek. De hoop van het establishment is dat een van de vier omhoogschiet in de peilingen, en dat de anderen terugtreden. Voorlopig staat Marco Rubio er het beste voor. Maar hij wordt (door zijn gematigde tegenstrevers) omschreven als een luie flipflopper, die bovendien niet met geld kan omgaan en hij schiet niet echt op in de peilingen.

Wie van de vier neemt een vlucht?

Het hoofddebat zal twee uur duren, en bevat, tenzij Trump opdaagt, 7 koppen: Ted Cruz, Marco Rubio, Ben Carson, Jeb Bush, John Kasich, Chris Christie en Rand Paul. Twee uur eerder, om 1 uur in de Belgische nacht, is er het zogenaamde verliezersdebat, met kandidaten die te laag in de peilingen staan om serieus genomen te worden. In dit debat vinden we Carly Fiorina, die wegzakte na een opleving in de nazomer, Mike Huckabee en Rick Santorum (die respectievelijk in 2008 en 2012 de caucus in Iowa wonnen), en Jim Gilmore, gewezen gouverneur van Virginia.

Het is de lezer vergeven als zij of hij Gilmore niet meer paraat in het geheugen heeft. Het is geleden van het eerste Fox-debat dat de man nog eens werd uitgenodigd voor een debat. Dat betekent dat hij in vijf debatten niet werd uitgenodigd. Als dusdanig is hij verreweg de minst geziene kandidaat. Hij heeft geen programma, geen geld en geen aanhang, maar Fox hanteert blijkbaar geen ondergrens qua populariteit. Benieuwd wat “de kandidaat van wie je nog nooit gehoord hebt” te vertellen heeft.

Fox News zendt het debat ook via zijn website uit. Die uitzending is open toegankelijk.