Ook dood blijft Étienne Tshisekedi een woelwater. De aangekondigde repatriëring van zijn lijk zorgt voor hoogspanning in Kinshasa.
Bijna drie maanden geleden overleed de Congolese oppositieleider Étienne Tshisekedi in een Brussels ziekenhuis. Zijn stoffelijk overschot is nog altijd niet gerepatrieerd.
De vertraging heeft alles te maken met de politieke patstelling in Congo. Voor oppositiefront Rassemblement, een alliantie van Tshisekedi’s UDPS en een rist andere partijen, mag het lijk pas terug als president Joseph Kabila hun kandidaat tot premier van de overgangsregering heeft benoemd. En die kandidaat is niemand minder dan Tshisekedi’s zoon Félix. Na een wekenlange impasse duidde Kabila begin april zelf een premier aan: Bruno Tshilaba, tot voor kort een topfiguur van de UDPS maar nu afgewezen door de oppositie. De UDPS kondigde intussen aan dat Étienne Tshisekedi’s lijk op 12 mei wordt gerepatrieerd.
‘Het wordt stilaan slecht theater’, zegt Congo-kenner Kris Berwouts. ‘Een wrange grap wel, want sollen met een lijk staat haaks op alle Congolese tradities. Tshisekedi is een icoon en dat willen de familie Tshisekedi en de UDPS-top – twee kampen die elkaar sterk overlappen – strategisch uitspelen. Zijn begrafenis is de laatste kans om nog één keer de massa op de been te brengen en Kabila onder druk te zetten. Zodra zijn lijk onder de grond ligt, is die magie uitgewerkt.’
Bedoeling is het lijk in het parlement op te baren en nadien in de tuin van het UDPS-hoofdkwartier te begraven. Kan dat allemaal zonder toestemming van het regime?
BERWOUTS: Nee, het lijkt me onwaarschijnlijk dat Kabila dat zou toestaan. Tshisekedi incarneert voor een deel van de publieke opinie de frustratie en woede die aan de basis leeft. De mensen hebben het gehad met het huidige regime en de repatriëring van zijn lichaam kan uitgroeien tot een manifestatie tegen Kabila. De kans op onlusten is erg groot, niemand is de bloedige rellen van september en december vorig jaar vergeten. De toestand in Kinshasa bleef gespannen. Daar komt nog het extreme geweld in Kasaï bij, de thuisbasis van Tshisekedi en de UDPS. Daar brak een paar maand geleden een opstand uit tegen het regime. In Kinshasa vormen de Kasaïens een groot deel van de bevolking.
Begrijpt u dat de oppositie de door Kabila benoemde premier afwijst?
BERWOUTS: Dat is nu eenmaal het politieke machtsspel. De oppositie duidde Félix Tshisekedi aan, maar Kabila eiste het recht op om zelf iemand te kiezen uit een lijstje van drie namen uit de oppositie. Dat werd Bruno Tshibala, een ancien van de UDPS die vorig jaar nog maandenlang in de gevangenis zat. Hij is dan wel door Kabila benoemd, niemand kan ontkennen dat zijn engagement authentiek is.
Door ERIK RASPOET
‘Zijn begrafenis is de laatste kans om nog één keer de massa op de been te brengen.’
