De invoer van een pakket aan strengere migratiewetten in Denemarken, heeft over heel Europa voor controverse gezorgd. Zijn de Denen xenofober geworden? En wat is er gebeurd met het progressieve Denemarken?
Alle ogen waren vorige week gericht op het Deense parlement dat enkele strenge migratiewetten goedkeurde, zoals de veelbesproken ‘juwelenwet’. Die houdt in dat vluchtelingen met meer dan 1.340 euro aan cash of kostbaarheden op zak dat moeten afstaan om tegemoet te komen aan de verblijfskosten. Juwelen of kostbare voorwerpen ‘met sentimentele waarde’ mogen ze houden. De Deense parlementsleden hebben ook besloten dat migranten nu minstens drie jaar moeten wachten om hun vrouw en kinderen te laten overkomen.
Niet alleen de regeringspartijen, maar ook de sociaaldemocratische oppositiepartij stemde voor. De wetten werden over heel Europa bekritiseerd en lokten in sommige landen zelfs nazi-vergelijkingen uit. Het van woede purper uitslaande gezicht van Louis Michel (MR) in het Europees parlement ging viraal. Volgens Michel werd er in het Europees parlement ‘een schijndebat’ gehouden over de nieuwe Deense migratiewetten en dat maakte hem ziedend.
Iets wat Kenneth Kristensen Berth van de Deense Volkspartij (DF), de tweede grootste regeringspartij, niet begrijpt. ‘De meeste Denen zijn zelfs voorstander van een strenger beleid. Dat zeg niet ik, maar blijkt uit opiniepeilingen. De meerderheid van de Denen wil dat we de grenzen volledig sluiten,’ zo zegt hij aan Knack.be.
Kenneth Kristensen Berth (volkspartij)
Ik denk dat ons huidige migratiebeleid een goed beleid is. Ik heb al met asielzoekers gesproken die zeiden dat als de wetten vroeger van kracht waren geweest, ze nooit naar Denemarken waren gekomen.
Een ander geluid bij Deens parlementslid Rasmus Nordqvist, van het linkse Alternative: ‘Dit is slechte politiek. Hebben wij een probleem met vluchtelingen die met koffers vol geld naar Denemarken komen? Neen. Die mensen hebben dagen, weken, maanden gereisd. Ik noem dit simpele politiek, omdat het geen echt probleem is en er dus ook niets is opgelost. Het geeft gewoon aan dat we niet willen dat je je hier welkom voelt.’
Rasmus Nordqvist (Alternative)
Dit pakket aan maatregelen draagt niet bij tot een oplossing en weegt zwaar op de mensen. Deze mensen ontvluchten een oorlog, we zouden hen moeten beschermen.
De Deense politicoloog Jacob Torfing van de universiteit van Roskilde, treedt hem bij: ‘De ‘juwelenwet’ is er niet gekomen om geld binnen te rijven, maar om te vermijden dat vluchtelingen de trip ondernemen. Om die reden worden er ook advertenties over de strenge wetgeving geplaatst in kranten in het thuisland van de migranten.’
‘De denkwijze achter deze strategie is: hoe kunnen we de beslissing van vluchtelingen om naar Denemarken te komen, beïnvloeden?’, verklaart hij aan Knack.be. ‘Hoe kunnen we voorkomen dat ze veel geld betalen om naar Denemarken te komen? Daarvoor hebben politici symbolisch gedacht. Wat is belangrijk voor de vluchtelingen? Bezittingen en familie.’
Wat is er gebeurd met het progressieve Denemarken?
Torfing: ‘De Denen worden steeds onzekerder over hun levensstandaard en een populistische partij slaat daar munt uit. Maar Denen zijn zeker niet xenofober of rechtser dan pakweg tien jaar geleden. Voor de crisis ontving Denemarken een normaal aantal vluchtelingen. Maar dan was er die traumatische gebeurtenis: duizenden migranten die over de Deense snelweg liepen en onderweg naar Kopenhagen het verkeer ophielden. Daarnaast weigerden ze om hun namen te geven en zich te registreren. Dat heeft de Denen bang gemaakt en die situatie wordt uitgebuit door de populistische Volkspartij.’
De Deense Volkspartij heeft op een slimme manier het feit dat kiezers zich steeds onzekerder voelen, uitgebuit
Maakte Denemarken dan een ruk naar rechts?
Torfing: ‘Ik weet niet of je echt over een ruk naar rechts kunt spreken, maar sinds de Deense verkiezingen in juni 2015, zitten de sociaaldemocraten niet meer in de regering. De partij die momenteel het meest groeit, is de Deense Volkspartij (DF). Ze is erin geslaagd om te groeien dankzij een leeg migratiebeleid.’
De DF is wel geen extreemrechtse partij, dat wil ik benadrukken. In veel opzichten heeft ze zelfs sociaaldemocratische standpunten. Ze is bijvoorbeeld voor een welvaartsstaat die zorgt voor de armeren. Maar tegelijk heeft ze op een slimme manier het feit dat kiezers zich steeds onzekerder voelen, uitgebuit.’
Waar zijn de Denen dan bang voor?
Torfing: ‘Ze hebben het gevoel dat hun levensomstandigheden bedreigd zijn. Banen komen in gevaar door de opkomst van nieuwe technologieën, het Deense welvaartsysteem staat onder druk, er is een wereldwijde crisis. De Volkspartij wijst migranten en vluchtelingen aan als oorzaak van de problemen en als degenen die de Deense identiteit bedreigen. En dat slaat zozeer aan dat andere partijen het gevoel hebben dat ze mee moeten gaan.’
Populistische partijen doen het niet enkel in Denemarken goed, ook in onder meer Polen en Hongarije. Is dat een Europese trend?
Torfing: ‘Die trend is een reactie op iets vrij uitzonderlijks, namelijk een gigantische migratiegolf. Onder normale omstandigheden kan Denemarken gemakkelijk 5.000 tot 10.000 vluchtelingen opnemen, maar geen 50.000. Dat kan zo’n klein land niet aan. Dit is één groot leerproces, we staan voor een uitdaging waar we nog nooit eerder mee te maken gehad hebben. In Denemarken hebben we een zeer goed welvaartssysteem. Alles is gratis: naar de universiteit gaan, gezondheidszorg,… Het enige wat je als Deense burger aan de staat moet betalen, zijn belastingen. Het is een model dat uitstekend werkt, maar bedreigd wordt door de migratie. Het kostenplaatje is ook enorm.
Moeten we ons daar zorgen over maken?
Torfing: ‘Populistische politieke praat is erg gevaarlijk omdat je er niet tegen kunt argumenteren. De strijd om meer kiezers zorgt ervoor dat andere partijen zich gedwongen voelen om erin mee te gaan. Ze denken dat deze situatie zal blijven duren, tenzij ze de broeksriem zo hard mogelijk aantrekken. Toch denk ik dat de Deense politiek de komende jaren wel zal normaliseren.
Het is een zeer delicaat evenwicht. Ik weet niet of ze erin zullen slagen, maar politici proberen de mensen duidelijk te maken dat het aantal welkome vluchtelingen beperkt moet worden. Op die manier is er voldoende ruimte voor de vluchtelingen die in Denemarken asiel krijgen. Ze willen dus eigenlijk ook wel de levensomstandigheden van die asielzoekers optimaliseren.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
