Herman Van Rompuy: “De euro heeft als slaappil gewerkt”

© PhotoNews

‘President’ Herman Van Rompuy van Europa kijkt terug op het eerste jaar van zijn mandaat.

De eerste permanente voorzitter van de Europese Raad geniet waardering in het Europese gezelschap. Hij heeft niet de uitstraling die sommigen van een Europese president hadden verwacht, maar waarnemers en analisten erkennen zijn politieke en diplomatieke vakmanschap. Toch verliep het eerste jaar van zijn mandaat niet zoals hij had gewenst. Hij wou werk maken van een structurele economische groei, maar vocht maandenlang met de pijnlijke monetaire crisis waarmee landen in de eurozone werden geconfronteerd.

‘De Griekse crisis was tot mei bijzonder acuut’, zegt Herman Van Rompuy. ‘We deden uiteindelijk wat we moesten doen, maar het duurde een tijd voor iedereen begreep dat het Europese en het nationale belang in dit geval samenvielen. Het was geen optie om Griekenland niet te helpen. Het was ook een leerproces: de kracht van de Europese eenmaking is dat niemand het project wil opgeven. De waarheid is dat de euro ons in 2008 en 2009 voor een crisis zoals in de jaren dertig heeft behoed. Maar de eenheidsmunt heeft ook toegelaten dat sommige landen zich onverantwoordelijk hebben gedragen. De euro werkte ook als een slaappil.’

Van Rompuy legt uit dat een kleine verdragswijziging nodig is om een permanent crisismechanisme te installeren, zodat zo een crisis zich niet meer kan voordoen. Is hij niet bang als er over een wijziging van het verdrag wordt gesproken? ‘Zeker. Het zou ook absurd zijn om de hele architectuur van Lissabon na acht jaar van discussie te herzien. Wat we nu gaan doen, is niet meer dan een kleine reparatie.’

Maar hoewel het met zijn 500 miljoen inwoners over de meest koopkrachtige markt van de wereld beschikt, levert Europa internationaal aan macht en invloed in. Probeert het boven zijn gewicht te boksen? Herman Van Rompuy: ‘Stalin stelde ooit de vraag hoeveel divisies de paus heeft. De machtsverhoudingen in de wereld worden vandaag niet meer bepaald door het aantal raketten of kanonnen. Als China en India een grote rol spelen in de wereld, is dat niet omdat het militaire grootmachten zijn. Het is de economische macht die telt. Dat Europa zijn economische macht niet kan verzilveren, komt omdat we niet altijd dezelfde boodschap brengen. Een van de bedoelingen van het Verdrag van Lissabon is om daar verandering in te brengen. Als we er op het gebied van buitenlands beleid niet in slagen om met één stem te spreken, zou het al een hele vooruitgang zijn als we erin slagen om allemaal dezelfde boodschap te brengen.’

Maakt de voorzitter van de Europese Raad zich zorgen over de opmars van het populisme in Europa, dat dikwijls anti-Europees is? ‘Natuurlijk maak ik me daar zorgen over,’ zegt Van Rompuy. ‘Het populisme is immers het omgekeerde van de Europese gedachte, die is opgebouwd als een soort van solidariteit. Wat is daaraan te doen? Ik zou zeggen: politieke moed. Ik heb veel respect voor veel staatshoofden en eerste ministers die het aandurven om in een klimaat van toenemend populisme tegen de stroom in te roeien en moeilijke maatregelen te nemen. Tegelijk is het samenleven van verschillende culturen dé opgave in het oude Europa. Er moet in Europa plaats zijn voor verschillende culturen, maar voor slechts één beschaving.’


(HvH/PPI)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content