‘Griekse verkiezingen: wanneer een tragedie een mimespel wordt’

Lukas De Vos
Lukas De Vos Europakenner

Het verkiezingsopbod voor 25 januari doet geen afbreuk aan die ironisering van een drama. De tragedie van verarming en economische implosie is maar al te reëel, maar de campagne pakt de crisis aan als een mimespel.

In het begin van onze tijdrekening ontstond een nieuw genre in het Griekse theater: de mime. Het doel van het genre was pure parodie, vaudeville van een drama, zoals teruggevonden fragmenten van het stuk Charition aantonen. Het verkiezingsopbod voor 25 januari doet geen afbreuk aan die ironisering van een drama. De tragedie van verarming en economische implosie is maar al te reëel, maar de campagne pakt de crisis aan als een mimespel.

Alles heeft te maken met de (voorspelbaar) foute gok van de conservatief Antonis Samaras, en zijn kunstgreep om oud-EU-Commissaris Dimas vervroegd tot nieuwe president te laten verkiezen. Het opzet was nobel. Verhinderen dat er een politieke impasse ontstond voor de hele bail out van de Trojka (IMF, ECB en Europese Commissie) was afgerond. Samaras was er niet in geslaagd de geldschieters te overtuigen van de Griekse sérieux tegen het eind van vorig jaar, zoals voorzien. Hij kreeg uitstel tot 1 maart. In de derde en laatste stemronde voor de president hoopte hij 180 stemmen bijeen te schrapen, 25 moest hij vinden bij onafhankelijken en dissidenten. Hij bleef op 168 steken, wat meteen de radicaal-linkse partij Syriza in polepositie brengt, en Europa opzadelt met een ongeziene opstand tegen zijn absoluut besparingsbeleid.

De peilingen, één week voor de verkiezingen, liegen er niet om. Syriza staat in het meest pessimistische scenario op 31,5 % van de stemmen – niet verwonderlijk als een kwart van de bevolking werkloos is zonder uitzicht op verbetering, en de openbare schuld is opgelopen tot 175 % van het BBP. De Nea Demokratia van Samaras is wel opgeklommen tot 28 %, maar de tijd nijpt. Druk vanuit de EU en vooral van Duits bondskanselier Merkel, die een uitstap van Griekenland uit de eurozone nu wel denkbaar acht, heeft die kloof verkleind. Maar wellicht te laat. Want de onvoorziene ingreep van de Zwitserse Nationale Bank om de koppeling van de koers van de frank aan de euro los te laten, heeft een schokgolf door de beurzen gejaagd.

De beurskoersen namen een duik. De rente voor leningen door Athene is opgelopen tot 12 %. De werkloosheid blijft rond de 25 % hangen. De deflatie in Griekenland piekt, en dat stremt de schuldafbetalingen: 1,2 % in november, 2,5 % erbij in december.

Het zweet staat Berlijn in de handen. Want zijn hardleerse koers tegenover de zwakke economieën dreigt nu de hele eurozone zuur op te breken. Als er een Griekse uitstap, een Grexit, komt, dan kan de euro danig gereëvalueerd worden, tot 30 % hoger dan de huidige wisselkoers – en dat zal snijden in de Duitse uitvoer.

Syriza kan het zich daarom veroorloven de populistische toer op te gaan. Haar economisch brein, Jannis Dragasakis, mikt op een “Griekse oplossing” tegen juli, áls Syriza wint. Partijleider Alexis Tsipras is concreter. Tenminste een derde van de Griekse schuld moet kwijtgescholden. Hij verwijst fijntjes naar de naoorlogse heropbouw van Duitsland – en als dat niet volstaat, wil hij de rekening van toen opnieuw presenteren aan Berlijn.

Blijft de stembusgang. Wil Tsipras een absolute meerderheid halen, dan heeft hij nog 5 % meer nodig. De grootste partij krijgt immers 50 zetels extra (op 300). Anders is een coalitie onvermijdelijk – en wie wil met hem in zee? De communisten (KKE)? Centrumlinks (To Potami)? De nieuwe partij van oud-socialist Papandreou (To Kinima)? Misschien nog prangender; wie haalt de kiesdrempel van 3 % ? Mime is best op zijn plaats.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content