Grieks-Macedonische twistappel brengt ‘honderdduizenden’ Grieken op straat

© REUTERS
Naomi Skoutariotis
Naomi Skoutariotis Redactrice Knack.be

Waarom komen de Grieken op straat voor een naamsdiscussie met Macedonië die al bijna dertig jaar aansleept? En wat is eigenlijk het probleem?

In Athene zijn volgens BBC ‘honderdduizenden’ Grieken samengekomen om hun ongenoegen te uiten over het gebruik van de naam Macedonië door het voormalige Joegoslavische land. Het protest vindt plaats op het Syntagmaplein, aan het Griekse parlementsgebouw. De organisatoren hopen op een miljoen betogers.

Waarom komen de Grieken op straat voor een naamsdiscussie die al bijna dertig jaar aansleept? En wat is het probleem?

Regeringsleiders willen compromis, inwoners niet

De naam Macedonië is al bijna dertig jaar de twistappel tussen beide landen. Zowel de Griekse provincie Macedonië als de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië maken namelijk gebruik van de naam. Sinds het land zich begin jaren negentig losscheurde van Joegoslavië, is er onenigheid ontstaan over wie aanspraak mag maken op de naam.

Als dieptepunt blokkeerde Griekenland in 2008 de NAVO-toetreding van de Republiek Macedonië en in 2009 de onderhandelingen over een mogelijk lidmaatschap van de Europese Unie. Na enkele jaren van agree to disagree, waarbij de landen even afgeleid waren door interne zaken als corruptie, verkiezingsfraude en een economische crisis, ligt de kwestie opnieuw op tafel. Dit keer zijn de regeringsleiders van beide landen echter bereid om de discussie achter zich te laten, de Macedonische premier bracht zelfs oudjaar door in Griekenland.

Een compromis tussen beide landen, zou voor de Republiek Macedonië de weg vrijmaken voor een EU- en NAVO-lidmaatschap. Dat is echter buiten hun inwoners gerekend, die aan beide kanten van de landsgrens protesteren.

‘Nationalistische dwaasheid’

In de Republiek Macedonië willen de rechts-nationalisten dat hun land zich terugtrekt uit de onderhandelingen met Griekenland. De leidende beweging van dat kamp is de Internationale Macedonische Mensenrechtenbeweging (MHRMI), die sinds december reclameborden huurt in de Macedonische hoofdstad Skopje. Hun campagne luidt: ‘Onze naam is Macedonië’. ‘We hebben ervoor gewaarschuwd’, klinkt het. ‘De naam, identiteit, taal en geschiedenis van Macedonië worden gebruikt om over te onderhandelen, om onze onderdrukkers tevreden stellen.’

In Griekenland zijn verschillende bewegingen gekant tegen elk compromis waarbij de naam Macedonië deel zou uitmaken van de definitieve naam van de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië. Ze willen ook dat de Griekse premier Alexis Tsipras een referendum organiseert over het gebruik van de naam Macedonië. Die is volgens hen exclusief Grieks.

Deze nationalistische dwaasheid en populistische propaganda overschaduwt ons al veel te lang

Op zondag 21 januari bracht de discussie veel Grieken op de been in Thessaloniki, de hoofdstad van Grieks-Macedonië. Sommige Griekse bronnen hebben het over 500.000 betogers, Engelstalige bronnen over ‘enkele tienduizenden’. Belangrijke aanwezigen: alle parlementsleden van de Griekse onafhankelijke partij ANEL. De partij heeft tien van de 300 zetels in het parlement, maar is ook wel de enige coalitiepartner van SYRIZA, de partij van Tsipras. Daarnaast geeft ook de grootste oppositiepartij Nea Dimokratia tegenwicht, net zoals een minderheid van enkele kerkleiders. De Griekse Kerk liet weten een neutrale positie in te nemen.

De burgemeester van Thessaloniki, Yannis Boutaris, is een van de voorstanders van een compromis. Na de betoging zei hij dat ‘mensen denken dat de Republiek Macedonië ons onze identiteit zal ontnemen. Niemand doet dat, ze zijn geen bedreiging voor ons. Mensen zijn verkeerd geïnformeerd.’ Eerder zei Boutaris dat ‘deze nationalistische dwaasheid en populistische propaganda ons al veel te lang overschaduwt’.

Alexander de Grote

Op 24 januari zaten beide regeringsleiders – Tsipras voor Griekenland en Zoran Zaev voor de Republiek Macedonië – samen voor een gesprek. De Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië stemde ermee in om de luchthaven in zijn hoofdstad niet langer naar Alexander de Grote te vernoemen. Die toegeving is erg belangrijk voor de Grieken. De Macedoniërs maakten eerder aanspraak op Alexander de Grote als hun founding father, terwijl veel Grieken vinden dat zij als enige recht hebben op zijn historische erfenis. Dit omdat hij in Griekenland geboren is, Grieks sprak en Griekenland het thuisland was van het grote Koninkrijk Macedonië.

De huidige Macedonische premier Zaev houdt een volledig andere lijn aan dan zijn voorganger. In een televisie-interview zei hij de bewering dat de Republiek Macedonië de enige erfgenaam is van Alexander de Grote op te geven. ‘De geschiedenis behoort niet enkel toe aan ons, maar aan Griekenland en aan vele andere landen.’ Hij suggereerde zelfs dat hij standbeelden zou neerhalen die de Grieken beledigend vinden. In ruil voor de toegeving van de Republiek Macedonië, blokkeert Griekenland hun eerste stap tot een lidmaatschap van de Europese Unie niet langer.

Volgens bronnen binnen de onderhandelingen zou de naam ‘(de Republiek) Nieuw Macedonië’ een eventuele oplossing kunnen zijn, omdat er dan duidelijk een verschil wordt gemaakt met het ‘oude’ Griekse Macedonië. De hoop is dat er tegen de zomer een akkoord bereikt wordt, zodat de Republiek Macedonië in juli de NAVO-top kan vervoegen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content