De populaire Avenue Habib Bourguiba in Tunis kleurde rood en wit op de Dag van de Onafhankelijkheid. De schokkende gebeurtenissen doopten de 59ste viering ook om tot een oorlogsverklaring aan terrorisme. Maar tussen de vele glimlachen, muziek en dans leek de aanslag op Bardo enkel nog een nare droom die al lang achter de rug was. Een verslag vanuit Tunis.
De Dag van de Onafhankelijkheid is voor Tunesiërs een dag van samenhorigheid, ambiance, feest. 59 jaar na de bevrijding van het land werd de dag echter ook omgedoopt tot een oorlogsverklaring aan terreur. Toch moesten de festiviteiten niet wijken op de tweede dag na de aanslag aan het Bardo Museum in de hoofdstad Tunis.
‘Je suis Bardo’
De Avenue Habib Bourguiba, genoemd naar de man die in 1956 de eerste president van het onafhankelijke Tunesië werd, kleurde de hele dag door rood en wit. Een constante stroom van wapperende vlaggen begeleid door feestelijke muziek. Mensen dansen, zingen, juichen, klappen en lachen. Samen.
Men zou haast vergeten dat zopas 23 mensen het leven lieten bij een terreurdaad in de stad. ‘Och, diezelfde middag nog stonden vrouwen er te roepen en de nationale hymne te zingen’, getuigt een man. Maar men hoeft niet lang om zich heen te kijken,om weer naar de realiteit gesleurd te worden. Behalve met vlaggen, wordt er met borden gezwaaid: ‘Strijd tegen terreur’, ‘Islam is geen terrorisme’, ‘Buitenlanders, welkom’, ‘Je suis Bardo’. En tussen de vreugdekreten klinkt op fluistertoon hoe ‘ongelukkig’ en ‘betreurenswaardig’ het allemaal wel niet is. Anderen durven hun stem al eens te verheffen, als de pers in de buurt is.
We hebben 59 jaar geleden voor onze vrijheid gestreden, 5 jaar geleden ook en we zullen dat blijven doen
‘Wat woensdag gebeurd is, heeft me echt pijn gedaan’, zegt een oude manifestant die heen en weer over de Avenue wandelt. ‘Een wanhoopsdaad gericht op onze gasten. Ze hebben onze genodigden aangevallen en gedood. Ik was gechoqueerd.’
Waarom lijkt iedereen hier dan zo gelukkig, vraag ik hem. ‘We vieren feest, omdat we herdenken hoe we ons 59 jaar geleden bevrijd hebben van tientallen jaren uitbuiting en onderdrukking’, antwoordt hij met een brede glimlach. ‘Maar meer dan dat, komen we vandaag samen om te tonen hoe er geen verschil gemaakt moet worden tussen wie politiek links of rechts of zelfs islamist is, zolang die onze republiek aanvaardt. We laten ons niet doen: we hebben bijna zestig jaar geleden voor onze vrijheid gestreden, vijf jaar geleden deden we dat opnieuw en dat zullen we blijven doen.’
Op de foto met politie
Om die vrijheid in veiligheid te laten bestaan, flankeren politieagenten weerszijden van de Avenue. Het volk is trots op de mannen die stoer gewapend patrouilleren. Hun functie kreeg zopas een nieuwe dimensie: net zoals kinderen in Disneyland voor een foto met Mickey Mouse poseren, doet die generatie dat hier met de special forces. Inclusief zenuwachtig giechelende tieners.
‘De politieagenten zijn net zoals de rest van het volk: arm’, zegt een taxichauffeur op weg naar het Bardo Museum. ‘Enfin, als ze niet corrupt zijn toch. Het volk lijdt, maar ondertussen rijden politici rond in chique wagens en verdienen ze tien keer zoveel als de gewone man in de straat.’
De publieke opinie – of wat de chauffeur op zijn achterbank hoort vertellen – is, dat de terroristen ‘beter het ANC (Tunesisch parlement naast het Bardo Museum) hadden aangevallen’. ‘Dan zouden de politici misschien eindelijk beseffen wat terrorisme is en in actie schieten.’
Wetteloosheid
Het probleem dat de man tijdens de korte rit aankaart, is dat van de wetteloosheid. ‘In 2011 werd een antiterreurwet geschrapt. Het was een strenge wet, die destijds zelfs opposanten als terroristen zou bestempelen. Maar de regelgeving verdween gewoon in plaats van hervormd te worden’, legt hij uit. ‘Ja, er worden heel veel terreurverdachten gearresteerd. Maar er komen er ook enorm veel weer vrij. De rechter heeft geen enkele wet om op te steunen en hen achter tralies te steken.’
Daar lijkt na de aanslag toch beweging in te komen. Voordat twee gewapende mannen het museumterrein op liepen, vergaderde het ANC al over antiterreurwetgeving. Woensdagnacht kwam het parlement weer samen. Ali Bannour, die lijsttrekker van het liberaal progressieve Afek Tounes was (vierde bij de parlementsverkiezingen afgelopen oktober), riep toen op de banden met Qatar door te knippen. Dat land financiert en bewapent volgens Bannour islamisten en Da’ash (Islamitische Staat).Woordvoerder van de partij Walid Sfar liet echter telefonisch verstaan dat de uitspraken van Bannour persoonlijk waren en dus niet in naam van de partij. Het is namelijk een diplomatiek lastige kwestie. Sommigen zijn pro Qatar, anderen tegen. Maar in de nasleep van de aanslag aan het Bardo Museum wordt toch vooral naar islamisten gekeken om op iemand de schuld af te schuiven.
In 2012 wapperde huidige IS-vlag in Tunis
‘Nee aan Qatar’ klinkt het, doorheen andere slogans als ‘Leve Tunesië’, die te horen zijn voor het museum, waar Tunesiërs zich voor de derde dag op rij verenigen – een kleine groep deze keer, achter een gesloten poort en prikkeldraad. In de sfeer van anti-Qatar en anti-Gannouchi (Rached, leider van politieke partij van islamisten Ennahda) werd dan ook niet verwacht dat manifestanten van deze partij een actie zouden opzetten.
Waarom zetten sommigen zich af tegen Ennahda, dat wel samen met het seculiere Nidaa Tounes van president Béji Caïd Essebsi in de regering zit? De partij van islamisten wordt nog steeds geassocieerd met extremisme. Nadat op 23 december 2011 een interim-regering aantrad met grote overwinnaar Ennahda in coalitie met het CPR van Moncef Marzouki en Ettakatol, verscheen de vlag van Islamitische Staat voor het eerst. Dat gebeurde aan de faculteit van La Manouba in Tunis op 7 maart 2012: een groep salafisten protesteerde tegen het niqab-verbod van de universiteit. Een van hen kroop het dak op en verving de nationale vlag door die van de salafistische beweging met de geloofsbelijdenis van de moslims. De huidige vlag van Da’ash zag het licht onder de regeerperiode van Ennahda en dat zijn veel Tunesiërs niet vergeten.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De onuitwisbare herinneringen van Place du Bardo
De Place du Bardo waar het museum en het parlement zij aan zij liggen, is een symbolische locatie. En dat was het al lang voordat twee IS-strijders toeristen de dood injoegen. Ooit was het een prachtig plein met fontein en vrij van de kleinste snipper papier of broodkruimel. Daar zag de ex-president Zine el Abidine Ben Ali op toe. Hij startte er net nog een imposant bouwproject op, voordat hij de benen moest nemen.
Toen in Tunesië in 2011 de eerste interim-regering aantrad, werd het plein een thuis voor manifestanten. En het werd vernield. De buitenmuren van het parlement beklad: ‘Dégage!’ Foto’s van martelaren van de revolutie wiens dood nooit verklaard werd, verschenen gaandeweg langs het plein. Wat vandaag overblijft, is een platform van grijze gebroken stenen, drooggelegd. Aan de ene kant een nooit afgewerkt project, aan de andere de vermoorde linkse politici Chokri Belaïd en Mohamed Brahmi neerkijkend op de vergane glorie uit het onderdrukkende Ben Ali-Trabelsi-tijdperk: ‘Zodat we niet vergeten.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier