Europese energie-unie ‘klinkt als wereldvrede, maar blijft bij huidig mager beleid’

Met de langverwachte ‘energie-unie’ wil de Europese Commissie de basis leggen voor een verzekerde energiebevoorrading aan betaalbare prijzen. ‘De retoriek klinkt als wereldvrede, maar daar blijft het bij. Het wijkt in niets af van het huidig mager beleid’, meent Bart Staes (Groen).

De Europese Commissie heeft haar langverwachte energieproject onthuld. Met de zogenaamde energie-unie wil het de fundamenten leggen voor een verzekerde energiebevoorrading tegen betaalbare prijzen.

Dat wil ze onder meer realiseren door haar afhankelijkheid van grote buitenlandse leveranciers terug te schroeven. Zelf meer (hernieuwbare) energie produceren, het aantal aanvoerroutes uitbreiden en de prijzen laag houden, is de ambitie. Vicevoorzitter Maros Sefcovic noemt dit ‘het meest ambitieuze energieproject sinds de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal’.

Groter energie-aanbod, kleinere prijzen

De Europese Commissie wil enkele maatregelen treffen om meer energieleveranciers te bekomen, het aantal aanvoerroutes uit te breiden en een betere positie te verkrijgen aan de onderhandelingstafel. ‘Momenteel komt het gas via oostelijke landen en verloopt de energielevering van Oost naar West. De energie-unie zou het ook mogelijk maken om bijvoorbeeld het overschot van de Amerikanen te gebruiken’, verduidelijkt Guy Verhofstadt, fractievoorzitter van de Europese liberalen (ALDE), in een interview. Of energie kan gedeeld worden binnen de grenzen van de Europese Unie.

Daarnaast wil de Commissie mee aan tafel schuiven, wanneer lidstaten met regeringen uit derde landen onderhandelingen aanknopen over energiecontracten. Op dit moment toetst het dagelijks bestuur van de EU pas nadat het contract is afgesloten, of het verenigbaar is met de Europese wetgeving. Ook bij commerciële contracten eist de Commissie meer transparantie.

De Europese strategie omvat ook stappen om vrij verkeer van energie mogelijk te maken door de lidstaten beter met elkaar te verbinden. Een verhoging van het aantal grensoverschrijdende stroomverbindingen moet naast de grotere bevoorradingszekerheid zorgen voor meer concurrentie en lagere consumentenprijzen.

Energieafhankelijkheid: een grote Europese zwakte

Europa is de grootste energie-importeur ter wereld. Meer dan de helft van wat de Europeanen aan energie verbruiken, wordt ingevoerd vanuit derde landen. Dat plaatst het in een kwetsbare positie.

‘Energie heeft veel te lang geen deel uitgemaakt van de fundamentele vrijheden van de Europese Unie. Huidige gebeurtenissen tonen wat er op het spel staat’, verklaart Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, verwijzend naar de situatie in Oost-Europa. Tijdens de Oekraïne-crisis heeft Rusland de gaskraan naar Oekraïne een tijdje dichtgedraaid. Het conflict legde een groot pijnpunt van Europa, namelijk de enorme energie-afhankelijkheid, bloot.

Verhofstadt liet weten dat een ambitieuze energie-unie niet alleen banen en groei zal creëren en klimaatverandering zal tegengaan, maar dat het ook Poetin zal raken waar het het meest pijn doet. ‘Poetin gebruikt energie als een wapen in de strijd: landen die hij op de knieën wil krijgen zoals Oekraïne sluit hij af, landen waar hij bevriend mee is, zoals Hongarije, krijgen korting.’

Ten slotte publiceerde de Commissie ook plannen om de Europese klimaatdoelstellingen te halen. Vorig jaar spraken de lidstaten al af dat de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 40 procent verminderd moet worden in vergelijking met 1990. Ook het aandeel hernieuwbare energie moet volgens de Commissie in 2030 tot minstens 27 procent toenemen.

‘Mooie woorden, teleurstellende inhoud’

‘De retoriek klinkt als wereldvrede, daar kan niemand tegen zijn. Maar het blijft bij retoriek, de energie-unie wijkt in niets af van het magere beleid dat we nu al hebben’, aldus Bart Staes, Europees parlementslid voor Groen.

In de plannen staat dat Europa een leider in duurzame energie moet worden. ‘De Europese Commissie probeert duidelijk iedereen te vriend te houden. Mooie woorden rondom de creatie van een energie-unie, maar vervolgens met geen enkel voorstel komen dat lidstaten tot een andere koers zou kunnen dwingen.’

Het voorstel van de Europese Commissie is nog maar de eerste stap naar een energie-unie. De plannen moeten eerst nog goedgekeurd worden door de EU-lidstaten en door het Europees Parlement. Viktor Orban, de eerste minister van Hongarije, liet alvast weten dat hij niet veel voelt voor de energie-unie. Twee dagen geleden kreeg Orban de Russische president Vladimir Poetin op bezoek, die hem een mooie korting gaf op de gasprijzen.

(Belga/NS)