Duitsland legt internetbedrijven zoals Facebook monsterboetes op als ze ‘hate speech’ publiceren. Zo’n vaart hoeft het niet te lopen voor eurocommissaris voor Consumentenrechten Vera Jourova.
De strijd tegen haatpraat op sociale media is een van uw belangrijkste taken. Waarom hebt u uw Facebookpagina verwijderd?
Vera Jourova: Omdat ik elke dag haatberichten kreeg. Als EU-commissaris neem ik het op voor groepen die volgens sommige mensen geen rechten hebben, zoals joden, moslims, homoseksuelen en Roma’s. Als politicus moet ik ertegen kunnen dat ik persoonlijk aangevallen word, maar ik moet de haters geen forum bieden op Facebook.
In Duitsland moeten sociale netwerken sinds kort haatpraat verwijderen. Als ze dat niet doen, riskeren ze een monsterboete. Moeten andere Europese landen dat model overnemen?
Jourova: Nee, en zo denken de meeste Europese ministers van Justitie erover. Al heb ik wel begrip voor de Duitsers. De onlinehaat in Duitsland is enorm toegenomen, de bevolking verwacht dat de politiek iets doet.
Na Dieselgate werd de sjoemelsoftware in Europese auto’s aangepast, maar de Amerikanen kregen miljoenen erbovenop.
De Europese Commissie zet in op zelfregulering. In 2016 hebt u met Facebook, Twitter, Microsoft en YouTube een ‘gedragscharter’ opgesteld. Waarom ontziet u die Amerikaanse bedrijven?
Jourova: We ontzien hen niet, integendeel, ik heb de internetgiganten discipline bijgebracht. Als je op Europees niveau een wet wilt maken ben je enkele jaren zoet, maar ik wilde snel iets veranderen. Belangrijk is dat bedrijven nu doen wat ze moeten doen. Ze verwijderen 70 procent van alle aanstootgevende berichten. Duitsland kiest voor sancties, wij voor verantwoordelijkheidsgevoel.
En dat volstaat?
Jourova: Niet altijd, maar vaak wel. Niet elk problematisch bericht moet verwijderd worden. Soms is het onduidelijk of een mening illegaal is of onder de vrijheid van meningsuiting valt. In zulke gevallen moeten internetbedrijven die mening kunnen laten staan. In Duitsland wordt élke aanstootgevende mening verwijderd omdat de internetbedrijven bang zijn voor boetes. Misschien werkt de Duitse wetgeving te goed.
Autobouwers hebben met sjoemelsoftware hun klanten belogen. Momenteel kunnen consumenten geen groepsvordering instellen tegen de constructeurs, maar dat wilt u veranderen. Vloekt dat niet met de zelfregulering bij internetbedrijven?
Jourova. We waren heel trots in Europa omdat we dachten dat we consumenten goed beschermden. Na Dieselgate werd de sjoemelsoftware in Europese auto’s aangepast, maar Amerikaanse consumenten kregen daarbovenop miljoenen euro’s aan schadevergoedingen. Dat was een wake-upcall. In april willen we voorstellen lanceren waardoor groepsvorderingen mogelijk worden. Bedrogen consumenten moeten niet alleen eerlijk behandeld worden, ze moeten ook een schadevergoeding krijgen.
De autolobby zal er alles aan doen om groepsvorderingen onmogelijk te maken.
Jourova: Het wordt interessant om te zien hoe de lidstaten omgaan met de druk van de lobby’s en de rechten van de consument. We moeten wel uitkijken voor Amerikaanse toestanden, waar speculanten rechtszaken betalen om van de schadevergoeding te profiteren. Dat moeten we streng beregelen.
