Erdogan: ‘VN kan democratie in Syrië niet redden’

Als actie via de VN-Veiligheidsraad blijft mislukken, zal de internationale gemeenschap “geen andere keuze hebben dan de Syriërs te steunen in hun recht op wettige zelfverdediging”, aldus de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan.

Met die woorden trapte de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan in Istanbul de tweede conferentie van de “Vrienden van het Syrische volk” op gang. Ruim zeventig landen proberen er de druk op het omstreden regime van dictator Bashar al-Assad hoog te houden.

Centraal in de diplomatieke pogingen rond Syrië staat het vredesplan van VN-gezant Kofi Annan, inclusief onmiddellijk staakt-het-vuren en onbelemmerde toegang voor humanitaire hulp. President Assad onderschreef het plan deze week, maar de aanhoudende bloedvergieten bewijzen dat het voorlopig om niet meer dan lippendienst gaat.

Sancties

De druk hoog houden is dus essentieel. De VS en de Golfstaten riepen al op om het plan aan een strikte deadline te koppelen. Blijft het geweld aanhouden, dan zijn “verdere stappen” nodig, klonk
het. Ook bijkomende sancties – ook vanuit de Arabische wereld – zouden op de agenda staan in Istanbul. Ook Erdogan, die zich als sterke man van de regio profileert, wil een strakke kalender, aangezien “eerdere beloftes nooit gehouden werden”.

Erdogan: ‘Morele plicht om tussen te komen’

Maar ook de internationale gemeenschap mag niet dezelfde fouten maken als in het verleden, waarschuwde Erdogan, die een “morele plicht” ziet om tussen te komen. Het geweten moet het halen van de geopolitieke belangen, klonk het. “Het is absoluut noodzakelijk dat we actie ondernemen. Het is absoluut noodzakelijk dat we humanitaire hulp sturen.”

Erdogan: ‘VN-Veiligheidsraad kan democratie niet redden’

In zijn openingswoorden hekelde Erdogan dat het “bloedbad” in Syrië ondanks de beloftes onverminderd voortduurt. “Het is dus absoluut noodzakelijk dat we actie ondernemen. Het is absoluut noodzakelijk dat we humanitaire hulp sturen”, onderstreepte hij nog. De VN-Veiligheidsraad – waar China en Rusland dwarsliggen – is voor hem in elk geval “niet in staat het internationaal recht en de democratie te redden”.

De Arabische Liga ziet wel nog enige heil in de Verenigde Naties. Zo vroeg topman Nabil al-Arabi in zijn tussenkomst om hoofdstuk VII van het VN-charter in te roepen. Bij aggressie en “bedreiging van de vrede” opent dat hoofdstuk de deur naar een hele rist maatregelen, diplomatiek maar ook militair. De Syrische Nationale Raad blijft de internationale gemeenschap dan weer om wapens vragen voor de opstandelingen. Zelf is ze alvast van plan de strijders voortaan soldij te betalen.

Post Assad

Ook de Belgische buitenlandminister Didier Reynders (MR) tekent present op de conferentie. Hij wil met de internationale gemeenschap “dringend” en “onder militaire bescherming” meer humanitaire hulp tot bij de oppositie krijgen. Tegelijk zal België met de EU het “post-Assad tijdperk” op de agenda plaatsen, om zo de desertie onder de Syrische elite aan te wakkeren.

Reynders stemde voor aanvang van de conferentie nog de violen met Nederland en Luxemburg, om samen zwaarder door te wegen in het debat. Ook de Algerijnse minister zag hij al onder vier
ogen. En voor de conferentie ten einde is hoopt hij nog op bilateraal overleg met Qatar en Saoudi-Arabië. Beide landen zijn zwaargewichten in de Arabische Liga en stelden zich in het verleden al erg kritisch op ten aanzien van het Syrische regime.

Annan niet op conferentie

VN-gezant Kofi Annan is er dan weer niet bij in Istanbul, om zijn neutraliteit als bemiddelaar zoveel mogelijk te bewaren. Zijn zespuntenplan omvat een onmiddellijk staakt-het-vuren onder VN-toezicht, toegang voor humanitaire hulp, vrijlating van gevangenen, vrije toegang voor journalisten, recht op vreedzame betogingen en een intern politiek hervormingsproces.

Opnieuw doden

Ondertussen zijn minstens 34 mensen omgekomen bij geweld doorheen het hele land. Dat zegt het Syrische Observatorium van de Mensenrechten. Eerder stond de teller nog op zestien. Bij de doden zouden vijftien leden van de regeringstroepen zijn.

Vijf rebellen, vier soldaten en een burger werden gedood bij gevechten in de provincie Deir ez-Zor, aldus het observatorium. Bij een aanval van een groep deserteurs op een militair konvooi in de provincie Idleb, dichtbij de Turkse grens, kwamen nog vier soldaten om. In diezelfde provincie werd een vrouw gedood door een scherpschutter. Ook in Damascus kwam een man om het leven in een hinderlaag van de regeringstroepen. (Belga/SD)