‘Een president móét niet regeren’

EMMANUEL EN BRIGITTE MACRON 'Als ik met een twintig jaar jongere vrouw samen zou zijn, zou niemand dat komisch vinden.'

De 39-jarige Emmanuel Macron staat op poleposition om president van Frankrijk te worden. Hoe ziet hij de toekomst van zijn land? En die van de Europese Unie?

Een maand voor de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen is Emmanuel Macron de sensatie van de campagne. De gewezen minister van Economie, die in april 2016 uit de socialistische partij stapte en een eigen politieke beweging begon (En Marche!), schopte het in korte tijd van outsider tot favoriet. Tegen zijn conservatieve tegenstander François Fillon loopt een gerechtelijk onderzoek: hij zou zijn eigen vrouw en kinderen fictieve overheidsbaantjes hebben bezorgd. In de peilingen voor de premier tour op 23 april wipte Macron daardoor al over Fillon. Alleen op Marine Le Pen van het rechts-populistische Front National heeft hij nog een lichte achterstand, maar in de beslissende tweede ronde op 7 mei zou hij haar dan weer makkelijk verslaan.

Meneer Macron, u bent in deze waanzinnige campagne bijna vanuit het niets de favoriet geworden – en dan nog als onafhankelijke kandidaat, zonder de steun van een partij. Verrast u dat?

EMMANUEL MACRON: Nee. Ik heb over alles goed nagedacht, en ik geloof dat ik kan winnen. Anders was ik niet aan deze hele onderneming begonnen.

Dat er tegen François Fillon een strafonderzoek zou worden geopend, had u nooit kunnen vermoeden. En evenmin dat de socialisten met Benoît Hamon een kansloze kandidaat naar voren zouden schuiven.

MACRON: Nee, maar ik wist wél dat het politieke systeem zoals wij dat kennen ten dode opgeschreven is. Er moest iets nieuws komen.

Waarom bent u ervan overtuigd dat het land u nodig heeft?

MACRON: Frankrijk heeft niemand nodig – ik geloof niet in heilanden. Maar de manier waarop mijn land wordt geregeerd, moet radicaal veranderen. Te beginnen bij het politieke personeel en het kiessysteem. Met En Marche! bied ik de Fransen een alternatief voor ons bijna hermetisch afgesloten politieke landschap.

Waarom zouden we geloven dat u alles anders zult doen? Ook u bent minister geweest, ook u bent een product van elitescholen.

MACRON: En toch ben ik geen klassieke politicus. Ik pak de dingen anders aan dan anderen. Ik wil dat de mensen weer vertrouwen krijgen in de bestuurders die ze verkiezen. Mandaten moeten in de tijd beperkt blijven, we willen geen belangenconflicten meer, en de inkomsten van verkozenen moeten transparant zijn.

Wat zouden uw eerste beleidsdaden als president zijn?

MACRON: Ik zou meteen de arbeidsmarkt openbreken, de kwaliteit van het onderwijs verhogen en het gelijkekansenbeleid op de scholen nieuw leven inblazen.

En waarin zou uw bestuursstijl van die van uw voorgangers verschillen?

MACRON: Nicolas Sarkozy en François Hollande hebben hun kabinet bijna verstikt. De president móét niet regeren, hij moet de juiste mensen op de juiste plaats zetten en de taken verdelen. Hij moet alleen de richting voor het beleid uitzetten. Hij mag niet doen alsof hij voor alles verantwoordelijk is, of alsof hij in zijn eentje alles kan regelen.

U bent een overtuigde pro-Europeaan. Is dat niet gevaarlijk? Marine Le Pen oogst veel succes met haar aanval op de Europese Unie.

MACRON: Ik verdedig Europa, maar ik ben niet naïef over wat er fout gaat. We mogen de kritiek niet aan de anti-Europeanen overlaten, zoals we de laatste tien jaar hebben gedaan. We zien nu hoe Hongarije of Polen de Europese waarden met de voeten treden, maar we reageren er niet op. We moeten de Europese droom weer aantrekkelijk maken, en onze burgers opnieuw een ambitieus plan voor Europa aanbieden. Wat we zeker niet mogen doen, is blijven proberen om altijd alle landen mee te krijgen. Dat was de voorbije jaren de grote fout. We hebben de eurozone niet verder uitgebouwd omdat we bang waren de Britten en de Polen af te schrikken. Wat was het resultaat? De Britten hebben toch voor de brexit gestemd, en de Polen noemen de EU een gedrocht.

Hoe wilt u dat oplossen?

MACRON: We hebben een minister van Financiën voor de eurozone nodig. We moeten de Europese instellingen dringend hervormen, zodat ze klaar zijn voor de toekomst. Daarbij mag geen enkele lidstaat vooraf worden uitgesloten, maar mag ook geen enkele lidstaat de andere beletten om verder te gaan. En de aanzet daarvoor moet van Frankrijk en Duitsland komen.

De voorbije jaren is het politieke gewicht in de EU verschoven: Duitsland is belangrijker geworden, Frankrijk minder belangrijk.

MACRON: We kunnen Europa niet opnieuw in orde krijgen als Frankrijk zelf geen orde op zaken stelt. Ons land moet zijn geloofwaardigheid terugwinnen, door de arbeidsmarkt te hervormen en door een ernstige begroting op te stellen. Tegelijk moeten we – samen met Duitsland – de economische motor weer aan de praat krijgen.

De volgende vijf jaar zullen beslissend zijn, misschien zelfs de volgende drie al. In 2017 zijn er zowel in Frankrijk als in Duitsland nog verkiezingen. Daarna volgen drie jaar zonder verkiezingscampagnes. In die periode moeten we Europa reorganiseren.

Wat gebeurt er als Marine Le Pen de Franse presidentsverkiezingen wint?

MACRON: Als Frankrijk uit de EU stapt, zoals zij wil, zal niet alleen onze concurrentiekracht verminderen, maar ook onze koopkracht. Het land zou verarmen, en het zou weleens tot ongeregeldheden kunnen komen. Le Pen zou bovendien Europa en de eurozone te gronde richten.

Hoe moeten we volgens u met populisten omgaan?

MACRON: We mogen in elk geval het veld niet aan hen alleen overlaten. Kijk naar wat er in Frankrijk gebeurt. Conservatief rechts kopieert Le Pens Front National en schuift daarbij zijn principes aan de kant. Zo wil het de verkiezingen winnen, koste wat het kost. Nicolas Sarkozy heeft dat in 2012 al geprobeerd, en het is hem niet gelukt. Ze houden de kiezers voor dommeriken, het is echt verschrikkelijk.

Uw privéleven komt in de campagne ook ter sprake. Het gaat dan onder meer over uw vrouw Brigitte, die 24 jaar ouder is dan u en die u ‘de rots in uw leven’ noemt. Zij was uw lerares op het lyceum in Amiens, was getrouwd en had drie kinderen, maar verliet haar man om met u samen te leven. Onlangs werd zelfs het verhaal verspreid dat u homo zou zijn en een dubbelleven zou leiden. Op een verkiezingsmeeting hebt u dat onmiddellijk ontkend.

MACRON: Het is altijd beter om zulke vertelsels geen ruimte te geven. Ik heb er nogal ironisch op gereageerd, en daarmee was de kous af.

Weet u, als ik met een twintig jaar jongere vrouw samen zou zijn, zou niemand dat komisch vinden. Integendeel, iedereen zou het fantastisch noemen. Natuurlijk kwetsen de roddels me weleens, vooral als het niet om mij maar om mijn familieleden gaat. Maar Brigitte en ik hebben beslist dat de domheid van anderen ons niet meer kan schelen.

Hoe voelt u zich eigenlijk, een maand voor de eerste ronde? Euforisch of nerveus?

MACRON: Ik ben rustig, ik ben met mezelf in het reine, maar ik ben ook vastbesloten. Er kan natuurlijk nog van alles gebeuren, er blijven nog veel gevaren.

Zoals?

MACRON: De Fransen kunnen plots beginnen te twijfelen.

Bijvoorbeeld over het feit dat u te jong zou zijn voor het ambt?

MACRON: Niet alleen daarover. Ook wij kunnen nog fouten maken. De volgende weken zullen beslissend zijn.

Wat denkt u zelf: mogen we u na 7 mei in het Elysée komen opzoeken?

MACRON: (antwoordt niet, kijkt even rond, klopt dan met zijn hand op zijn voorhoofd)

Wat doet u nu?

MACRON: Als je niet op hout kunt kloppen, moet je op iets anders kloppen.

©Der Spiegel

Door BRITTA SANDBERG en JULIA AMALIA HEYER

‘Als Frankrijk uit de EU stapt, zoals Marine Le Pen wil, zou het weleens tot ongeregeldheden kunnen komen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content