De Egyptische president Mohammed Morsi wil niet buigen voor het ultimatum van het leger, dat zich aan de zijde van de betogers schaart. Ondertussen stapt een zesde minister op.
Het Egyptische presidentschap heeft impliciet het ultimatum van het leger aan het staatshoofd verworpen, om binnen 48 uren de eisen van de bevolking in te willigen.
In een mededeling stelt het presidentschap dat “de verklaring van de strijdkrachten niet aan de president was voorgelegd” voor haar verspreiding en dat ze “signalen bevat die verwarring kunnen veroorzaken”. Het presidentschap zegt “vastbesloten de gekozen weg voort te zetten voor het voeren van een globale nationale verzoening”.
De tekst laakt “alle verklaringen die de verdeeldheid in het land zouden verdiepen en die de sociale vrede zouden kunnen bedreigen”. De verklaring stelt verder dat (president) Mohammed Morsi “zijn consultaties voortzet met alle nationale krachten om de weg naar democratische veranderingen en de bescherming van de wil van het volk veilig te stellen.”
“De burgerlijke democratische Egyptische staat is een van de belangrijkste realisaties van de revolutie van 25 januari 2011” die oud-president Hosni Mubarak heeft omvergeworpen, onderstreept de tekst. “Egypte zal absoluut geen enkele achteruitgang toelaten, wat ook de omstandigheden zijn.”
Leger roept Morsi op te voldoen aan eisen van het volk
Maandagavond had de militaire commandant in een boodschap op televisie een ultimatum gesteld en opgeroepen om binnen 48 uren te voldoen aan de eisen van het volk, anders zouden de strijdkrachten stappen afkondigen en toezien op de uitvoering van de te nemen maatregelen. Een boodschap die door de sinds zondag massaal gemobiliseerde tegenstanders van Morsi op vreugdekreten werd onthaald op het Tahrirplein.
Het Egyptische leger is historisch gezien de sterke kracht binnen Egypte en dat sinds het presidentschap van Egyptische sterke man Gamal Abdel Nasser. Daarenboven is het leger een historische antipode van de politieke islam. De dictatuur van Hosni Mubarak, die ook president werd na een succesvolle carrière binnen het leger, was hard voor haar bevolking in het algemeen maar, net als de dictaturen in bijvoorbeeld Tunesië en Syrië, in het bijzonder voor islamisten.
Na de verkiezing van Morsi als president was het uitkijken naar zijn krachtmeting met het leger. Hij slaagde er betrekkelijk goed in de macht naar zich toe te trekken, en die van het leger in te perken. Het is nu afwachten wie deze veldslag zal winnen.
Minister van Buitenlandse Zaken is zesde die opstapt
De regering van Morsi verliest ondertussen een zesde lid, zo schrijven internationale media als The Times of Israël en BBC – die laatste spreekt over ‘minstens vijf anderen’ die opstapten. Mohammed Kamel Amr, minister van Buitenlandse Zaken, volgt het voorbeeld van de ministers van Toerisme, Leefmilieu, Communicatie, Juridische/Parlementaire Zaken en Water die samen met premier Hisham Qandil een ontslagbrief schreven. Amr is het belangrijkste regeringslid dat opstapt tot nog toe. Morsi raakt daarmee nog meer geïsoleerd.
Ook Hassan el-Rifaai, de gouverneur van de provincie Al Isma’iliyah, is opgestapt. In die provincie ligt de stad Ismailia, een belangrijke stad op de westoever van het Suezkanaal.
Volgens de Arabische nieuwssite Alarabiya zijn er al 10 ministers opgestapt. De nieuwssite, die ook AFP citeert, schrijft dat premier Qandil het ontslag van vijf ministers weigerde. Al Arabiya zegt wel niet over welke ministers het gaat.
Gerommel in de regering na aanstelling fundamentalist als gouverneur
De minister van Tourisme, Zaazou, wou in juni al ontslag nemen, nadat Morsi de omstreden Adel al-Khayat als gouverneur van Luxor aanstelde. Al-Khayat is lid van de islamistische terreurorganisatie al-Jamaa al-Islamiya, die in 1997 betrokken was bij het bloedbad in Luxor waarbij 58 toeristen omkwamen. Adel al-Khayat nam ondertussen ontslag “om het publieke belang te dienen en wegens de oneerlijke mediacampagne tegen mij.”,
Zaazou verklaarde dat zijn ministerie “erg negatieve reacties” op de benoeming kreeg van touroperators en internationale reisorganisaties. Ook de toeristische sector in Egypte reageerde furieus op de benoeming, omdat zij na de revolte in 2011 waarbij president Hosni Mubarak werd afgezet, probeert het toerisme weer op gang te trekken. Zaazou nam zijn functie opnieuw op na het ontslag van al-Khayat.
Ook parlementairen willen opstappen
Nog volgens Al Arabiya ziet Morsi zich niet enkel geconfronteerd met een leegloop binnen zijn regering, maar ook in het parlement. Acht parlementairen zouden willen opstappen. Onder hen Suzy Adly, die ermee wil opgouden omdat de regering niet tegemoet komt aan de vragen van de bevolking en “uit protest tegen het bloedvergieten in Egypte en het niet reageren op de Egyptenaren die hun woede uiten’.
Justitie stelt door Morsi ontslagen procureur-generaal opnieuw aan
De Egyptische justitie heeft bevolen dat de door president Mohammed Morsi ontslagen procureur-generaal Abdel Maguid Mahmoud opnieuw wordt aangesteld. Dat is een nieuwe slag voor de Egyptische president. Het Hof van Cassatie verklaarde de benoeming door Morsi van Talaat Abdallah als procureur-generaal ongeldig. De rechters gelastten de terugkeer van de in november vorig jaar ontslagen Mahmoud, die benoemd werd tijdens het bewind van voormalig president Hosni Mubarrak.
Het ontslag van Mahmoud en de benoeming van Abdallah per presidentieel decreet verstevigde de greep van Morsi op de Egyptische justitie. Abdallah werd ervan verdacht een voorstander van de MoslimBroederschap te zijn, waarvan Morsi ook lid is.
Barack Obama maant Morsi aan te luisteren naar bekommernissen manifestanten
Barack Obama maande Morsi in een telefoongesprek aan om naar de bekommernissen van de manifestanten te luisteren. “Hij beklemtoonde dat democratie over meer gaat dan verkiezingen. Het gaat ook over de garantie dat alle Egyptenaren gehoord worden en door hun regering vertegenwoordigd worden, ook de vele Egyptenaren die in het hele land manifesteren”, aldus een verklaring van het Witte Huis.
Tamarod stelde eerder al ultimatum
Eerder was ook een ultimatum vanuit de oppositie gesteld. Tamarod, de drijvende kracht achter de jongste protesten, had Morsi al opgeroepen voor dinsdag 2 juli om 17.00 uur de macht af te staan. Tegen dan moeten nieuwe presidentsverkiezingen uitgeschreven zijn, anders, zo dreigt Tamarod, volgt een campagne van “totale burgerlijke ongehoorzaamheid”. Mahmoud Badr, woordvoerder voor Tamarod, zei dat staatsinstellingen zoals het leger, de politie en justitie achter hen staan. Alvast wat het leger betreft, kreeg hij dus gelijk.
Morsi liet ook voor de ultimatums echter duidelijk laten verstaan dat hij niet aan opstappen denkt. In een interview met de Britse krant The Guardian zei Morsi: “Als we iemand die verkozen is, met grondwettelijke legitimiteit, vervangen door een nieuwe president, dan zal die ook in vraag gesteld worden. En een week of een maand later zal ook hij moeten aftreden.”
Morsi zei nog dat hij het niet zal tolereren dat de autoriteit van de grondwet in vraag gesteld wordt. “Er is geen ruimte om de grondwettelijke legitimiteit in vraag te stellen. Er mogen demonstraties gehouden worden, mensen mogen hun mening zeggen. Maar cruciaal is dat de grondwet gerespecteerd wordt.”
Historische protesten ‘begin van het einde voor Morsi’?
De laatste protesten worden door waarnemers historisch genoemd. De Britse openbare omroep BBC heeft het over de grootste ooit. Koert Debeuf, die in Caïro woont en vandaaruit de Arabische Lente volgt voor de Europese Liberalen, denkt dat dit het begin van het einde is voor Mohammed Morsi. Dat zei hij in een gesprek met Knack.be. “Eerder zou ik dat moeilijk geloofd hebben. Maar als ik door de straten van Caïro wandel en de mensenmassa zie, kan ik niet anders dan vaststellen dat deze situatie niet lang houdbaar is. De miljoenen mensen op straat, zijn niet langer te negeren. Deze betogingen zijn to big to fail.”
Opvallend is, aldus Debeuf, niet enkel de enorme omvang van de protesten, maar vooral de grote eensgezindheid onder de vele betogers: “De betogers zijn erg divers, het zijn niet enkel jonge mensen of intellectuelen. Maar hoe heterogener de betogers zelf, hoe eenduidiger hun boodschap: ‘Morsi moet weg en er moeten vervroegde verkiezingen komen.’ Tijdens de vorige protesten hoorde je verschillende leuzen. Nu scanderen de protestanten slechts één zin. Opstappen, klinkt het.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier