Een uiting van beschaving

Hoe afschuwelijker de beelden uit Gaza, het hoger ook in België de emoties oplaaien, hoe grimmiger het debat. Er zijn weinig ‘binnenlandse’ thema’s die de voorbije weken de publieke opinie van dit land even scherp hebben verdeeld dan deze nieuwe fase in dit oude en gekende conflict.

Wat deze operatie in Gaza zo anders maakt, is natuurlijk het ongewoon hoge aantal (Palestijnse) burgerslachtoffers. Beelden van huilende moeders, wanhopige grijsaards, voetballende jongens die ineens voor hun leven rennen en wat later dood en met afgerukte ledematen in het zand liggen: alleen een onmens blijft er onbewogen onder. En dan zijn er nog die tientallen, honderden dode kinderen. Gebroken ogen, verwrongen lijfjes, opengespatte schedels. Alles wat je intens wil dat je eigen kinderen nooit overkomt, moeten de kids in Gaza vrezen. Foto’s van lijdende kinderen zetten aangedaan onrecht altijd ‘op scherp’. Dat was zo met de beroemde foto van het naakte, voor napalm vluchtende meisje uit Vietnam. Met dat even iconische beeld van dat joods jongetje in het ghetto van Warschau. Of zelfs met die uitgemergelde kinderhand uit Ethiopië. Israël heeft ditmaal zelf gezorgd voor de allerslechtste argumenten om de eigen zaak te bepleiten.

Pro-Israëlische stemmen doen die plotse golf van Palestijnse sympathie af als een ‘emotionele’ reactie. Het geconditioneerde Westers tv-publiek kickt nu eenmaal sneller op sterke beelden dan dat men geduld kan opbrengen om te luisteren naar een zakelijke uitleg over de politieke en militaire context van die operatie. Die uitleg snijdt geen hout. Zelfs als Israël van mening is dat het optreden van de Palestijnse verzetsbeweging Hamas een militair optreden in Gaza noodzaakt (Hamas vuurt vanuit die dichtbewoonde Gazastrook raketten af op Israël ) dan nog is oorlog aan regels gebonden, zoals het oorlogsrecht en internationale conventies. Om dezelfde redenen is het misdadig van Hamas om haar wapenarsenalen in of vlakbij VN-schooltjes te plaatsen.

Dat zou althans de attitude moeten zijn van de politieke leiders en de militaire commandanten van staten of groeperingen die zich beschouwen als een deel van de geciviliseerde wereld. Dat onderscheidt Israël toch van een schurkenstaat als het recent uitgeroepen ‘kalifaat’ van IS(IS). De orgie van bloed dat dit kalifaat aanricht, de afgehakte hoofden van krijgsgevangenen waarmee haar strijders poseren: het is de criminele strategie van een bende die zich bewust buiten de beschaving plaatst – of toch buiten wat wij sinds de Verlichting onder ‘beschaving’ verstaan.

Als ditmaal zelfs de hulpverleners van Artsen Zonder Grenzen het Israëlische leger oproepen om te stoppen met dit “bloedbad” (een term die ook de Europese Unie gebruikt), als zelfs Ban Ki-moon, de voorzichtige secretaris-generaal van de Verenigde Naties, zegt dat weer een aanval op een VN-school (vol Palestijnse vluchtelingen) “een nieuwe grove schending van het internationale humanitaire recht is”, dan zou dat in elk geciviliseerd land tot een diepe politieke crisis moeten leiden, en tot zelfonderzoek ook bij de publieke opinie. In Israël lijkt dit ditmaal nog minder het geval dan anders. Tachtig procent van de Israëli’s steunt het militaire optreden in Gaza, incluis gezaghebbende ‘pro-Palestijnse’ stemmen als de schrijver Amos Oz. Dat pleit niet voor de evolutie van het democratische debat in dat land.

Door haar particuliere geschiedenis heeft Israël traditioneel op veel goodwill kunnen rekenen van de internationale gemeenschap. Al zien pro-Israëlische en zionisten groepen dat anders, en beschouwen zij Israël als een eeuwig slachtoffer van een immer aanwezig antisemitisme. Dat heeft zich ook nu weer te zichtbaar gemanifesteerd, ook in Europa. Ook daartegen heeft Ban Ki-moon geprotesteerd, en terecht.

Maar het ene onrecht verzinkt in het niet bij het andere. Bij deze oorlogsactie in Gaza was de Israëlische actie tegen de Palestijnse burgerbevolking buiten alle proportie, en zelfs inhumaan. Het is niet meer dan logisch dit geweld veroordeeld werd en wordt, dat de dode kinderen van Gaza wereldwijd afschuw opwekken, en medelijden. Dat is een namelijk uiting van beschaving. Of toch van wat wij sinds de Verlichting onder ‘beschaving’ verstaan.