Moet Duitsland een nucleaire macht worden? De vraag veroorzaakt grote beroering.
Duitse defensiespecialisten pleiten voor een herbewapening van hun land en zelfs voor de ontwikkeling van kernwapens, zo bericht het Britse magazine The Economist. Dat pleidooi is bijzonder omdat Duitsland sinds de Tweede Wereldoorlog altijd heeft gerekend op bescherming onder de Amerikaanse atoomparaplu en opvallend weinig investeerde in defensie. Op een discussie over eigen kernwapens rustte al die tijd een taboe.
Een eerste aanzet voor debat werd gegeven in november, kort na de verkiezing van Donald Trump in Amerika. In een omstandig voorwoord schreef de toonaangevende conservatieve kwaliteitskrant Frankfurter Allgemeine dat de verkiezing van een Amerikaanse president die de belangen van het eigen land zo duidelijk vooropstelt ook belangrijke consequenties kan hebben voor de Europese en de Duitse defensie. En dus moet mogelijk ook de vraag worden gesteld naar de uitbouw van een eigen nucleair arsenaal, een kwestie die ‘voor Duitse hersens tot nu toe volstrekt ondenkbaar’ was. De krant werd daarin voorzichtig bijgetreden door Roderich Kiesewetter, defensiespecialist binnen de CDU van kanselier Angela Merkel, die beaamde dat een dergelijk debat niet langer taboe mag zijn.
Dat de verkiezing van Trump inderdaad nieuwe vragen opwerpt, werd niet veel later nog duidelijker. In januari zei de Amerikaanse president in een gesprek met de Duitse boulevardkrant Bild dat hij de NAVO een ‘verouderde’ instelling vond. Daar komt nog bij dat het oude evenwicht niet alleen vanuit Amerika wordt bedreigd. Duitse defensiespecialisten vrezen dat de Russische president Vladimir Poetin met zijn militaire overwicht Oost- en Centraal-Europa steeds vaker zal willen domineren en chanteren. Een tegenzet achten ze meer en meer noodzakelijk, maar is allerminst evident. Op het eerste gezicht lijkt een toenadering tot Frankrijk en Groot-Brittannië, twee nucleaire machten binnen de NAVO, de meest logische keuze. Of hun nucleaire arsenaal indrukwekkend genoeg is om een echte bedreiging te kunnen vormen, is echter twijfelachtig. Bovendien heeft Frankrijk tot dusver altijd geweigerd om zijn soevereiniteit op dat vlak af te staan. Minstens zo complex zou een onderhandeling met Groot-Brittannië zijn. De Britse premier Theresa May heeft al gesuggereerd dat het Britse nucleaire arsenaal een van de onderhandelingspunten wordt bij de brexit. Mede daarom wint bij sommige Duitse specialisten het idee veld dat het land eigen kernwapens op z’n minst moet overwegen. Een van hen is de Duitse professor internationale politiek Maximilian Terhalle. Hij stelt dat zo’n debat op zichzelf al een kalmerend effect kan hebben op de toon waarop Donald Trump en Vladimir Poetin de bestaande internationale orde ondermijnen. Maar of de Duitse politiek in dit verkiezingsjaar veel zin heeft om dit zo gevoelige debat te voeren? In die hoek blijft het voorlopig nog stil.
Door JEROEN DE PRETER
Veel Duitsers vinden een tegenzet tegen de dominantie van Poetin noodzakelijk.
