Een donker decennium voor burgerrechten in de VS

Burgerrechtenorganisaties vragen dat de burgerrechten van voor 9/11 terug komen.

Ook op de tiende verjaardag van 9/11 gaat alle aandacht in de Verenigde Staten naar de doden en gewonden van de aanslagen zelf. Maar dit jaar laat nog een andere groep nadrukkelijk van zich horen. Onder impuls van burgerrechtenorganisaties wordt de VS gevraagd de burgerrechten van voor 9/11 te herstellen.

Organisaties zoals de Amerikaanse Unie voor Burgerrechten (ACLU), het Centrum voor Grondwettelijke Rechten (CCR) en het Brennan-centrum voor Justitie zeggen dat mensen- en burgerrechten er de voorbije tien jaar op achteruit zijn gegaan in de VS.

“We maken gebruik van dit moment om even afstand te nemen en grote vragen te stellen over hoe en waarom de VS zichzelf als een staat van eeuwigdurende noodtoestand blijven definiëren, hoe we ons in de richting van een nationale veiligheidsstaat lijken te bewegen, eerder dan terug te kregen naar een juiste balans tussen vrijheid en veiligheid”, zegt ACLU-topman Ben Wizner.

Altijd oorlog tegen terrorisme

De VS hebben een lange traditie in het beperken van rechten en het uitbreiden van de macht van de regering als antwoord op nationale trauma’s en crisissen. Maar daarop is altijd het besef gevolgd dat men fouten heeft gemaakt, “men gaf telkens toe dat men te ver was gegaan”, zegt Wizner. In het decennium dat op 9/11 is gevolgd, was het omgekeerde het geval, vindt hij.

“Als je een oorlog definieert als een oorlog tegen ’terrorisme’, dan bestaat het gevaar dat die oorlog overal plaatsvindt en voor altijd blijft duren, de oorlog wordt eerder een abstractie dan een realiteit, en het einde komt niet in zicht.”

“Ondanks de paniekzaaierij hebben we nadien geen zware aanvallen in de VS meer gezien. Maar het politieke debat is nog altijd hetzelfde als tien jaar geleden, steeds meer macht gaat naar de regering en de ordehandhaving, met een toenemende goedkeuring van illegale aanhoudingen zonder proces, en met een toenemend gebruik van dodelijke kracht buiten de traditionele slagvelden.”

Guantanamo

Volgens het Centrum voor Grondwettelijke Rechten hebben de VS in het decennium sinds 9/11 de Amerikaanse grondwet, de Bill of Rights (de eerste tien amendementen van de Amerikaanse grondwet), de Geneefse Conventies en nationale en internationale bepalingen tegen foltering met de voeten getreden.

Obama “is er niet in geslaagd Guantanamo te sluiten en de regering-Bush verantwoordelijk te stellen voor haar oorlogsmisdaden, waaronder foltering”, zegt de CCR. Bovendien gaat de oorlog in Afghanistan voort, zonder zicht op een einde, en worden nog steeds gevangenen naar andere landen gebracht voor ondervraging en onbeperkte aanhouding.

Spionnen in New York

Een recent rapport van Associated Press (AP) liet zien welke vernietigende gevolgen de nauwe samenwerking tussen de New Yorkse politie (NYPD) en de CIA heeft op lokale gemeenschappen, vooral door de CIA-praktijk om spionnen te laten infiltreren in plaatselijke gemeenschappen. Volgens AP “opereert de NYPD ver buiten de grenzen van haar bevoegdheden” en neemt ze daarbij vooral etnische gemeenschappen in het vizier, met de nooit eerder vertoonde hulp van de CIA, “waardoor de duidelijke lijn tussen buitenlandse en binnenlandse spionage vertroebeld is.”

Faiza Patel, codirecteur van het Vrijheids- en Nationaal Veiligheidsprogramma van het Brennan-centrum voor Justitie, schreef vorige week: “De privacy van onze huizen en onze communicatie is uitgehold door een reeks nieuwe maatregelen. Zo zijn er de geheime ‘sneak and peek’-bevelen waardoor de regering uw huis mag doorzoeken en ze u dat pas maanden later vertelt, en de brieven die in naam van de nationale veiligheid banken en internetproviders dwingen om in het geheim uw persoonlijke informatie te onthullen.”

Volgens Heidi Beirich, onderzoeksdirecteur van het Southern Poverty Law Center, is in het klimaat na 9/11 ook het aantal haatgroepen in de VS sterk gestegen, mogelijk een van de meest zorgwekkende uitingen van het onveiligheidsgevoel bij de bevolking. “Vóór 9/11 waren er geen specifieke haatgroepen tegen de islam”, zegt Beirich. (IPS/KD)