Ebola-crisis: hulpverleners bedreigd door bange burgers

De Ebola-epidemie loopt uit de hand met steeds meer besmettingen in het getroffen West-Afrika. Angstige bewoners beschuldigen hulpverleners er nu van de ziekte te verspreiden. Een tweede crisis waarbij dokters ter plaatse worden aangevallen, maakt het inperken van de epidemie nog moeilijker.

Op de weg naar het dorp Kolo Bengou in Guinee hielden acht jongeren, gewapend met machetes en katapulten, de wacht. Meerdere dorpsbewoners zijn besmet met Ebola en sommige mensen verdenken de hulpverleners ervan het virus te verspreiden. Of hoe de epidemie een tweede crisis veroorzaakt.

‘We willen geen bezoekers’, citeert The New York Times de leider van de bende, de zeventienjarige Faya Iroundouno. ‘We willen met niemand contact.’ De gewapende jongeren verhinderen hulpverleners van Artsen Zonder Grenzen de toegang tot het besmette dorp. Iroundouno verklaart: ‘Overal waar zij geweest zijn, werden gemeenschappen getroffen door de ziekte.’

Bedreigd met machetes

Hulpverleners in de regio menen nu twee vijanden te moeten bestrijden: de ergste Ebola-epidemie ooit – die ondertussen aan meer dan 660 mensen het leven heeft gekost in vier landen – en angst bij de getroffen bevolking die leidt tot vijandigheid tegenover de hulp van buitenstaanders.

Enkele hulpverleners werden bedreigd met messen, stenen en machetes. Soms worden hun wagens omsingeld door kwade menigtes, in andere gevallen vlucht de bevolking bij het zien van een truck van het Rode Kruis. Barrières langs de smalle zandwegen blokkeren de weg en verhinderen de medische teams om de dorpen te bereiken waar het virus mogelijk voorkomt. Zo worden zieke en dode dorpsbewoners afgesneden van alle hulp en raken ook anderen besmet.

In juli heeft Artsen Zonder Grenzen twaalf dorpen in Guinee als ‘rood’ bestempeld, wat betekent dat het virus er verspreid is, maar dat de locatie niet toegankelijk is omwille van veiligheidsredenen.

‘Wie hier binnenkomt, komt niet levend buiten’

‘Het is erg ongewoon dat mensen ons niet vertrouwen’, meent Marc Poncin in The New York Times. Hij is de spoedcoördinator in Guinee voor Artsen Zonder Grenzen, de voornaamste organisatie die de ziekte in de regio bestrijdt. ‘We slagen er niet in de epidemie te stoppen.’

De pogingen om de verspreiding van de ziekte tegen te houden, mislukken door de ‘intimidatie’, vervolgt Poncin. De bevolking lijkt meer vertrouwen te hebben in kwakzalvers, er heerst nog een groot traditioneel geloof in de regio.

Het feit dat de medische teams van top tot teen in pakken en maskers gehuld zijn en dat na de behandeling van een patiënt telkens weer verbranden, doet weinig goed voor het al zwakke vertrouwen in de hulpverleners.

Artsen Zonder Grenzen richtte een spoedcentrum op in de Guineese stad Guéckédou. Maar mensen worden steeds terughoudender om erheen te gaan, zegt een verpleegster in The New York Times. ‘Wie hier binnenkomt, komt niet meer levend buiten’, getuigt ze.

Lokale organisaties hebben een campagne gestart om weer toegang te krijgen tot de dorpen, maar voorlopig blijft de angst voor de medewerkers groot, wat de verspreiding van de ziekte alleen maar bevordert.

Epidemie wordt oncontroleerbaar

Hulporganisaties waarschuwen dat de epidemie oncontroleerbaar wordt met besmettingen voorbij de grenzen van Guinee in buurlanden Sierra Leone en Liberia. In het landelijke gebied Conakry in Guinee werd de eerste besmetting van de epidemie in maart 2014 vastgesteld. De regio werd het hardst getroffen. Meer dan 80 procent van de besmette inwoners hebben de ziekte niet overleefd. Guinee heeft twee keer zo veel dodelijke slachtoffers dan de andere getroffen landen. In Koundony is meer dan een achtste van de bevolking, inclusief het stamhoofd, overleden. Vele anderen zijn gevlucht, zo schrijft de krant.

In April leek de epidemie nog onder controle. Eind juli lijkt het centrum ervan echter verschoven te zijn over de grens van Guinee naar Sierra Leone. Daar werden de meeste recente dodelijke slachtoffers geregistreerd. De zieken worden er verstopt en de doden zonder bescherming begraven. Ondertussen lijkt het virus ook in een vierde land voor te komen met een dodelijk slachtoffer in Nigeria.

Er is geen remedie voor het virus dat koorts, braken, diarree en ongecontroleerde bloedingen veroorzaakt in zowat de helft van de gevallen. In bijna 90 procent van de gevallen volgt de dood. Enkel het lichaam van een besmet persoon aanraken of dat van een dode, is al gevaarlijk. Contact met bloed, braaksel of uitwerpselen kan dodelijk zijn. (WB)