Duitsland en Frankrijk hebben dinsdag hun volledige steun uitgesproken voor de Europese procedure die de onafhankelijkheid van het gerecht in Polen moet waarborgen.
‘Het is beslissend voor de geloofwaardigheid van onze Europese Unie dat we de middelen en de wil hebben om doeltreffend met problemen met de rechtsstaat om te gaan’, zo verklaarde de Duitse staatssecretaris voor Europese Zaken Michael Roth in een gemeenschappelijke stellingname met de Franse regering.
Roth en vertegenwoordigers van de 27 andere lidstaten kregen dinsdag in Brussel een stand van zaken in de historische procedure die de Europese Commissie heeft ingeleid. Op 20 december activeerde die voor het eerst in haar bestaan het vermaarde artikel 7 van het Europees verdrag, omdat ze vreesde dat de hervormingen van het Poolse gerecht de beginselen van de rechtsstaat ondermijnen. Polen moet tegen 20 maart een repliek formuleren.
Op toezeggingen vanuit Warschau blijft het wachten, maar volgens vicevoorzitter Frans Timmermans waait er wel een nieuwe wind sinds het aantreden van premier Mateusz Morawiecki in december. ‘We hebben nu een echte dialoog’, zo blikte hij terug op twee jaar dovemansgesprekken met de regering van Beata Szydlo, de voorgangster van Morawiecki. ‘Maar een dialoog is ook maar nuttig wanneer die resultaten produceert.’ De nummer twee van de Commissie herhaalde dat de conservatieve regering in Polen het recht heeft om het gerechtelijke apparaat te reorganiseren. ‘Maar dat kan nooit een excuus zijn om de politieke controle op het gerecht te versterken.’
Als Polen geen toegevingen doet, kan een meerderheid van viervijfde van de lidstaten (22) vaststellen dat in het land ‘een duidelijk gevaar voor een ernstige schending’ van de democratische basiswaarden bestaat. Weigert Warschau ook nadien gevolg te geven aan de Europese aanbevelingen, dan kan op het einde van de rit het Poolse stemrecht worden opgeschort. Daarvoor is wel unanimiteit vereist. ‘We hopen dat we een redelijke oplossing zullen vinden. Maar wanneer die uitblijft, zullen we ook over verdere maatregelen moeten spreken. Wij sluiten niets uit’, besloot Roth.
