De Duitse CDU en CSU zijn gisteren tot een akkoord gekomen om samen te blijven werken en transitcentra voor asielzoekers in het grensgebied met Oostenrijk op te richten. Het lijkt een pleister op een houten been.
Gisteren konden de Duitse zusterpartijen van Bondskanselier Merkel (CDU) en Minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer (CSU) de plooien even gladstrijken na wekenlang gekibbel over het Duitse asiel- en migratiebeleid.
De belangrijkste resultaten zijn dat de Union tussen beide partijen standhoudt en Seehofer aanblijft. Vraag is echter of het akkoord dat beide partijen bereikten niet eerder een staakt-het-vuren is, dan wel een langetermijnoplossing om de rangen structureel te sluiten.
Het akkoord dat gisteren werd bereikt wil transitcentra voorzien nabij (en dus niet aan) de Duits-Oostenrijkse grens waar asielzoekers die in een ander land reeds een aanvraag hebben ingediend, moeten worden verhinderd verder het land in te reizen. Vanuit die transitcentra kunnen de asielzoekers worden teruggestuurd naar het land dat volgens de Dublinregulering verantwoordelijk is voor de verwerking van de asielaanvraag.
We zijn op jacht. Dit is hoe jacht eruit ziet
Maar daarvoor zijn bilaterale akkoorden nodig. In de marge van de Europese top van afgelopen donderdag en vrijdag sloot Merkel naar eigen zeggen al zestien akkoorden met Europese lidstaten om asielzoekers te kunnen terugsturen. Maar ondertussen blijkt dat de Bondskanselier in haar communicatie te voortvarend is geweest.
Oostenrijks verzet?
Onderzoek van PoliticoEurope toont namelijk aan dat sommige landen van zulke akkoorden niets afweten, terwijl het bij andere landen voorlopig maar gaat om princiepsakkoorden. Bovendien moet ook de Europese Commissie bij zulke afspraken haar fiat geven alvorens de administratieve uitwijzingssamenwerking in werking kan treden. Voor Merkel is er dus nog werk aan de winkel.
Voor de asielzoekers afkomstig uit een Europese lidstaat waar geen bilateraal akkoord mee is gesloten, wordt in de toekomst nauwer samengewerkt met Oostenrijk. Al is het onduidelijk of de Oostenrijkse regering zich zomaar bereid zal tonen om asielzoekers terug op te nemen. Duitsland is momenteel nog het populairste Europese land voor secundaire migratie, en veel zal afhangen van het aantal akkoorden dat Merkel uiteindelijk weet te sluiten met de andere landen. De Oostenrijkse rechts-radicale FPÖ kijkt ongetwijfeld nauwgezet toe. Oostenrijks Minister van Binnenlandse Zaken Herbert Kickl (FPÖ) zei enkele dagen geleden al dat ‘Duisland niet moet denken dat het zomaar vluchtelingen naar Oostenrijk kan terugsturen.’
Sociaaldemocratisch verzet?
Bovendien is het maar de vraag wat de sociaaldemocratische coalitiepartner SPD van dit akkoord vindt. Gisteren, nog voor de Unionspartijen zich verzoend hadden, zei SPD-voorzitter Andrea Nahles dat haar partij niet noodzakelijk een akkoord zou onderschrijven als de inhoud ervan niet overeenstemt met de visie van de partij. Het lijkt erop dat de CDU en CSU de hete aardappel nu hebben doorgeschoven naar hun regeringsgezel.
Dit akkoord is een herhaling van wat in 2015 en op de Europese top werd besloten.
Gisteren liet de partij al weten dat ze geen gesloten centra aan de grens zullen goedkeuren en ook vandaag melden Duitse media dat de sociaaldemocraten het plan van de Union naar de prullenmand verwijzen. Het zal in ieder geval een moeilijke beslissing worden omdat de partij in het verleden zogenaamde ’transitzones’ steeds heeft afgekeurd. Komt het partijbestuur daar nu op terug, dan dreigt gezichtsverlies. Voorzitter van de jongsocialisten Kevin Kühnert, die binnen de partij wel wat gewicht in de schaal kan leggen, roept de partijtoppers in ieder geval op om zulke centra niet goed te keuren. Een interne partijcrisis kan wel eens verworden tot een algehele regeringscrisis.
Symboolpolitiek
Bovendien zijn veel Duitsers teleurgesteld in de manier waarop de partijdiscussie tussen de CDU en de CSU de afgelopen twee weken is gevoerd. In oktober 2015 bereikten beide zusterpartijen na een wekenlange ruzie eigenlijk al een gelijkaardig akkoord over transitzones in het grensgebied. Ook toen moest de SPD van het idee niets weten. Vraag is dus waarom er twee weken gekibbeld moest worden over iets wat al drie jaar geleden én vorige week op de Europese top in Brussel werd overeengekomen.
Het is zeker niet slecht dat er tegenstrijdige opvattingen zijn waar een publiek debat over bestaat, maar de manier waarop dat gebeurde werpt toch wat vragen op. Vooral persoonlijke aspiraties en electorale belangen leken van belang. Seehofer zei gisteren zo nog dat hij ‘zich niet zou laten ontslaan door iemand die louter dankzij hem Kanselier is’. Voorzitter van de liberale Freie Demokratische Partei Christian Lindner merkte gisteren terecht op dat de hele discussie niet meer om inhoud, maar om (persoonlijke) macht ging. Symbooloverwinningen lijken belangrijker dan substantiële vooruitgang.
Meer kwaad dan goed
De strijd tussen de CDU en de CSU, die wordt verpersoonlijkt door Merkel en Seehofer, doet de Union tussen de CDU en CSU nu al enkele jaren meer kwaad dan goed. Partijintern begint men de strijd tussen beide voorzitters hoe langer hoe meer beu te geraken. Tijdens de afgelopen dagen werd duidelijk dat zowel Angela Merkel als Horst Seehofer niet meer ten volle op de inhoudelijke steun van hun achterban kunnen rekenen. Amper de helft van de CSU-kiezers steunt Seehofers positie van de afgelopen dagen. En Merkel dreigde gisteren bijna de steun te verliezen van een belangrijke fractiegroep. Beide coryfeeën kunnen verzwakt terug naar het basiskamp.
Bovendien blijft het afwachten hoe de kiezer op dit alles zal reageren. Met het oog op de Beierse deelstaatverkiezingen van 14 oktober wil de CSU vooral de radicaal-rechtse Alternative für Deutschland (AfD) intomen. Maar daarbij richt de CSU voornamelijk haar pijlen op hun zusterpartij en de bondskanselier. Of ze de komende maanden die strategie zal verlaten, blijft maar zeer de vraag. Ook op het akkoord tussen Merkel en Frans president Emmanuel Macron over de hervorming van de Eurozone had de CSU vorige week nog fikse kritiek. In de peilingen helpt het de partij alleszins geen centimeter vooruit. AfD-voorzitter Alice Weidel stond gisterenavond met een glimlach de pers te woord. ‘We zijn op jacht. Dit is hoe jacht eruit ziet’, aldus Weidel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
