Hubert van Humbeeck

De Europese Unie wil nu ook Afrikaanse landen betalen om vluchtelingen op te vangen voor ze de Middellandse Zee oversteken.

Het nog altijd zeer omstreden akkoord dat de Europese Unie met Turkije sloot over de opvang van vluchtelingen maakt school. De hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken van de EU, de Italiaanse sociaaldemocrate Federica Mogherini, vertelde vorige week in het Europees Parlement dat de EU een soortgelijk partnerschap wil met een aantal vooral Noord- en West-Afrikaanse landen. Het gaat ook in dit geval om cash in ruil voor samenwerking. Zo is er, om te beginnen, sprake van acht miljard euro over een periode van vijf jaar.

Het is niet de eerste keer dat Europa probeert om een samenwerkingsverband op te zetten met Afrikaanse landen om te voorkomen dat migranten massaal de Middellandse Zee oversteken. De voormalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi werd nog met de vinger gewezen omdat hij daarover met de Libische dictator Muammar Khaddafi stille afspraken gemaakt zou hebben. En het zogenaamde Khartoemproces van de EU uit 2014 richtte zich in het bijzonder op landen in de Hoorn van Afrika, waar erg veel mensen vluchtten voor oorlog en onderdrukking. Daarbij waren ook landen betrokken zoals Sudan, Somalië en Eritrea.

In die landen is de situatie op het vlak van democratie en mensenrechten onvergelijkbaar veel slechter dan in Turkije. Het Internationaal Strafhof in Den Haag schreef een aanhoudingsbevel uit tegen de Sudanese president Omar al-Bashir voor genocide in de provincie Darfur. Zijn Eritrese collega Isaias Afewerki is zo mogelijk nog een slag erger. Van Eritrese vluchtelingen in Nederland is bekend dat ze de Eritrese ambassade regelmatig geld moeten overmaken, anders wordt hun familie in Eritrea aangepakt.

Staatssecretaris voor Migratie Theo Francken (N-VA) stelde vorig weekend in De Standaard dat ‘wij het hebben verleerd om onze waarden te verdedigen’. Hij had het over zijn betwiste nieuwkomersverklaring die migranten zouden moeten ondertekenen. Daarin moeten ze bevestigen dat ze onze waarden accepteren. Hij weet natuurlijk ook dat deals met schurkenstaten zoals Sudan en Eritrea niet echt met die waarden sporen. Het is een moreel dilemma. Een verantwoordelijk bestuur zorgt ervoor dat duizenden mensen op de vlucht niet in de Middellandse Zee verdrinken. Zoals een verantwoordelijk bestuur ook probeert te voorkomen dat populistische partijen garen spinnen bij de angst die ze mensen aanpraten. Het is, met andere woorden, een kwestie van realpolitik. Zij het soms van een macaber soort.

Hubert van Humbeeck

Deals met schurkenstaten zoals Sudan en Eritrea sporen niet echt met ‘onze waarden’.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content