‘De NAVO is nog steeds nodig’

Beweren dat de bestaansreden van de NAVO verdwenen is met de ineenstorting van de Sovjet-Unie en het opdoeken van het Warschaupact is onzin. De NAVO heeft ook geen nood aan nieuwe vijanden. Dreigingen blijven ontstaan.

Opiniestukken over de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) beginnen vaak met de woorden van voormalig premier Paul-Henri Spaak. “Nous avons peur” sprak hij voor de algemene vergadering van de Verenigde Naties (VN) in 1948. Het moest de perceptie van een reële dreiging onderstrepen. De oprichting van de NAVO als bondgenootschap van westerse landen tegen het expansionistisch communistisch systeem dat Europa opnieuw in een oorlog dreigde te storten. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de wereld terecht in een bipolaire wereld met een gewapende vrede tussen enerzijds de Verenigde Staten en hun West-Europese partners, en anderzijds de USSR met Oostblokpartners en Rusland als sturende motor.

Een nieuwe Koude Oorlog

Na het uiteenvallen van de USSR leek de Koude Oorlog afgelopen. Het Warschaupact van de Sovjet-Unie en de partners stierf een stille dood terwijl de NAVO verder uitbreidde met Centraal- en Oost-Europese landen en zopas haar 60ste verjaardag vierde. In de Hongaarse hoofdstad Boedapest kwam de voorbije dagen de “NATO Parliamentary Assembly” bijeen, ofwel het NAVO-parlement.

Dit parlement vergadert 3 keer per jaar en bestaat uit parlementsleden van alle NAVO-lidstaten. Bovendien worden ook geassocieerde landen uitgenodigd zoals Zwitserland, Zweden, Armenië, Azerbeidzjan, Georgië, Moldavië, etc. Regionale partners zoals Israël, Algerije, Marokko en Jordanië zijn ook af en toe van de partij. Zelfs Afghanistan en Mali werden in het verleden als partner uitgenodigd. Ook Rusland was, tot voor de annexatie van de Krim, een gewaardeerde partner als geassocieerde delegatie op de zittingen van het NAVO-parlement.

De opsomming van al deze verschillende landen toont aan dat geopolitieke belangen nog steeds van groot belang zijn en dat hieruit vandaag nog steeds conflicten kunnen groeien. De annexatie van de Krim, de crisis in Oost-Oekraïne, de (economische) sancties tegen Rusland, Islamitsche Staat en het kalifaat in Syrië en Irak, terrorisme en jihadisme, de IS-strijders tussen de bootvluchtelingen op de Middellandse Zee, strategieën van counterterrorisme in het Midden-Oosten, de transitie in Afghanistan, etc. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de actuele brandhaarden in de wereld.

Al-Qaeda is niet dood

Als democratisch overlegorgaan tussen lidstaten, beluisterde het NAVO-parlement diverse experts, diplomaten en politici over actuele thema’s. De NAVO als democratisch partnerschap tot samenwerking en wederzijdse bescherming. Met Partnerschap voor Vrede werd destijds een vertrouwen opgebouwd met voormalige Sovjet-vijanden en werd Rusland dus zelfs een geassocieerde partner. Met de Mediterrane Dialoog werd een forum van overleg met Israël en Noord-Afrikaanse landen opgestart. Het Samenwerkingsinitiatief van Istanboel was destijds een NAVO-platform voor het Midden-Oosten. De NAVO is dus geen defensie- of wapenlobby. Maar tegelijk is Al-Qaeda niet dood. Evenmin is het jihadisme iets van het verleden, zoals een hoogleraar internationale politiek met uitgestreken gezicht kwam vertellen.

Het NAVO-parlement debatteerde de voorbije dagen over de bestaande uitdagingen in Afghanistan, de blijvende dreiging van terrorisme in het Midden-Oosten en in Europese landen. De aanslagen in het Joods museum en op Charlie Hebdo werden aangehaald en zitten nog vers in ons geheugen. Uiteraard werd hierbij gesproken over de noodzakelijke defensie-uitgaven en strategische uitdagingen, de spanningen met en sancties tegen Rusland, en de gevolgen voor onze economie. Zelfs de dalende export van de fruittelers uit Vlaanderen werd door ons ter sprake gebracht. Op de agenda stond verder nog de problematiek van de Syrië-strijders, het Iraans nucleair programma en ook klimaatverandering.

Beweren dat de bestaansreden van de NAVO verdwenen is met de ineenstorting van de Sovjet-Unie en het opdoeken van het Warschaupact is onzin. De NAVO heeft ook geen nood aan nieuwe vijanden. Dreigingen blijven ontstaan. De wereld wordt niet vanzelf veiliger of stabieler, integendeel. Conflictpreventie of -oplossing in de schoot van de VN kan een waardige vervanger zijn. Maar wie de instellingen van de VN kent, weet dat dit voorlopig utopie is. Een realiteit ontkennen of verbloemen, kan alleen worden beantwoord met het citaat van Albert Camus: “Mal nommer les choses, c’est ajouter au malheur du monde“.

Karl Vanlouwe

Vlaams volksvertegenwoordiger en ondervoorzitter Senaat

Karolien Grosemans

Federaal volksvertegenwoordiger en voorzitter Commissie Landsverdediging

Peter Buysrogge

Federaal volksvertegenwoordiger en voorzitter Commissie legeraankopen

Allen zijn ze lid van de NATO Parliamentary Assembly