De Griekse impact in cijfers

Een Griekse exit uit de eurozone, en dus de herinvoering van de Griekse drachme, zal zware gevolgen hebben voor de rest van Europa. In welke mate zijn Europa en België blootgesteld aan Griekenland?

De Griekse drachme zou zwaar in waarde zakken tegenover de euro, schattingen lopen van 50 tot 70%. De Griekse overheidsschuld, nog altijd uitgedrukt in euro, wordt dan onbetaalbaar, wat onvermijdelijk zal leiden tot ofwel een nieuwe schuldherstructurering (ditmaal met alle schuldeisers) of een Griekse wanbetaling. In welke mate zijn Europa en België blootgesteld aan Griekenland?

Noodfonds

Eerst en vooral via het EFSF noodfonds, dat aan Griekenland al 180 miljard euro ter beschikking heeft gesteld. (Ter vergelijking: het Griekse bruto binnenlands product bedraagt momenteel nog 240 miljard euro.) Met dit geld financiert de Griekse overheid zijn dagelijkse functioneren en de afbetaling van vroegere overheidsobligaties die op vervaldag zijn gekomen. België staat garant voor 3,4666% van alle bedragen uitgeleend door het EFSF.

Dit betekent dat België momenteel 6,2 miljard euro heeft geleend aan Griekenland. Hoewel de eurolidstaten niet hebben gedeeld in de voorbije herstructureringsronde van de Griekse schulden – waarbij de verliezen voor private schuldeisers opliepen tot 70% – is de kans groot dat dit in de toekomst toch zal gebeuren. België kijkt daar aan tegen een potentieel verlies van ettelijke miljarden, enkel en alleen op Griekenland.

Europese Centrale Bank

Een tweede risicofactor is de Europese Centrale Bank (ECB), dat Griekse overheidsobligaties heeft ingekocht en geld heeft geleend aan de Griekse banken. Die blootstelling bedraagt in totaal bijna 190 miljard euro. Daarvan werd 58 miljard euro rechtstreeks besteed aan de inkoop van Griekse overheidsobligaties (43 miljard door de ECB zelf, 15 miljard door andere centrale banken binnen het eurosysteem), werd 80 miljard euro geleend aan de Griekse banken (die dit geld op hun beurt gebruikten voor de aankoop van Griekse overheidsobligaties) en dreigt Europa ook op te draaien voor 50 miljard euro aan geld gecreëerd door de Griekse centrale bank via het ELA systeem (het mechanisme om noodfinanciering aan het eigen banksysteem toe te dienen).

Volgens een onderzoekpaper* van denktank Open Europe uit 2011 zou de ECB, indien ze moet delen in een Griekse schuldherstructurering, aankijken tegen een verlies van 44,5 tot 65,8 miljard euro. Het kapitaal van de ECB bedraagt vandaag amper 85,7 miljard euro. Toch is de situatie van de ECB niet precair. Ze beschikt immers ook over bijna 400 miljard euro aan niet-gerealiseerde meerwaarden op effecten in portefeuille. Deze meerwaarden kunnen schokken mee helpen opvangen, zodat de ECB niet meteen kapitaal moet ophalen bij de eurolidstaten.

Europese banken

Ten slotte zijn er nog de Europese banken, die Griekse overheidsobligaties in portefeuille hebben of die via dochterondernemingen leningen hebben verstrekt aan Griekse bedrijven en gezinnen. Uit cijfers van de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) blijkt dat alle Europese banken voor in totaal 90,5 miljard euro blootgesteld zijn aan Griekenland. De grootste risico’s zitten bij de Franse banken (44,4 miljard euro) en de Duitse banken (13,4 miljard euro). Ook de Britse (10,5) en de Portugese (8,1 miljard euro) banken hebben opvallend genoeg een grote blootstelling aan Griekenland. De blootstelling van de Belgische banken aan Griekenland bedraagt minder dan 700 miljoen euro.

* A House Built On Sand? The ECB and the hidden cost of saving the euro (Open Europe, June 2011)
 
Samenvatting: Europese blootstelling aan Griekenland
EFSF 179,6 miljard euro
België 6,2 miljard euro
ECB 188 miljard euro
Franse banken 44,4 miljard euro
Duitse banken 13,4 miljard euro
Britse banken 10,5 miljard euro
Portugese banken 8,1 miljard euro
Belgische banken 0,7 miljard euro

(Bronnen: EFSF, ECB, BIB)
Mathias Nuttin